SCOTUS chặn chính sách hạn chế giam giữ, trục xuất người nhập cư bất hợp pháp của chính phủ TT Biden

GARY BAI

Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ (SCOTUS) đã trao cho Texas và Louisiana một chiến thắng pháp lý tạm thời khi các tiểu bang biên giới này nỗ lực hủy bỏ hướng dẫn nhập cư hồi tháng 09/2021 của chính phủ Tổng thống (TT) Biden. 

Trong phán quyết không có lời giải thích hôm 21/07, Tối cao Pháp viện đã cho phép một thẩm phán liên bang ở Texas chặn hướng dẫn nhập cư của chính phủ TT Biden. Theo các công tố viên của các tiểu bang biên giới, hướng dẫn này hạn chế thẩm quyền giam giữ và trục xuất người ngoại quốc bất hợp pháp của các nhân viên biên giới.

Phán quyết này là một trở ngại về mặt chính trị đối với chính phủ TT Biden vì họ đang cố gắng quản lý sự gia tăng đột ngột lượng người nhập cư bất hợp pháp chưa từng có, gây ra gánh nặng cho Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE), và tạo ra một nghị trình để thay thế chính sách biên giới nghiêm ngặt hơn của chính phủ cựu TT Trump.   

Các thẩm phán bất đồng ý kiến với phán quyết trên bao gồm Thẩm phán Amy Coney Barrett, Thẩm phán Sonia Sotomayor, Thẩm phán Elena Kagan, và Thẩm phán Ketanji Brown Jackson – đánh dấu lần biểu quyết đầu tiên của bà Jackson kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ hồi tháng trước. 

Các hướng dẫn của Bộ An ninh Nội địa 

Bộ An ninh Nội địa (DHS) đã ban hành những hướng dẫn thực thi nhập cư mới này vào cuối tháng 09/2021, chỉ thị các cơ quan quản lý nhập cư thực hiện “quyền tự quyết định” và ưu tiên giam giữ hoặc trục xuất những người ngoại quốc bất hợp pháp “đe dọa đến an ninh quốc gia, an toàn công cộng và an ninh biên giới.”  

Trên thực tế, hướng dẫn hồi tháng 09/2021 định rõ rằng việc một người ngoại quốc bất hợp pháp thiếu giấy phép theo luật định để ở lại Hoa Kỳ “không nên là căn cứ duy nhất của một hành động thực thi chống lại họ.”

Bản hướng dẫn này hoàn toàn trái ngược với chính sách của DHS dưới thời cựu TT Trump – khi đó cho phép các cơ quan quản lý nhập cư giam giữ và trục xuất người ngoại quốc bất hợp pháp theo cách không phân biệt đối xử, ngoại trừ một số ít trường hợp nhất định, chẳng hạn như những người đến Hoa Kỳ khi còn nhỏ hoặc là cha mẹ của công dân Hoa Kỳ hoặc thường trú nhân.  

Phán quyết này của Tối cao Pháp viện, giữ nguyên phán quyết của tòa án liên bang vào tháng 06/2022 vốn hủy bỏ hướng dẫn DHS hồi tháng 09/2021 của chính phủ TT Biden, đem lại cho Texas và Louisiana một chiến thắng tạm thời, ít nhất là cho đến khi Tối cao Pháp viện xét xử vụ kiện trong phiên tranh luận vào tháng 12/2022.

‘Bằng chứng không thể bị bác bỏ’ 

Theo Thẩm phán Drew Tipton do cựu TT Trump đề cử từ Tòa án Địa hạt Texas cho Địa hạt phía Nam, việc bản ghi nhớ tháng 09/2021 của DHS đã gây tổn hại cho tiểu bang Texas là “khó có thể phủ nhận”. 

Ông Tipton đã đứng về phía những tiểu bang biên giới trên khi nói rằng “bằng chứng không thể bị bác bỏ” cho thấy bản ghi nhớ tháng 09/2021 đã dẫn đến dòng người nhập cư bất hợp pháp vào Texas gia tăng, với việc tiểu bang này cần phải chi nhiều tiền hơn cho việc truy tố, giam giữ, chăm sóc y tế, và quản lý.  

Tòa án địa hạt nói trên tiếp tục cho biết, mặc dù DHS lập luận rằng một số dữ liệu nhập cư cho thấy số vụ bắt giữ và trục xuất gia tăng theo hướng dẫn của bộ này nhằm “ưu tiên” những người ngoại quốc bị kết án hình sự, nhưng sự gia tăng này là không cân xứng khi xét đến “sự gia tăng đột ngột chưa từng có về số lượng những người ngoại quốc bất hợp pháp tràn qua biên giới.”  

Ông Tipton viết: “Với việc số lượng các lần bắt gặp những người vượt biên trái phép cao gấp mười lần so với hồi tháng 04/2020… thì sự gia tăng các vụ bắt giữ và trục xuất là không có gì ấn tượng, đặc biệt là nếu có khoảng 3/4 số người ngoại quốc bất hợp pháp vào biên giới mà DHS hoàn toàn không phát hiện ra.”  

Các tiểu bang biên giới đệ đơn kiện

Sau khi ông Biden nhậm chức hai ngày, cuộc xung đột pháp lý chưa từng có giữa các tiểu bang biên giới và chính phủ TT Biden đã bắt đầu.  

Ngày 22/01/2021, Texas đã tìm kiếm một lệnh cấm của tòa án đối với một bản ghi nhớ ngày 20/01/2021 của DHS mà tổng chưởng lý tiểu bang này cho biết đã đình chỉ việc trục xuất “phần lớn những người ngoại quốc bất hợp pháp mà không có bất kỳ sự suy xét nào về hoàn cảnh cá nhân.” 

Khi vụ kiện tiến triển dần tại các tòa án,  DHS đã ban hành một bộ hướng dẫn nhập cư mới hồi tháng 02/2021 và một bộ hướng dẫn khác hồi tháng 09/2021 – là bộ hướng dẫn cuối cùng mà Texas và Louisiana đã kiện lên Tòa án Địa Hạt của Texas cho Địa hạt phía Nam.

Ông Tipton đã đứng về phía các tổng chưởng lý hai tiểu bang biên giới này và ra phán quyết hồi tháng 06/2022 rằng chính phủ liên bang không được “yêu cầu các quan chức của mình hành động mâu thuẫn với chỉ thị theo luật định mà Quốc hội đặt ra.”  

Ông Tipton cho biết, Texas và Louisiana đã chỉ ra rằng hướng dẫn hồi tháng 09/2021 của DHS là “trái với luật pháp”, “chuyên quyền và thất thường”, và “không tuân thủ” thủ tục chính phủ cần thiết. 

“Sử dụng những từ ‘quyền tự quyết định’ và ‘ưu tiên’, nhánh Hành pháp tuyên bố có thẩm quyền đình chỉ các chỉ thị theo luật định,” ông Tipton viết. “Luật pháp không thừa nhận cách tiếp cận này.” 

Sau phán quyết của Thẩm phán Tipton, chính phủ TT Biden đã kháng cáo lên hội đồng gồm ba thẩm phán – nhưng không thành công.