Thẩm phán liên bang bãi bỏ vụ kiện tài liệu của cựu Tổng thống Trump

Catherine Yang

Hôm 15/07, Thẩm phán Tòa Địa hạt Liên bang Aileen Cannon đã bãi bỏ vụ án tài liệu mật của cựu Tổng thống (TT) Donald Trump, kết luận rằng việc bổ nhiệm Biện lý Đặc biệt Jack Smith đã vi phạm Điều khoản Bổ nhiệm.

“Bản cáo trạng Thay thế này bị BÃI BỎ vì việc bổ nhiệm Biện lý Đặc biệt Smith vi phạm Điều khoản Bổ nhiệm của Hiến Pháp Hoa Kỳ,” trích án lệnh.

Bản ý kiến và án lệnh dài 93 trang được ban hành sau nhiều ngày tranh luận trực tiếp về việc bổ nhiệm biện lý đặc biệt và thẩm quyền theo luật định mà Bộ Tư pháp lập luận rằng Tổng Chưởng lý Merrick Garland đã sử dụng để bổ nhiệm ông Smith.

Việc bãi bỏ cáo trạng này cũng bãi bỏ luôn cả vụ án của các bị cáo Walt Nauta và Carlos De Oliveira. Tất cả các phiên xét xử và thời hạn được ấn định cũng đã bị hủy bỏ. Các hạn chế về thông tin mật và niêm phong trong vụ án vẫn được giữ nguyên.

Một phát ngôn viên của ông Smith, ông Peter Carr, cho biết Bộ Tư pháp đã cho phép kháng cáo.

“Việc bãi bỏ vụ án này đi chệch khỏi kết luận giống nhau của tất cả các tòa án trước đây là đã xem xét vấn đề tổng chưởng lý có thẩm quyền theo luật định để bổ nhiệm một biện lý đặc biệt,” ông Carr cho biết trong một tuyên bố.

Điều khoản Bổ nhiệm

Điều khoản Bổ nhiệm [của Hiến Pháp] quy định rằng các quan chức phải được tổng thống đề cử và được Thượng viện xác nhận. Điều khoản này xác định sự khác nhau giữa những gì mà các tòa án sau này xem là các quan chức “thượng cấp” (principal) và quan chức “thuộc cấp” (inferior) cũng như nêu rõ rằng những người đứng đầu các bộ có thể bổ nhiệm các quan chức thuộc cấp nếu Quốc hội thông qua luật cho phép họ làm như vậy.

“Đây là một hạn chế hiến định quan trọng xuất phát từ sự phân lập quyền lực,” thẩm phán viết. Việc bổ nhiệm ông Smith “đã hoàn toàn chiếm đoạt quyền lập pháp quan trọng đó.”

Bên bào chữa đã lập luận rằng ông Smith có quyền hạn của một quan chức thượng cấp và chưa trải qua quá trình bổ nhiệm như vậy.

Các công tố viên lập luận rằng ông Smith là một quan chức thuộc cấp và tổng chưởng lý có thẩm quyền theo luật định để bổ nhiệm một biện lý đặc biệt, dựa trên một số đạo luật khác nhau chỉ định biện lý độc lập, biện lý đặc biệt, và các chức vụ tương tự khác, nhưng không phải là “đạo luật về biện lý đặc biệt” như thẩm phán đã lưu ý trong phiên xét xử.

Thẩm phán Cannon chấp nhận quan điểm của các công tố viên cho rằng biện lý đặc biệt là một “quan chức thuộc cấp” nhưng kết luận rằng không có cơ quan theo luật định nào cho phép người đứng đầu Bộ Tư pháp bổ nhiệm những quan chức thuộc cấp như vậy.

“Có đạo luật nào trong Bộ luật Hoa Kỳ cho phép bổ nhiệm Biện lý Đặc biệt Smith để tiến hành cuộc truy tố này không? Sau sự nghiên cứu cẩn thận vấn đề có tính ảnh hưởng sâu xa này, câu trả lời là không,” thẩm phán viết.

Thẩm phán kết luận rằng Quốc hội đã thông qua luật cho phép tổng thống đề cử một tổng chưởng lý, phó tổng chưởng lý, phụ tá tổng chưởng lý, tổng biện lý sự vụ, phụ tá tổng biện lý sự vụ, và rằng mỗi lần thông qua luật, [Quốc hội] đều sử dụng ngôn ngữ phù hợp với Điều khoản Bổ nhiệm.

Các biện lý Hoa Kỳ còn trải qua tiến trình đề cử và xác nhận, và một số chuyên gia thân hữu của bên thứ ba đã lập luận rằng nếu tổng chưởng lý đã chọn một Biện lý Hoa Kỳ đã được xác nhận cho vị trí biện lý đặc biệt thì các bị cáo đã không thể đưa ra kiến ​​nghị như vậy.

Các công tố viên đã nêu ra các đạo luật liên quan đến tổng chưởng lý, FBI, Biện lý Hoa Kỳ, Cảnh sát liên bang (Marshal) [dưới quyền của Bộ Tư pháp], người được ủy thác, Cục Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng, và Chất nổ, và một số đạo luật liên quan đến chức vụ Biện lý Độc lập đã hết hạn.

“Không có đạo luật nào được coi là thẩm quyền pháp lý cho việc bổ nhiệm này – Điều 509, 510, 515, 533, Đề mục 28, Bộ luật Hoa Kỳ – trao cho Tổng Chưởng lý quyền bổ nhiệm một quan chức thuộc cấp hoặc trao cho ông ấy quyền bổ nhiệm một quan chức liên bang với loại quyền công tố mà Biện lý Đặc biệt Smith nắm giữ.” 

Thông lệ lịch sử

Thẩm phán kết luận rằng lập luận của các công tố viên là “miễn cưỡng” và dựa vào “lịch sử một cách không nhất quán.”

Các công tố viên đã lập luận rằng trong lịch sử, tổng chưởng lý có thẩm quyền bổ nhiệm biện lý đặc biệt, và thẩm phán kết luận rằng các trường hợp trong lịch sử do biện lý đặc biệt đưa ra là không thể so sánh được. Một số biện lý đặc biệt trong lịch sử đã được bổ nhiệm với sự xác nhận, một số thì không; một số do tổng thống bổ nhiệm, còn một số thì không. Các quy trình sa thải biện lý đặc biệt cũng rất đa dạng.

Nhưng thông lệ bổ nhiệm “những công dân bình thường như ông Smith – trái ngược với những nhân viên liên bang đã được giữ lại – có vẻ giống với ngoại lệ hơn là quy tắc,” thẩm phán kết luận, vì việc này chỉ được áp dụng trong những năm gần đây, chẳng hạn như trong vụ án của Biện lý Đặc biệt Robert Mueller.

Thẩm phán Cannon viết rằng nhiều trường hợp trong lịch sử này cũng là những biện lý không có nhiều quyền lực như chức vụ của ông Smith.

Thẩm phán nhận xét rằng việc thiếu luật về biện lý đặc biệt là yếu tố quan trọng nhất.

“Quốc hội – trong lịch sử và trong thời điểm hiện tại – đã chứng tỏ rằng họ biết cách thiết lập chức vụ cho các biện lý đặc biệt. Vào năm 1924, Quốc hội đã làm như vậy để phản ứng lại vụ bê bối Teapot Dome,” trích bản ý kiến. “Năm 1978, Quốc hội đã thông qua Đạo luật Biện lý Độc lập được thảo luận nhiều (và hiện đã không còn tồn tại).

Nhận thấy rằng biện lý độc lập – sự so sánh gần nhất với chức vụ biện lý đặc biệt – có quá nhiều tính độc lập, nên Quốc hội đã để cho luật này hết hiệu lực vào năm 1999.

Các bên cũng đã tranh luận về việc liệu chức vụ biện lý đặc biệt có được tài trợ hợp lý hay không, và thẩm phán kết luận rằng không cần đưa ra phán quyết nào về vấn đề này do bà đã quyết định bãi [bỏ vụ] án.

“Việc bãi bỏ hành động này là giải pháp thích hợp duy nhất vì sự vi phạm Điều khoản Bổ nhiệm,” án lệnh viết.

Vụ kiện 06/01

Việc bãi bỏ này sẽ không ảnh hưởng đến vụ án thứ hai mà ông Smith đang khởi tố cựu TT Trump ở Thủ đô Hoa Thịnh Đốn.

Năm 2018, Thẩm phán Beryl Howell thuộc Tòa án Địa hạt Liên bang cho khu vực Thủ đô Hoa Thịnh Đốn đã ra phán quyết tại địa hạt này rằng Biện lý Đặc biệt Robert Mueller đã được bổ nhiệm hợp pháp, và phán quyết này được giữ nguyên khi kháng cáo vào năm 2019.

Phán quyết của tòa án khu vực này sẽ cho phép ông Smith tiếp tục nắm giữ quyền công tố ở khu vực tài phán đó, trừ phi việc bãi bỏ vụ án ở Florida được kháng cáo lên Tối cao Pháp viện.

Bản tin có sự đóng góp của The Associated Press