Thiên cổ anh hùng Tưởng Giới Thạch (Phần 3): Vì đại nghĩa diệt phản loạn

Phần 1: Chống lại Satan, khôi phục Hoa Hạ

Phần 2: Tiếp bước Quốc phụ thống nhất Trung Nguyên

Tưởng Giới Thạch sinh ra tại thị trấn Khê Khẩu, huyện Phụng Hóa, miền đông tỉnh Chiết Giang, vào ngày 31/10/1887, tên thời thơ ấu của ông là “Thụy Nguyên”, còn được gọi tên khác là Chu Thái, Chí Thanh và Trung Chính, tên chữ là Giới Thạch.

Đào Thành Chương phản loạn

Năm 1894, hải quân Bắc Dương đã bị ảnh hưởng nặng nề trong cuộc chiến tranh Trung – Nhật (1894 – 1895) và bị đánh bại hoàn toàn; nhà Thanh mất mặt trước những thách thức của quân Nhật. Cuối tháng 11, Tôn Trung Sơn thành lập tổ chức phản Thanh đầu tiên – Hưng Trung hội ở Honolulu. Năm 1903, Hoàng Hưng, Tống Giáo Nhân và những người khác thành lập Hoa Hưng hội ở Trường Sa; năm sau, Đào Thành Chương, Thái Nguyên Bồi và những người khác thành lập Quang Phục hội ở Thượng Hải, với Thái Nguyên Bồi đảm nhận chức vị hội trưởng và Đào Thành Chương là người lãnh đạo trên thực tế.

Năm 1905 tại Nhật Bản, Tôn Trung Sơn đã liên hiệp với Hưng Trung hội, Hoa Hưng hội, và Quang Phục hội cùng các tổ chức phản Thanh khác để thành lập Trung Quốc Đồng Minh hội. Tôn Trung Sơn giữ chức vụ thủ tướng, và Hoàng Hưng làm tổng vụ. Tôn và Hoàng trở thành những nhà lãnh tụ phản Thanh được công nhận. Sau khi hợp nhất, lực lượng của các tổ chức phản Thanh dần dần lớn mạnh; nhưng mâu thuẫn cũng bắt đầu xuất hiện giữa các phe phái.

Năm 1907, Đào Thành Chương của Quang Phục hội gặp trở ngại trong việc gây quỹ ở nước ngoài; ông đã đến Nam Dương để xin Tôn Trung Sơn kinh phí, nhưng không đạt được mục đích. Ông ta quay sang phản đối Tôn Trung Sơn, và đưa ra “Tôn Văn tội trạng”, liệt kê mười hai “tội trạng” và yêu cầu “khai trừ danh nghĩa Thủ tướng của Tôn Văn và bố cáo khắp trong và ngoài nước”. Đào Thành Chương, Chương Thái Viêm (Bỉnh Lân) và những người khác rút khỏi Đồng minh hội và tiếp tục hoạt động dưới danh nghĩa Quang Phục hội, khiến nội bộ đoàn thể phản Thanh chia rẽ. 

Năm 1909, Đào Thành Chương một lần nữa phát động làn sóng lật đổ Tôn Trung Sơn, đồng thời tuyên truyền rằng “Quang Phục hội là khởi nguyên của Đồng Minh hội,” và muốn lập Quang Phục làm chính thống. 

Mã Quân Vũ, nguyên lão của cách mạng Tân Hợi, tỏ ra khá phẫn nộ trước hành động của Đào. Ông Mã nói rằng: “Hắn ta chắc có bộ não bị dị dạng, và nên vào bệnh viện tâm thần thì đúng hơn.” Trần Kỳ Mỹ (Anh Sỹ) từng khuyên Tưởng Giới Thạch: “Đào Thành Chương chỉ vì chút kinh phí nhỏ nhoi mà không màng đến đại cục, khuấy đảo nội bộ trong đảng, quả là đáng tiếc,… cũng không  nên dao động vì hắn, để tránh gây ra tranh chấp.’” (Trích “Trung Chính tự thuật sự lược”). 

Sau cuộc khởi nghĩa Vũ Xương, Trần Kỳ Mỹ lãnh đạo Đồng Minh hội và liên lạc với Lý Tiếp Hòa của Quang Phục hội để phát động cuộc khởi nghĩa ở Thượng Hải ngày 3/11/1909, và đã giành chiến thắng vào ngày hôm sau. Ngày 8/11/1909, Trần Kỳ Mỹ được bầu làm thống đốc của quân Thượng Hải. Quang Phục hội không phục; sau đó, đã thành lập một chi nhánh quân sự và chính trị ở Ngô Tùng, ngoại ô Thượng Hải, Lý Tiếp Hòa tự phong mình làm đô đốc. 

Hơn nữa, Đào Thành Chương còn thành lập “phòng gây quỹ hỗ trợ huấn luyện binh lính nghĩa quân Quang Phục Chiết Giang – Thượng Hải” ở Ngô Tùng, và công khai chiêu binh mãi mã. Hành động phạm vào việc đại kỵ như vậy thì ngay cả Chương Thái Viêm cũng cảm thấy thật quá đáng và cảnh cáo Đào: “Quân Giang Nam thế thì hỏng rồi; những binh lính được tuyển mộ đều là vô danh. Đại trượng phu nên có tầm nhìn xa, không nên tranh giành những quyền lực nhỏ nhoi.” Nhưng Đào không chịu nghe và nhất quyết tấn công Trần Kỳ Mỹ, gây ra một cuộc chiến đẫm máu.

Tưởng Giới Thạch diệt phản loạn

Tưởng Giới Thạch biết tin về Đào Thành Chương thì rất nóng lòng, và tìm gặp Lã Công Vọng, tham mưu của quân đội Chiết Giang, hy vọng rằng người bạn học cũ ở Học viện Quân sự Bảo Định này sẽ ra tay giúp ngăn chặn Đào. 

Lã Công Vọng cho biết trong hồi ký của mình: “Sáng sớm ngày 19 (tháng 9 âm lịch, ngày 9/11/1909 dương lịch), Tưởng Giới Thạch đến vội vã và nói: “Đào Hoán Khanh (Thành Chương), Lý Chấp Trung (Tiếp Hòa) và những người khác tổ chức đội tiên phong Trương Bá Kỳ, và đưa họ đến Thượng Hải để đánh Trần Anh Sỹ. Nhờ tôi (Lã) khuyên giải, nếu không, ở hậu phương có các phần tử làm loạn thì ở tiền phương làm sao tiến đánh Nam Kinh được đây?’’

Lã Công Vọng vội vàng đến Thượng Hải để chất vấn Đào: “Hồng Tú Toàn và Dương Tú Thanh không thành công là do tàn sát lẫn nhau. Chúng ta chỉ mới bắt đầu; Nam Kinh vẫn chưa chiếm được mà các người đã muốn tàn sát lẫn nhau rồi. Chúng ta rốt cuộc cách mạng gì đây? Tôi khuyên các ông nên nhìn xa hơn. Bây giờ các ông phải thật lòng trả lời cho tôi, để tôi có thể quyết định; nếu không, tôi sẽ không cùng tiến đánh Nam Kinh nữa.” Đào Thành Chương đành nói, “Được, tôi sẽ không đánh Trần Kỳ Mỹ nữa. Chúng ta hãy đến Ngô Tùng chiếm một địa bàn nhỏ, tổ chức đội ngũ.” (Theo “Bút ký của Lã Công Vọng”)

Lã Công Vọng và Trương Bá Kỳ đều là thành viên của Quang Phục hội. Trong chiến dịch Quang Phục Hàng Châu vừa kết thúc, Trương là đội trưởng đội cảm tử dưới quyền Tưởng Giới Thạch.

Vào ngày 2/12, sau khi  khôi phục được Nam Kinh, Đồng Minh hội cùng đồng ý bầu Hoàng Hưng đảm nhiệm chức vị đại nguyên soái và chủ trì chính phủ cách mạng trước khi Tôn Trung Sơn trở về Trung Quốc. Còn Quang Phục hội thì không có được người giống như thế, vậy mà lại đề cử Lê Nguyên Hồng làm đại nguyên soái. Đào Thành Chương cùng phe phái của mình gọi Hoàng Hưng là ‘‘bại tướng Hán Dương” và ca ngợi Lê Nguyên Hồng là “cha đẻ của cuộc khởi nghĩa”. 

Vài ngày sau khi Tôn Trung Sơn nhậm chức Đại Tổng thống lâm thời, Đào Thành Chương đã viết thư cho Tôn Trung Sơn, nhắc lại câu chuyện cũ “gây quỹ ở Nam Dương”, chỉ trích Tôn Trung Sơn được bầu làm Đại tổng thống là nhờ “lừa dối”. Tôn Trung Sơn hồi đáp, chất vấn Đào về lý do ban bố “Bản tội trạng của Tôn Văn”, và nói: “Tôi không lấy tư cách và địa vị đại tổng thống để giao thiệp với ông, mà là đứng trên tư cách cá nhân để giao thiệp với ông.”

Đào Thành Chương tìm cách ra mặt cổ động Tưởng Giới Thạch. Theo hồi ức của Tưởng Giới Thạch: “Đào đích thân đến vận động tôi chống lại Đồng Minh hội và tiến cử Chương Bính Lân làm lãnh đạo, đồng thời muốn dồn Anh Sỹ đến chỗ chết. Nghe xong tôi vô cùng kinh hãi và phẫn nộ trước sự điên rồ của Đào, rằng Đào đã vô phương cứu chữa; nếu không diệt trừ y thì khó bảo toàn được tinh thần của cách mạng và bảo toàn đại cục lúc đó. Có lẽ Đào đã chỉ định sát thủ để mưu sát Anh Sỹ; nếu kế hoạch của ông ta thành công, quân Thượng Hải sẽ vô chủ, và hạ lưu Trường Giang sẽ bị nhiễu loạn không biết ra sao.” (Trung Chính tự thuật sự lược ) 

Vào tháng 12/1911, Trần Kỳ Mỹ ủy thác cho Lã Công Vọng chuyển lời đến Đào Thành Chương rằng, “Đừng thêm nhiều chuyện, hãy lấy Đào Tuấn Bảo làm gương.” Đào Tuấn Bảo vốn là một sĩ quan của quân đội thị trấn; anh ta bị Trần Kỳ Mỹ bắn vào ngày 13/12/1911 vì bị tình nghi phá hoại nguồn cung cấp đạn dược của liên quân và dẫn đến thất bại của quân đội. Đào Thành Chương lo lắng, sợ trách tội nên đã trốn trong vùng tô giới của Pháp.

Vào ngày 14/1/1912, Tưởng Giới Thạch hợp tác với Vương Trúc Khanh, một cựu thành viên của Quang Phục hội bắn chết Đào Thành Chương tại bệnh viện Quảng Từ ở khu Tô giới Thượng Hải của Pháp.

Về vụ việc này, Tưởng Giới Thạch sau đó nói: “Vì vậy tôi tự nhận hết tội về mình và không muốn liên lụy gì đến Anh Sỹ, nên đã từ chức rồi Đông du để giảm bớt các cuộc công kích vào đảng cách mạng và Anh Sỹ.”

Theo “Trung Chính tự thuật sự lược” xác thực rõ việc tiêu diệt Đào là kế hoạch hành động của riêng ông chứ không liên quan gì đến người khác. Trước khi sự việc này diễn ra, Trần Kỳ Mỹ và Tôn Trung Sơn đều không hay biết. Tưởng Giới Thạch biết rằng việc Trần Kỳ Mỹ bắn Đào Tuấn Bảo đã gây ra bất mãn mạnh mẽ của Quang Phục hội. Việc sử dụng cùng một phương pháp để đối phó Đào Thành Chương có thể sẽ dẫn đến một cuộc chiến giữa hai đảng. Ông quyết định hành động mạo hiểm và trừ hại cho quốc gia; sau đó ông từ chức và đến Nhật Bản. Người đời sau suy đoán rằng Trần Kỳ Mỹ đã cử Tưởng Giới Thạch đi ám sát, và thậm chí nói đó là chỉ ý của Tôn Trung Sơn; tất cả đều không có bằng chứng xác thực.

Nhật ký của Tưởng Giới Thạch vào ngày 26/7/1943 cho biết: “Đọc lá thư của Thủ tướng gửi cho tiên sinh Ngô Trĩ Huy, tôi càng thêm phẫn nộ và cho rằng tội của Đào Thành Chương là không thể dung thứ. Việc tôi diệt trừ Đào là vì đại nghĩa đối với đảng chúng ta và với cách mạng. Do một mình cá nhân tôi nhận trách nhiệm, một chút cũng không kể công, cũng không cần ai hiểu cho. Tuy nhiên, thủ tướng cuối cùng đã tin tưởng vào tôi và những người ủng hộ tôi; cũng không phải bắt đầu tin tôi từ sự việc này, nhưng tôi chưa bao giờ đề cập đến việc này với thủ tướng.”

Vào lúc đó, Nhà Thanh vẫn chưa kết thúc, quân đội Nam Bắc đối đầu; Thượng Hải, Chiết Giang sau thời Quang Phục vẫn trong tình trạng chiến tranh. Việc Đào Thành Chương và đồng bọn đã khiêu chiến Tôn Trung Sơn khiến cho Đồng Minh hội đối mặt với cuộc đấu tranh một mất một còn… Tưởng Giới Thạch đã hành động một cách quyết đoán, tránh được một trận đổ máu trong nội bộ quân cách mạng. Sau khi Đào Thành Chương bị bắn chết, Quang Phục hội nhanh chóng bị giải thể. Đồng Minh hội và Quốc Dân đảng sau này dưới sự lãnh đạo của Tôn Trung Sơn dần dần trở thành chủ đạo của Cách mạng Quốc Dân, và một vở kịch lớn của lịch sử lại sắp được khai màn.