Tài liệu “tiết lộ” ĐCSTQ đã sử dụng ứng dụng của ByteDance để tuyên truyền như thế nào

Đã có những chứng cứ bằng văn bản chứng minh các công ty công nghệ Trung Quốc đã hợp tác với ĐCSTQ trong việc kiểm duyệt thông tin và truyền bá các thông điệp tuyên truyền của Bắc Kinh.

Một tài liệu nội bộ mà The Epoch Times có được gần đây tiết lộ rằng ĐCSTQ đã sử dụng một ứng dụng tin tức tổng hợp phổ biến sở hữu bởi ByteDance để quảng bá nội dung tuyên truyền của chế độ này tới người dùng.

Trong khi đó, những bình luận trước đây của nhân viên tại các nền tảng ứng dụng của ByteDance đã mô tả chi tiết mức độ thu thập dữ liệu người dùng của phần mềm, làm dấy lên nhiều nghi vấn liệu có những hoạt động tương tự trên toàn cầu tại ứng dụng được sử dụng phổ biến nhất của ByteDance – TikTok – hay không; công ty này đang cố tìm cách bán lại mảng kinh doanh TikTok tại Hoa Kỳ trước thời hạn 15/9 do chính phủ Hoa Kỳ ấn định. Xác định ứng dụng Trung Quốc này là mối nguy đối với an ninh quốc gia và thu thập dữ liệu người dùng, Tổng thống Donald Trump đã ký lệnh hành pháp vào cuối tháng 7 để cấm TikTok hoạt động tại Hoa Kỳ, trừ phi TikTok tìm được một đối tác Hoa Kỳ mua lại. 

Tài liệu

Vào năm 2016, văn phòng tuyên truyền thành phố Tháp Hà đã ban hành một thông báo tới tất cả các ủy ban chính quyền quận và các văn phòng chính phủ cấp quận huyện của thành phố. Tháp Hà là một thành phố ở trung tâm tỉnh Hà Nam, Trung Quốc.

Thông báo đã chỉ thị tất cả các đảng ủy phải tạo những tài khoản trên Toutiao, một ứng dụng tin tức tổng hợp do ByteDance sở hữu. Sau đó, thông báo này mô tả cách mà Toutiao có thể khiến những thông tin tuyên truyền, được gửi đi từ những tài khoản này, xuất hiện giống như những gợi ý cho người dùng dịch vụ mà chính quyền đã nhắm tới.

“Khi có một sự kiện lớn hoặc những sự cố cấp bách xảy ra, nó có thể phát tán thông tin tới những người dùng được chỉ định và những người dùng ở những khu vực được chỉ định. Nó hỗ trợ chính quyền phát tán thông tin một cách hiệu quả,” tài liệu ghi rõ.

Tài liệu nói rằng các ủy ban này sẽ không cần phải tăng lượng theo dõi để khiến việc này hiệu quả hơn.

Thuật toán

Đầu tháng 1/2018, ông Cao Huanhuan, kỹ sư thiết kế phần mềm tại Toutiao, đã giải thích cách mà các thuật toán của Toutiao truy vết thói quen và sở thích của người dùng, trong một bài đăng trên trang web chính thức của ứng dụng.

Theo ông Cao, thuật toán cần thu thập ba loại thông tin trước khi quảng bá một bài đăng tới người dùng: đặc điểm của bài đăng mà người dùng tương tác; đặc điểm người dùng; và vị trí của người dùng khi họ mở ứng dụng.

Đặc điểm của bài đăng gồm có loại hình truyền thông của bài đăng, chẳng hạn như video, ảnh chụp, tranh, hoặc văn bản; chủ đề của bài đăng như yoga, du lịch, hip-hop; thời lượng người dùng sẽ đọc bài đăng, chẳng hạn độ dài video, số lượng ảnh, và độ dài văn bản; đặc điểm của người tạo ra bài đăng.

Đặc điểm của người dùng gồm sở thích, nghề nghiệp, tuổi, giới tính, loại điện thoại mà người đó sử dụng, lịch sử trình duyệt của người dùng trên các ứng dụng ByteDance, lịch sử tìm kiếm và lướt mạng trên Internet, lịch sử mua sắm, và nhiều thứ khác.

Các đặc điểm môi trường gồm vị trí chính xác của người dùng, như ở nhà, ở nhà hàng, hoặc đang du lịch nước ngoài, v.v.; thời gian trong ngày; loại mạng mà người dùng đang sử dụng, chẳng hạn 3G, 4G, 5G và Wifi; và điều kiện thời tiết.

Thuật toán cũng sẽ chọn lọc lịch sử xem của những người dùng khác tương tự với người dùng cụ thể, chẳng hạn những người có cùng sở thích hoặc nghề nghiệp tương tự.

Sau khi ứng dụng thu thập cả ba loại thông tin, một công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tạo ra những đề nghị cho người dùng.

Ông Cao nói thêm rằng thuật toán cũng có thể được sử dụng để hiển thị quảng cáo phù hợp với người dùng này.

Theo ông Cao, ByteDance cũng tạo ra nhiều cơ sở dữ liệu danh sách đen, trong đó có hàng triệu từ khóa hoặc những bức ảnh mà giới chức ĐCSTQ cấm trên các nền tảng mạng xã hội. Bất kỳ bài đăng nào chứa một hoặc nhiều những nội dung này sẽ bị gỡ bỏ ngay lập tức, ông Cao cho biết.

Ông Cao không nói chi tiết cách mà ByteDance hay Toutiao có thể thu thập được khối lượng khổng lồ dữ liệu về hành vi và sở thích người dùng, cũng như không nói thuật toán làm sao có thể lấy được những nội dung bị cấm.

ByteDance không phản hồi lại yêu cầu bình luận.

Những liên quan với TikTok?

Tuy nhiên, ông Cao lưu ý rằng, “Những nền tảng mạng xã hội khác nhau từ công ty chúng tôi (ByteDance) sử dụng cùng một thuật toán đầy uy lực này, nhưng được điều chỉnh cho phù hợp với từng mô hình kinh doanh của các nền tảng.”

Và trong hội thảo Trí tuệ Nhân tạo Thế giới (World AI Conference) được tổ chức trực tuyến ngày 11/7, ông Li Lei, giám đốc của phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo của ByteDance (AI lab), nói rằng những thiết kế của nhóm ông ta được sử dụng cho tất cả các ứng dụng mà ByteDance sở hữu. Công ty này sở hữu hơn 20 ứng dụng.

Trong một bài đăng tuyển dụng nhân sự gần đây để tuyển một “kỹ sư thuật toán”, ByteDance đã nói rằng vị trí đó sẽ “chịu trách nhiệm về những gợi ý sản phẩm nội địa và quốc tế của công ty, về quảng cáo, hạ tầng hệ thống, dữ liệu lớn, các nền tảng mở, và những công nghệ cốt lõi khác”.

TikTok không phản hồi yêu cầu bình luận về những mô hình thuật toán.

Thuật toán của ứng dụng có thể là yếu tố then chốt trong bất kỳ thương vụ nào với Hoa Kỳ, do ĐCSTQ đã điều chỉnh quy định kiểm soát xuất cảng ngày 28/8, buộc rằng “công nghệ dựa trên phân tích dữ liệu đối với dịch vụ gợi ý thông tin cá nhân hóa” phải được ĐCSTQ chấp thuận trước khi xuất cảng.

Những nhà phân tích thị trường đã lưu ý rằng điều này có nghĩa là việc ByteDance bán hoạt động của TikTok tại Hoa Kỳ cũng cần phải có sự chấp thuận của Bắc Kinh.

Trong khi đó, quyền sở hữu ở Trung Quốc của TikTok là vấn đề nan giải trong mối lo ngại của chính quyền Hoa Kỳ về khả năng dữ liệu người dùng bị khai thác tại Bắc Kinh.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đó của The Epoch Times với cựu chuyên gia kiểm duyệt internet Trung Quốc Liu Lipeng, ông nói rằng ông được ByteDance Trung Quốc mời chào để trở thành thành viên của một đội phụ trách kiểm duyệt trên TikTok.

Một báo cáo khác của The Epoch Times cũng đã tiết lộ những mối liên hệ mật thiết giữa ByteDance với ĐCSTQ, với nhiều người trong số các cấp quản lý đều là thành viên đảng bộ trong công ty. Các công ty ở Trung Quốc bị yêu cầu phải thiết lập những tổ chức đảng kiểu như vậy bên trong các văn phòng của họ để bảo đảm các chính sách kinh doanh và nhân sự tuân theo đường lối của Đảng.

Mặc dù TikTok cố gắng tách nó khỏi chủ sở hữu Bắc Kinh bằng cách chỉ định hội đồng quản trị và các giám đốc điều hành là công dân Hoa Kỳ, nhưng việc thu thập dữ liệu của ứng dụng và các cáo buộc về kiểm duyệt đối với người dùng quốc tế đã đưa đến tình trạng phải giám sát kỹ lưỡng trong những tháng gần đây.

Trước đó, The Epoch Times đã phỏng vấn một du học sinh Trung Quốc có tài khoản TikTok bị chặn sau khi cậu đăng tải một video của chính cậu đả kích bài quốc ca ĐCSTQ.

Và thời báo Wall Street Journal đã đưa tin rằng một số người dùng TikTok đang ca ngợi Trung Quốc trong các video của họ, với hy vọng lợi dụng thuật toán ưu tiên nội dung thân Trung Quốc, để khiến họ trở nên nổi tiếng hơn.

Tác giả: Nicole Hao