Thay đổi về lối sống góp phần điều trị thoái hóa khớp gối

Gabe Mirkin 

Một công trình đánh giá 47 nghiên cứu trên 22,037 bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối được điều trị trong ít nhất 12 tháng cho thấy không có sự khác biệt rõ ràng giữa thuốc và giả dược trong việc kiểm soát cơn đau trong thời gian dài. 

Ngoại trừ các chất ức chế miễn dịch có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, thuốc men và các chất uống thêm để tăng sức khỏe không ngăn ngừa được sự tiến triển trong tổn thương khớp và chỉ được sử dụng để giúp giảm đau. 

Thoái hóa khớp là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau khớp mạn tính và tiến triển đến tình trạng sụn khớp bị phá hủy hoàn toàn. Thoái hoá khớp là một trong những bệnh kinh niên phổ biến nhất và là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khuyết tật trên toàn thế giới.

80% người Bắc Mỹ có bằng chứng tia-X về thoái hóa khớp gối ở tuổi 65, và 60% bị đau khớp nghiêm trọng. Hơn 700,000 người ở Bắc Mỹ phải thay khớp gối mỗi năm, chủ yếu là vì tình trạng này.

Nguyên nhân thoái hóa khớp gối

Trước đây, chẩn đoán thoái hóa khớp gối có nghĩa là bác sĩ của bạn đã loại trừ các nguyên nhân gây đau đầu gối đã biết khác và không biết nguyên nhân gây đau khớp của bạn. 

Bây giờ chúng ta biết rằng những người bị thoái hóa khớp gối có nồng độ galectin trong máu cao, kích hoạt hệ thống miễn dịch của một người khiến gây viêm – giống như bệnh viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp phản ứng.

Nếu hệ miễn dịch của bạn vẫn hoạt động quá mức, các hóa chất và tế bào tương tự được sử dụng để tấn công vi trùng có thể tấn công và phá hủy sụn trong khớp của bạn.

Một công trình đánh giá 68 nghiên cứu cho thấy thoái hóa khớp có liên quan đến tất cả nguyên nhân làm tăng tình trạng viêm, chẳng hạn như béo phì, huyết áp cao, cholesterol cao, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa. Cơn đau khớp này sẽ tạm thời giảm đi nhờ bất cứ điều gì liên quan đến việc kiểm soát chứng viêm:

• Dầu Omega-3 trong cá
• Thực phẩm có lá xanh như cải xoăn, rau bina và rau mùi tây
• Giảm cân ở những người thừa cân (nhưng không phải ở người gầy)
• Các bài tập tăng cường sức mạnh và tính linh hoạt và bài tập aerobic
• Tránh khói thuốc lá
• Hạn chế rượu bia

Một số nghiên cứu đã cho thấy rằng tập thể dục hiệu quả hơn phẫu thuật [cắt bỏ một phần sụn chêm qua nội soi khớp] trong việc điều trị những người bị đau đầu gối và rách sụn chêm do thoái hóa.

Những thay đổi qua lối sống chống viêm để điều trị thoái hóa khớp

• Cách ăn uống chống viêm: nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, hột trong quả hạch (nuts) và các loại hạt (seeds) khác, đồng thời hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn, thực phẩm có thêm đường, tất cả thức uống có đường bao gồm nước ép trái cây và thực phẩm chiên rán. Những người ăn theo cách ăn uống chống viêm kiểu Địa Trung Hải ít bị thoái hóa khớp. 
• Giảm cân nếu thừa cân. Cân nặng quá mức gây viêm, và béo phì là yếu tố nguy cơ chính gây thoái hóa khớp. Chỉ với 11 pound giảm bớt có thể giúp giảm 50% nguy cơ phát triển bệnh thoái hóa khớp gối ở phụ nữ. 
• Vận động nhiều hơn. thoái hóa khớp hầu như luôn trở nên xấu hơn khi không hoạt động. Tập thể dục làm tăng chất lượng sụn trong thoái hoá khớp. Một công trình đánh giá 55 nghiên cứu cho thấy tập thể dục có-đeo-tạ giúp giảm đau và cải thiện chức năng khớp.

Thể dục nhịp điệu và rèn luyện tăng sức mạnh cơ bắp trong 20 tuần giúp giảm đau đầu gối rõ rệt và tăng khả năng vận động. Một phân tích gộp gồm 6 nghiên cứu trên 656 bệnh nhân thoái hóa khớp cho thấy rằng tập thể dục giúp cải thiện các triệu chứng đau đầu gối Tuy nhiên, quý vị cần theo dõi cơn đau và luôn dừng lại nếu cơn đau trở nặng hơn.

• Tránh các môn thể thao tác động lên đầu gối. Lực của bàn chân chạm đất có thể làm vỡ sụn ở đầu gối. Không chạy, nhảy hoặc tham gia các môn thể thao liên quan đến tác động mạnh của bàn chân chạm đất. Các môn thể thao không tác động gồm có đạp xe, bơi lội, thể dục nhịp điệu dưới nước, và sử dụng các loại máy như máy tập hình elip hoặc máy tập bước lên xuống bậc thang – nơi bàn chân bạn được thiết bị giúp sức khi di chuyển.

Sử dụng thuốc khi cần thiết để kiểm soát cơn đau

Quý vị có thể cố gắng kiểm soát cơn đau của mình bằng NSAID [thuốc chống viêm không steroid] hoặc các loại thuốc giảm đau khác, nhưng hãy nhận ra rằng các loại thuốc này không có tác dụng ngăn chặn tiến trình phá hủy khớp và không chữa khỏi cơn đau. Vì vậy, quý vị hãy chỉ dùng liều thấp nhất nhằm giảm đau và chỉ sử dụng khi cần thiết.

Nếu cơn đau trở nên không thể chịu đựng được khiến quý vị mất ngủ vào ban đêm, có lẽ đã đến lúc nên tính đến thay khớp gối. 

Tuy nhiên, khớp nhân tạo cũng không dùng được vĩnh viễn; tại thời điểm này, hầu hết các khớp thay thế sử dụng được khoảng 15 năm. Vì vậy, hãy trì hoãn phẫu thuật càng lâu càng tốt. 

Bác sĩ phẫu thuật của quý vị nên cảnh báo rằng khớp thay thế làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Bất kỳ nhiễm trùng nào trong cơ thể đều có thể tấn công vào khớp nhân tạo vì nơi này không có miễn dịch cục bộ.

Bác sĩ Gabe Mirkin tốt nghiệp trường Y Đại học Harvard và Đại học Y học Baylor. Ông là một trong số rất ít bác sĩ được chứng nhận 4 chuyên khoa: Y học thể thao, dị ứng và miễn dịch học, nhi khoa, và miễn dịch nhi khoa. Là một bác sĩ hành nghề trong hơn 50 năm và là người dẫn chương trình phát thanh trong 25 năm, ông cung cấp tin tức y khoa và lời khuyên lối sống lành mạnh