Số căn chung cư bỏ trống tại Trung Quốc nhiều cỡ nào?

Tính đến năm 2016, số căn chung cư bỏ trống của Trung Quốc đủ sức chứa 27 lần cư dân của Thành phố New York.

Điều này có ý nghĩa gì với quý vị? Sự lãng phí quá nhiều nguồn tài nguyên gây ra rất nhiều ảnh hưởng. Khi quý vị nghiền ngẫm để làm quen với các hậu quả tai hại của những đợt bong bóng tín dụng, hãy thấy may mắn là quý vị không cần phải lo lắng về việc những vị ác thần buộc quý vị vào các văn tự pháp lý nợ nhà cửa.

Có thể là đáng lo sợ. Hãy tưởng tượng rằng có vị tà thần nào đó cứ cố chấp không ưa quý vị. Có chiêu trò phép thuật nào hiểm ác hơn là giới thiệu cho quý vị những văn tự trong một kho tồn trữ gồm 70 triệu căn chung cư trống đang phủ bụi trên khắp đất nước Trung Quốc?

Quý vị có thể nghĩ rằng kho tồn trữ các căn chung cư ấy sẽ khiến quý vị trở thành một tỷ phú, một ông trùm địa ốc ngang hàng với ông Donald Trump. Nhưng hãy nghĩ lại.

Đây có thể là thời điểm tốt để kể lại một câu chuyện hấp dẫn hiếm có mà ông Trump đã kể về chính ông ấy, trong thời khủng hoảng tiết kiệm và cho vay (khủng hoảng Savings and Loan – S&L) vào cuối thập niên 1980 và đầu thập niên 1990. Đó là thời điểm mà 1,043 trong số 3,234 hiệp hội tiết kiệm và cho vay ở Hoa Kỳ đã thất bại khi họ cố gắng gồng gánh hàng tỷ USD các tài sản địa ốc bị nợ quá giá trị.

Thời điểm đó, ông Trump đi dạo trên phố ở khu Upper East Side của Manhattan với bạn gái ông. Trên đường đi, họ bắt gặp một người ăn xin mặc chiếc áo khoác lông xù rách nát đang nằm trên một tấm lưới. Ông Trump nói với người bạn đồng hành của mình rằng, “Người này có nhiều hơn tôi 1 tỷ dollar.” Bạn gái ông đáp lại rằng, “Nhưng nhìn ông ấy giống như chẳng có nổi một xu.” Ông Trump trả lời: “Ông ấy không có.”

Khi nói vậy, tài sản của ông Trump bị nhà băng siết và ông còn nợ nhà băng khoảng 1 tỷ USD ngay cả sau khi tài sản của ông có thể được bán tháo. Tôi mô tả đây là “một câu chuyện hấp dẫn hiếm có” bởi vì ông Trump gần như ít nổi tiếng với việc pha trò có hại cho bản thân ông. Tuy nhiên, ông ấy đã xác nhận với tôi trong một cuộc trò chuyện rằng câu chuyện mà tôi chia sẻ với quý vị ở trên là đúng. Điều đó cho thấy ông Trump thừa nhận một cách hài hước về những hệ lụy của kế toán kép [mỗi giao dịch tài chính đều được ghi vào hai tài khoản: Nợ và Có] theo cách tốt nhất của ông.

Như vậy thì làm thế nào quý vị có thể đủ khả năng thanh toán các khoản vay nợ xây dựng 70 triệu căn chung cư mà không có cư dân nào đứng gánh cho quý vị ngoài vị thần tà ác kia? Một câu hỏi đầy thách thức. Quý vị sẽ phải nói chuyện nhanh nhẩu với các ngân hàng Trung Quốc như kiểu mà ông Trump đã giải quyết thành công với các ngân hàng New York nhiều thập niên trước trong cuộc khủng hoảng S&L đó.

Hy vọng duy nhất để tránh bị rơi vào hố đen của các vụ vỡ nợ là thuê một số kẻ vô lại cải trang thành kế toán viên, giúp quý vị thuyết phục các ngân hàng cho quý vị vay thêm hàng tỷ (hoặc có thể hơn, hàng ngàn tỷ) để trì hoãn ngày trả nợ. Lưu ý rằng cho dù thành công cũng sẽ chỉ làm vấn đề đầu tư tai hại thêm phần bế tắc. Theo bất kỳ cách nào thì tài sản của quý vị sẽ không được tăng giá trị khi mắc thêm nợ. Các tài sản này sẽ chỉ trở nên tốn kém hơn.

Quý vị có thể tiếp tục gánh nợ không?

Một câu hỏi trị giá 36.4 ngàn tỷ USD?

Ít ra đó là một câu hỏi trị giá 36.4 ngàn tỷ USD. Có thể là 45.9 ngàn tỷ USD, hoặc thậm chí có thể là một câu hỏi 116.6 ngàn tỷ USD. Câu trả lời chính xác phụ thuộc vào mức nợ thực tế của Trung Quốc. Không giống như khó khăn của ông Trump ba thập niên trước khi vấn đề nợ hệ thống được tính bằng hàng tỷ USD, vấn đề nợ xấu của Trung Quốc [hiện] còn tệ hơn gấp ngàn lần.

Tạp chí Forbes đưa tin về ước tính của Giáo sư Victor Shih tại Đại học California San Diego. Ông Shih tin rằng số liệu nợ chính thức của Trung Quốc đã được chứng minh là không đủ.

Một câu hỏi trị giá 45.9 nghìn tỷ USD?

Năm 2017, ông Shih đặt tổng nợ của Trung Quốc ở mức 328% GDP (được báo cáo là 14 ngàn tỷ USD), do đó là 45.9 nghìn tỷ USD. Theo ông Shih, “Tổng các khoản thanh toán lãi suất từ ​​tháng 06/2016 đến tháng 06/2017 đã vượt quá mức gia tăng của GDP danh nghĩa khoảng 8 ngàn tỷ RMB (Nhân dân tệ).”

Nếu vậy thì mức nợ này cho thấy sự kết thúc đã gần kề. Tuy nhiên, nghe khó khăn như vậy, nhưng tình hình thực tế có thể còn tệ hơn thế nữa.

Hay một câu hỏi trị giá 116.6 ngàn tỷ USD?

Nếu quý vị là một người am hiểu về những sự thật bị cấm công bố như tôi, thì quý vị sẽ không tin các số liệu chính thức theo giá trị bề mặt. Quý vị sẽ tiếp tục tìm kiếm những trao đổi tiết lộ câu chuyện thực tiễn. Tôi tin rằng các số liệu thống kê của chính phủ Trung Quốc cũng giả như ở Hoa Kỳ. Và còn hơn thế nữa.

Giáo sư Christopher Balding của Trường Kinh doanh HSBC, Đại học Bắc Kinh, một tổ chức có những nguồn tin khá tốt trong Ban Ổn định Tài chính của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), gần đây đã thực hiện một số phép tính lật ngược sự kết hợp “tài sản trên bảng cân đối kế toán” với “tài sản ngoại bảng”. Hãy nhớ rằng, trong khi các khoản nợ là nghĩa vụ phải trả đối với người đi vay, chúng lại là tài sản đối với người cho vay.

Ông kết luận rằng tổng nợ ở Trung Quốc là 833% GDP. Điều đó có nghĩa là một khoản nợ khoảng 116.6 nghìn tỷ USD.

Ôi. Thật là!

Mức nợ trên thực tế có thể cao gấp 3.5 lần số liệu chính thức. Ủy ban Cải tổ và Phát triển Quốc gia cho biết khoản nợ của Trung Quốc lên tới 260% GDP (36.4 ngàn tỷ USD). Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chấp nhận một ước tính chính thức thấp hơn là 230%. Nhưng giả sử báo cáo của ông Balding là 833% là đúng. Trong trường hợp đó, thì con số này là vấn đề quan trọng về vốn đối với nền kinh tế thế giới và các khoản đầu tư của quý vị.

Trả lãi hàng năm tương đương 29% GDP?

Hãy nhớ rằng, lãi suất ở Trung Quốc không thấp như ở Hoa Kỳ hoặc âm như ở Âu Châu và Nhật Bản. Giả sử lãi suất bình quân được trả bằng lãi suất tiền gửi liên ngân hàng ngắn hạn là 3.5%. Ông Balding nhận xét, “thì mức lãi suất này có nghĩa là chi phí dịch vụ tài chính cho nền kinh tế là 29% GDP danh nghĩa.” Quả là một khó khăn lớn để giải quyết. Ngay cả tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc cũng sẽ không thể đủ chi trả được các chi phí tồn kho hàng năm là 29% này.

Có thể là ông Balding đúng chăng?

Đúng vậy. Tôi thấy có một số gợi ý cho thấy là ông ấy đúng.

Các số liệu tài chính chính thức có hoàn toàn sai không?

Có một điều là hầu hết mọi trường hợp phá sản của Trung Quốc đều mang bằng chứng về các khoản nợ không được tiết lộ của các công ty riêng lẻ. Ông Balding nhận xét, “người ta thường tìm thấy những khoản nợ to lớn không được tiết lộ hoặc các sản phẩm quản trị tài sản (giống Enron) trong các vụ phá sản hoặc vỡ nợ ở Trung Quốc.”

Các khoản nợ không được tiết lộ này làm tăng mạnh sự nghi ngờ về mức nợ thực tế đã được làm thành thấp nhất này. Theo cách nói của ông Balding, các khoản nợ không được tiết lộ cũng có nghĩa là “các số liệu tài chính chính thức trên bảng cân đối kế toán là hoàn toàn sai trái với những hậu quả tai hại.” Ông cảnh báo, “Các số liệu tài chính chính thức sai lầm này có nghĩa rằng chúng ta cần phải suy nghĩ lại toàn bộ câu chuyện về sự phát triển và tài chính của Trung Quốc kể từ khoảng năm 2000.”

Ông Balding tiếp tục: “Nợ quá nhiều được phân bổ ở hầu hết mọi lĩnh vực của nền kinh tế. Trước đây, nếu có một sự ảnh hưởng bất ngờ đối với khu vực doanh nghiệp, thì các gia đình và chính phủ có thể vào cuộc và giúp đỡ. Tuy nhiên, hầu như không có lĩnh vực nào của nền kinh tế Trung Quốc lại không mắc nợ rất nhiều. Phân phối nợ khắp nơi chỉ đơn giản là làm giảm năng lực giải quyết một sự chấn động.”

‘Không có việc làm tốt nào không bị trừng phạt’

Nói về “sự sững sờ”, quý vị không nên kinh ngạc khi biết rằng ông Balding đã bị sa thải khỏi Đại học Bắc Kinh sau khi thảo luận về kết luận của ông – dựa trên dữ liệu PBOC – rằng tổng nợ ở Trung Quốc đã tăng lên 833% GDP danh nghĩa.

Trong một thế giới tham nhũng, nơi mọi người có hàng ngàn tỷ lý do để nói dối về nền kinh tế (và một số người không nghi ngờ gì đã mất mạng vì không để ý đến những người nói dối), thì việc sa thải Giáo sư Balding là điều – gần với sự trông chờ của quý vị nhất – có thể đưa đến xác nhận chính thức rằng các con số của ông ấy là chính xác.

Một cách để diễn đạt lại những tiết lộ của ông Balding là không ai biết ai nợ ai cái gì hay bao nhiêu nợ có thể được giải quyết trước khi toàn bộ lâu đài cát của Trung Quốc sụp đổ. Ước tính nợ xấu trong hệ thống ngân hàng Trung Quốc lên tới 50% GDP – tương đương 7 ngàn tỷ USD. Quá đủ để làm cho hệ thống ngân hàng mất khả năng thanh toán.

Sự sụp đổ bong bóng tài sản của Trung Quốc đang ở phía trước. Tôi nghi ngờ về việc có bất kỳ nhà tài phiệt Trung Quốc nào đang đi dạo trên đường phố Thượng Hải với bạn gái của họ, đùa cợt về việc người dân trên đường giàu hơn họ hàng ngàn tỷ nhân dân tệ. Nguy cơ bong bóng tài sản này làm nổi bật một vấn đề khi chính phủ của một quốc gia khuyếch đại nợ đến mức vượt quá quy mô tài sản do những người giàu có nhất nắm giữ. Vấn đề này khiến việc có thể mua lại các tài sản nợ nhà càng khó hơn trong khi bị mức nợ hiện tại của họ cản trở.

Ông James Dale Davidson là một nhà kinh tế học và nhà dự báo tài chính được đánh giá cao, người có bản tin đầu tư nổi tiếng Strategic Investment, được xuất bản năm 1987. Một trong những người hâm mộ lớn nhất của ông Davidson là tỷ phú Peter Thiel, người nói rằng ông Davidson đã truyền cảm hứng cho ông ấy thành lập PayPal và nhắc đến ông Davidson như là “người chọn cổ phiếu yêu thích của ông ấy”.