Sauna tại Phần Lan
Tại quê hương của ông già Noel chỉ có 5 triệu dân này, bạn sẽ tìm thấy khoảng 3 triệu phòng tắm hơi (còn nhiều hơn số lượng xe hơi trên đường). Trong phòng khách sạn hay studio nhỏ hẹp, và thậm chí là cả những khu phức hợp văn phòng, đều có thể tìm thấy phòng sauna. Sauna thực sự là niềm đam mê của người dân xứ Bắc Âu này, thậm chí người ta còn có thuật ngữ “ngoại giao sauna”.
Họ ngồi bên ngoài và xông hơi. Cả một hàng người, dựa vào lan can và ngồi trên ghế dài, tay cầm ly bia lạnh. Thật là một cảnh tượng kỳ lạ ngay giữa trung tâm thành phố Helsinki. Trong khi những người mua sắm vào thứ Bảy, những cặp vợ chồng hạnh phúc và những gia đình nhỏ đang đi dạo trên vỉa hè gần đó, đang diện trang phục kiểu Bắc Âu giản dị, thì vẫn có những người đàn ông cởi trần, đầy mồ hôi với khăn tắm quấn quanh eo. Nếu bạn quan sát kỹ, bạn còn có thể thấy họ có chút thoải mái và hài lòng. Họ đang hào hứng tham gia vào một hoạt động yêu thích của người dân đất nước Phần Lan – sauna.
Rất nhanh thôi, tôi cũng sẽ nhập hội cùng với họ. Đi cùng với một hướng dẫn viên du lịch, chúng tôi vượt qua những người đàn ông để lấy áo choàng tắm. Chúng tôi đi vào phòng tắm hơi Arla được xây dựng năm 1929. Vị hướng dẫn viên giải thích rằng gần một thế kỷ trước, khi cuộc sống đơn thuần hơn bây giờ, người Phần Lan thích một vài thứ xa xỉ – một trong số đó là đi đến phòng tắm hơi công cộng.
“Sauna là một cách cân bằng năng lượng tuyệt vời, mọi người đều yêu thích tận hưởng hơi nóng và hơi nước,” anh giải thích. Anh cũng cho biết thêm rằng đó là một hoạt động luôn được giới mộ điệu ưa thích.
Sauna là từ Phần Lan duy nhất được sử dụng phổ biến trên khắp thế giới. Những người Phần Lan theo trường phái “khắc kỷ” thường mở lòng trò chuyện khi họ bước vào phòng xông hơi. Những cặp vợ chồng đang tìm kiếm sự giúp đỡ từ người bạn đời của mình sẽ chờ đợi và ngỏ lời trong một buổi tắm hơi. Các chính trị gia đang mâu thuẫn cũng sẽ phá vỡ rào cản này bằng cách đi xông hơi cùng nhau.
Bắt nguồn từ khoảng năm 2,000 trước Công nguyên, các phòng tắm hơi nguyên sơ ra đời từ những hang động được bịt kín bằng da động vật, hoặc hố được đào trên những ngọn đồi ở khắp Bắc Âu. Trong một khoảnh đất tối tăm, họ thoát khỏi những điều kiện khắc nghiệt ở bên ngoài. Các phòng tắm hơi nguyên thủy có lò sưởi bằng củi, và đá được làm nóng trong nhiều giờ đồng hồ ở nhiệt độ cao. Người bên trong sẽ dội nước lên trên lò sưởi để tạo ra hơi nước. Người ta tin rằng sauna sẽ ban cho họ sức mạnh thần kỳ. Trên thực tế, sauna có công dụng làm sạch cơ thể trong thời đại mà con người chưa biết đến sự khử trùng. Ngày nay, nhiều người Phần Lan lớn tuổi sẽ nói với bạn rằng họ được sinh ra trong một phòng tắm hơi, nơi sạch sẽ nhất vào thời điểm đó. Và tất nhiên, phòng tắm hơi không chỉ có ở Phần Lan; các nước láng giềng như Nga, Thụy Điển, Estonia, và những nước khác cũng có lịch sử lâu đời về sauna.
Hãy đi vào bên trong và tận hưởng trải nghiệm loyly. Được phát âm là “lool”, nó mô tả cảm giác khi hơi nóng mãnh liệt bao trùm lấy bạn – một cảm giác nồng nhiệt, choáng ngợp, và lôi cuốn. Mọi người thường ngồi ở hàng trên cùng của phòng xông hơi, nơi bạn sẽ cảm nhận được sức nóng ở cường độ cao nhất. Người Phần Lan thích được trải nghiệm cảm giác loyly cùng nhau. Sauna về căn bản, là một hoạt động mang tính cộng đồng.
Điều đó xảy ra ở phòng tắm hơi Arla lâu đời, nơi từng thuộc khu phố của tầng lớp lao động thành phố Helsinki. Gần đây, khu vực đó đã trở nên sang trọng hơn, với các cửa hiệu quần áo, quầy rượu cao cấp và tiệm cà phê. Ở phòng tắm hơi công cộng này, đàn ông và phụ nữ vào các khu riêng biệt, họ được phát một chiếc khăn nhỏ, và tắm sạch trong phòng thay đồ chung trước khi bước vào phòng tắm hơi bằng gỗ tuyết tùng ẩm ướt. Nhiều phòng tắm hơi công cộng khác vẫn được ưa thích, trong đó có Loyly (cái tên được đặt có chủ đích), nơi thu hút đám đông người trẻ và hợp thời trang. Nằm ngay bên bờ sông, Loyly dường như có chút giống với một câu lạc bộ ban ngày ở Miami, nơi các bạn trẻ độ tuổi 20 đầy sức hấp dẫn đi ra từ một căn phòng tắm hơi bằng củi truyền thống hoặc loại xông khói, để xuống ngâm mình trong nước biển, trước khi thưởng thức bữa trưa hoặc bữa sáng muộn (brunch) theo thực đơn gồm các món ăn địa phương.
Phong cách và sự tinh tế đó có thể không lan tỏa đến vùng cực bắc của Phần Lan; tuy nhiên, một chuyến thăm đến Rovaniemi, thủ phủ vùng Lapland, sẽ giúp bạn du hành vào một thế giới khác. Một chuyến bay ngắn sẽ đưa bạn đến với xứ sở thần tiên phương bắc với những khu rừng xanh và những hồ nước trong vắt và giá lạnh. Toàn bộ đất nước Phần Lan và phần lớn Âu Châu đều tin rằng Ông già Noel cư trú tại đây – vậy nên, các lá thư của trẻ em đều được chuyển đến thành phố khoảng 65,000 người này. Bạn có thể đến thăm St. Nick (Ông già Noel) mỗi ngày trong năm tại công viên Santa Claus Village rộng lớn, đầy khách du lịch – nơi ông sẽ chào đón, chụp hình chung, và nhận tất cả những yêu cầu quà tặng từ bạn.
Và hiển nhiên, bạn cũng có thể đi xông hơi. Tại khách sạn cao cấp Arctic Treehouse, họ mời các khách hàng và du khách đến thư giãn trong hồ nước Jacuzzi của họ, hoặc một trong ba phòng tắm hơi – truyền thống, xông khói, và hồng ngoại. Sau đó, bạn có thể nghỉ qua đêm và ngắm Bắc Cực quang trong một phòng khách sạn có giường được đặt đối diện với cửa sổ kính trong suốt từ trần đến sàn.
Tuy nhiên, trải nghiệm tuyệt vời nhất của bạn là ở trong một trang trại tuần lộc. Các trang trại nằm rải rác ở vùng cực Bắc của Phần Lan; khu vực này là nơi sinh sống của khoảng 200,000 con tuần lộc – số lượng còn nhiều hơn cả số người nơi đây. Những người dân ở đây cung cấp các phòng tắm hơi cá nhân, do họ làm chủ, cho các du khách thông qua một hệ thống đặt phòng trực tuyến. Đó là một cơ hội hấp dẫn và hiếm có để trải nghiệm xông hơi cùng gia đình trong một phòng tắm hơi riêng tư và dân dã. Trong nhiều trường hợp, vị chủ nhà và gia đình của anh ấy thực sự sẽ cùng xông hơi với bạn.
Đó là những gì đã diễn ra trong chuyến đi của tôi. Tôi gặp một gia đình ba người, trò chuyện với họ về trang trại một lúc trước khi chúng tôi cùng xuống đồi để tìm một căn nhà gỗ nhỏ nằm bên khúc quanh ngoằn ngoèo của sông Ounasjoki. Ống khói của căn nhà đã đang phà ra những đám khói trắng nhỏ vui vẻ. Không lâu sau đó, tôi đã ở trong phòng xông hơi, cùng với người nông dân và con trai anh ấy. Chúng tôi thoa mình với than bùn tối màu, có tác dụng phục hồi cho da, rồi cùng uống bia trong đó.
Cuộc trò chuyện của chúng tôi bị chững lại vì vướng phải rào cản ngôn ngữ. Mặc dù vậy, chúng tôi được hòa chung trong một trải nghiệm không thể thiếu được của Phần Lan – loyly. Nhìn ra dòng sông đang lững lờ trôi, phủ khắp người bằng than bùn, cùng chia sẻ cảm giác này với hai người hoàn toàn xa lạ, tôi được bao trùm trong hơi nóng dường như đang len vào tận xương tủy. Không, tôi sẽ không bao giờ là một người Phần Lan. Tuy nhiên khi ở đây, trong phòng tắm hơi này, nơi miền cực bắc của thế giới, tôi lại cảm thấy mình như đang ở nhà.