Thẩm phán Tối cao Pháp viện hoài nghi về cáo buộc cản trở trong ngày 06/01

Matthew Vadum

Hôm 16/04, các thẩm phán Tối cao Pháp viện theo khuynh hướng bảo tồn truyền thống nhìn chung có vẻ thông cảm với một cựu cảnh sát bị buộc tội theo luật cải tổ kế toán sau khi ông đi vào Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ trong bốn phút vào ngày 06/01/2021.

Vụ kiện đang được dõi theo chặt chẽ vì một khi Tối cao Pháp viện ra phán quyết, thì phán quyết này có thể ảnh hưởng đến hàng trăm vụ truy tố liên quan đến biến cố ngày 06/01, trong đó có cả vụ kiện cựu Tổng thống (TT) Donald Trump.

Ông Joseph Fischer, đến từ Jonestown, Pennsylvania, đã bị truy tố về một số cáo buộc sau vụ xâm phạm Tòa nhà Quốc hội ngày 06/01/2021, trong đó có hành vi cản trở thủ tục tố tụng chính thức căn cứ theo luật về cản trở có từ vụ bê bối của Công ty Enron, Điều 18 Mục 1512(c)(2) của Bộ Luật Hoa Kỳ. Các bản án căn cứ theo mục này có thể dẫn đến 20 năm tù.

Cách diễn đạt của mục 1512(c) tập trung vào việc chứng minh bằng tài liệu và bảo đảm tài liệu được cung cấp cho các thủ tục tố tụng chính thức.

Mục 1512(c) quy định: “Bất cứ ai một cách sai trái (1) thay đổi, tiêu hủy, cắt xén, hoặc che giấu hồ sơ, tài liệu, hoặc đồ vật khác, hoặc cố gắng làm như vậy, với mục đích làm suy yếu tính toàn vẹn hoặc khả năng sử dụng của đồ vật đó trong thủ tục chính thức; hoặc (2) bằng cách khác cản trở, gây ảnh hưởng, hoặc làm trở ngại bất kỳ thủ tục tố tụng chính thức nào hoặc cố gắng thực hiện điều đó, sẽ bị phạt theo đề mục này hoặc bị phạt tù không quá 20 năm, hoặc cả hai.”

Việc buộc tội này liên quan đến cáo buộc gây cản trở Quốc hội chứng nhận kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 – tiến trình mở đường cho lễ nhậm chức của TT Joe Biden hai tuần sau đó.

Ông Fischer lập luận rằng lẽ ra ông không nên bị buộc tội theo Mục 1512(c), điều khoản giả mạo bằng chứng của Đạo luật Sarbanes-Oxley nhằm hạn chế những hành vi sai trái ở Wall Street.

Luật này được đưa ra sau những vụ bê bối liên quan đến gian lận ở Tập đoàn Enron và các tập đoàn lớn khác. Enron đã sử dụng các phương pháp kế toán thiếu minh bạch để che giấu việc lợi nhuận sụt giảm và phóng đại thu nhập, và các nhân viên của công ty này được cho là đã bắt đầu hủy bỏ giấy tờ khi họ biết sắp bị truy tố.

Một số bị cáo – những người đã đến Tòa nhà Quốc hội sau khi Quốc hội được sơ tán hôm 06/01/2021 – cũng bị buộc tội cản trở thủ tục chính thức. Nhiều bị cáo đã tranh biện không thành công tại phiên tòa xét xử rằng họ không thể nào cản trở Quốc hội vì họ không có mặt ở Tòa nhà Quốc hội cho đến sau khi các nhà lập pháp rời khỏi khu phức hợp này. Ông Fischer cũng cho biết ông đã rời khu phức hợp trước khi Quốc hội cố gắng tiếp tục chứng nhận cuộc bầu cử và ông đang ở Maryland vào thời điểm xảy ra vụ xâm phạm an ninh đó.

Các chuyên gia pháp lý, trong đó có luật sư bào chữa của ông Fischer, đã chỉ trích chính phủ TT Biden sử dụng luật này chống lại các bị cáo, trong đó có cựu TT Donald Trump, cho rằng đây là phương tiện không phù hợp cho các cuộc truy tố.

Các luật sư lập luận rằng luật cải tổ kế toán mà ông Fischer và những người khác bị buộc tội đang được Bộ Tư pháp sử dụng nhằm truy tố những người đang thực hiện quyền theo Tu chính án thứ Nhất để phản đối việc Quốc hội chứng nhận kết quả bầu cử.

Trong các cuộc tranh luận trực tiếp hôm 16/04, luật sư Jeffrey Green của ông Fischer cho biết chính phủ TT Biden đã sai khi buộc tội thân chủ của ông theo Mục 1512(c), vốn chỉ để sử dụng cho hành vi giả mạo bằng chứng.

Ông nói rằng Quốc hội đã thông qua đạo luật này để ngăn chặn việc tiêu hủy bằng chứng.

Luật sư này cho biết: “Các truy tố liên quan đến sự kiện ngày 06/01 giải thích rằng có một nhóm phạm trọng tội và khinh tội che đậy hình vi bị cáo buộc này.”

“Đạo luật giả mạo bằng chứng xuất phát từ vụ Enron theo đạo luật Sarbanes-Oxley không phải là một trong số đó.”

Ông nói rằng cho đến khi xảy ra các vụ truy tố sự kiện ngày 06/01, Mục 1512(c) chưa bao giờ được sử dụng cho bất kỳ mục đích nào khác ngoài việc giả mạo bằng chứng.

Tổng Biện lý Hoa Kỳ Elizabeth Prelogar cho biết Mục 1512(c) không phải là điều khoản pháp lý hẹp.

Bà cho biết điều khoản này “thuật ngữ của nó không giới hạn ở việc làm hỏng bằng chứng. Thay vào đó, nó là luật kinh điển” liên quan đến việc cản trở.

Thẩm phán Neil Gorsuch lặp lại những lo ngại của những người theo chủ nghĩa tự do dân sự về phạm vi sâu rộng của điều khoản luật này.

“Liệu cuộc biểu tình ngồi làm gián đoạn phiên tòa xét xử hay việc xâm nhập tòa án liên bang có hội đủ điều kiện áp dụng không? Liệu kẻ gây rối trong khán giả ngày hôm nay, hay gây rối tại buổi đọc diễn văn Thông điệp Liên bang có hội đủ điều kiện áp dụng không? Liệu việc kéo chuông báo cháy trước khi bỏ phiếu có hội đủ điều kiện ngồi tù liên bang 20 năm không?” ông nói.

Tháng 12/2023, Dân biểu Jamaal Bowman (Dân Chủ–New York) đã phạm khinh tội vì kéo chuông báo cháy trong tòa nhà Quốc hội hôm 30/09/2023, khi đang bỏ phiếu về luật chi tiêu tạm thời. Đảng Cộng Hòa so sánh ông với những những người bạo loạn trong vụ ngày 06/01 nhưng ông Bowman cho rằng mình đã nhầm lẫn. Ông đồng ý nộp phạt 1,000 USD. Ông không bị buộc tội theo điều khoản Sarbanes-Oxley. 

Bà Prelogar cho biết có thể bị buộc tội nhưng chính phủ sẽ phải có bằng chứng về ý định “sai trái”.

Thẩm phán Samuel Alito hỏi liệu những người biểu tình cản trở một phiên tòa xét xử có vi phạm đạo luật đó hay không.

“Đối với tất cả các cuộc biểu tình đã xảy ra tại tòa án này, Bộ Tư pháp chưa buộc tội bất kỳ hành vi phạm tội nghiêm trọng nào, và tôi không nghĩ bất kỳ ai trong số những người biểu tình đó đã bị kết án dù chỉ một ngày tù. Nhưng tại sao điều đó không vi phạm Mục 1512(c)(2)?” ông hỏi.

Bà Prelogar trả lời: “Sẽ cần phải chứng minh ý định sai trái.”

Thẩm phán Alito hỏi liệu những người biểu tình chặn đường sá và cầu đường xung quanh thủ đô của đất nước, như đã xảy ra hôm 15/04 khi những người biểu tình ủng hộ Palestine chặn Cầu Cổng Vàng ở San Francisco, có vi phạm đạo luật này hay không.

Bà Prelogar cho biết bà không tin việc đó sẽ vi phạm đạo luật này.

Bà cũng cho biết ông Fischer tới Tòa nhà Quốc hội với ý định ngăn cản Quốc hội tiến hành công việc.

“Ông ấy đã nói trước ngày 06/01 rằng ông ấy đã chuẩn bị xông vào Tòa nhà Quốc hội [và] sẵn sàng sử dụng bạo lực. Ông ấy muốn đe dọa Quốc hội. Ông ấy nói, ‘Họ không thể bỏ phiếu nếu họ không thở được,’” bà nói.

Bà cho biết, ông bị cáo buộc đã hành hung một nhân viên chấp pháp tại Tòa nhà Quốc hội, và hành động đó cản trở khả năng cảnh sát giành lại quyền kiểm soát và để Quốc hội thực hiện công việc của mình.

“Việc chính phủ tìm cách buộc đương đơn phải chịu trách nhiệm về hành vi đó với ý định đó là hoàn toàn phù hợp,” bà Prelogar nói.

Trong bản tóm tắt gần đây, các luật sư của ông Fischer phủ nhận việc ông đã có hành vi bạo lực trong ngày 06/01/2021, và nói rằng thay vào đó ông là nạn nhân của bạo lực. Họ nói rằng ông đã bị xô ngã xuống đất do đám đông quá khích, và ông đã tự mình bước ra ngoài, trái ngược với tuyên bố của chính phủ rằng ông bị bắt buộc phải rời khỏi khu phức hợp.

Thẩm phán Amy Coney Barrett hỏi liệu những người biểu tình này có thể bị buộc tội theo mục này ngay cả khi họ không xâm phạm Tòa nhà Quốc hội hay không.

Nếu họ vẫn đứng bên ngoài hô vang khẩu hiệu nhưng mục đích của họ là “để dừng thủ tục này, dừng việc kiểm đếm phiếu,” thì việc đó có “vi phạm đạo luật này không?” vị thẩm phán này hỏi.

Bà Prelogar cho rằng nếu điều đó xảy ra khi Quốc hội phải nghỉ họp sau một phiên họp chung vì rủi ro an ninh, thì “có thể sẽ bị buộc tội” nếu có bằng chứng về ý định phạm tội.

Sau khi ông Green mô tả việc chính phủ sử dụng Mục 1512(c) vốn được ít người biết đến là chưa từng có, Thẩm phán Sonia Sotomayor nói rằng việc sử dụng đó là hợp lý dựa trên những gì đã xảy ra vào ngày 06/01.

“Trước đây, chúng ta chưa bao giờ gặp phải tình huống nào… như thế này khi có người cố gắng ngăn chặn tiến trình có tính bạo lực. Vì vậy, tôi không chắc việc thiếu tiền lệ chứng tỏ được điều gì,” bà cho biết.

Ông Green trả lời: “Tôi không chắc điều đó đúng,” và đề cập đến những tuần xảy ra các vụ tấn công vào tòa án liên bang ở Portland, Oregon, diễn ra hồi năm 2020.

Sau đó, trong lập luận bác bỏ của mình, ông Green cho biết việc truy tố những người theo mục này vì đã biểu tình, sẽ “làm giảm các hoạt động được bảo vệ. Mọi người sẽ lo lắng về những kiểu biểu tình mà họ tham gia ngay cả khi diễn ra trong ôn hòa, bởi vì chính phủ có thứ vũ khí này.”

Tối cao Pháp viện dự kiến sẽ ra phán quyết về vụ Fischer kiện Chính phủ Hoa Kỳ vào cuối tháng Sáu.