Thống đốc tiểu bang Arizona sẽ không thi hành án tử hình đối với tội phạm sát nhân

ZACHARY STIEBER

Hôm 03/03, Thống đốc tiểu bang Arizona cho biết việc thi hành án tử hình một tội phạm sát nhân sẽ không được tiến hành, bất chấp lệnh từ tòa án cấp cao nhất của tiểu bang.

“Dưới thời Chính phủ của tôi, việc thi hành án tử hình sẽ không xảy ra cho đến khi người dân Arizona có thể tin tưởng rằng Tiểu bang không vi phạm luật khi thực hiện các hình phạt nặng nhất,” Thống đốc Đảng Dân Chủ Arizona Katie Hobbs cho biết trong một tuyên bố với các hãng thông tấn.

Hôm 02/03, Tòa án Tối cao Arizona đã phán quyết rằng luật tiểu bang buộc họ phải ban lệnh hành quyết một khi hội đủ một số điều kiện nhất định, và trường hợp tử tù Aaron Gunches đã có đủ các điều kiện đó.

Gunches, bị kết tội sát hại Ted Price, chồng cũ của bạn gái mình, vào năm 2002, đã đề nghị tòa án ban hành lệnh vào cuối năm 2022, “để bản án tử hình của anh ta có thể được thi hành ngay lập tức… để công lý được thực thi đúng pháp luật và đem lại sự khuây khỏa cho gia đình nạn nhân.” Tổng chưởng lý Arizona khi đó là ông Mark Brnovich, một thành viên Đảng Cộng Hòa, đã đệ đơn ủng hộ.

Nhưng quan chức chấp pháp hàng đầu mới của tiểu bang, Tổng Chưởng lý Đảng Dân Chủ Kris Mayes, đã yêu cầu rút lại án lệnh, với lý do Gunches đã thay đổi quyết định như thế nào.

“Tiểu bang có thể đã không đưa ra một lệnh hành quyết vào thời điểm đó nếu tội phạm Gunches không yêu cầu án tử hình. Và về mặt đó, hoàn cảnh giờ đã thay đổi,” bà Mayes nói.

Bà Hobbs, ngay sau khi nhậm chức, đã ra lệnh đánh giá lại các quy định về án tử hình của Arizona, và từ đó đã chỉ định Thẩm phán tòa Sơ thẩm Liên bang đã về hưu David Duncan lãnh đạo cuộc đánh giá này.

Bà Mayes lập luận trước tòa rằng không nên thi hành án tử hình nào trong quá trình đánh giá này.

Buộc phải ban hành lệnh

Chánh án Tòa án Tối cao Arizona Robert Brutinel cho biết trong phán quyết mới rằng tòa án buộc phải ban hành lệnh trên sau khi bị cáo bị kết án và các bản án được khẳng định sau khi kháng cáo, các thủ tục sau khi kết án đã được hoàn tất, và tiểu bang đã thông báo cho tòa án rằng đã đủ các điều kiện.

Ông Brutinel viết: “Việc không cấp lệnh thi hành án sẽ dẫn đến việc tòa án “tham gia một cách không phù hợp vào quyết định của cơ quan hành pháp, trái với vai trò theo luật định của Tòa án này là cung cấp việc đánh giá và cho phép.” Ông đã từ chối các yêu cầu từ tù nhân Gunches và bà Mayes đồng thời chấp thuận yêu cầu ban đầu cho lệnh thi hành án, lên lịch hành quyết vào ngày 06/04.

Bà Hobbs nói rằng lệnh này “cho phép thực hiện án tử hình và không bắt buộc thực hiện điều đó,” cho phép bà không thực hiện hành quyết.

“Dưới thời Chính phủ của tôi, việc thi hành án tử hình sẽ không xảy ra cho đến khi người dân Arizona có thể tin tưởng rằng Tiểu bang không vi phạm luật khi thực hiện các hình phạt nặng nhất,” bà nói thêm.

Thời gian cho cuộc đánh giá này là không rõ ràng. Ông Duncan đã được hướng dẫn công bố báo cáo về cuộc đánh giá sau khi hoàn tất.

Trong một tuyên bố với The Associated Press, Văn phòng Biện lý Quận Maricopa không đồng ý với vị thống đốc này.

Văn phòng đã truy tố Gunches, cho biết bà Hobbs “có trách nhiệm theo hiến pháp và theo luật định để thi hành tất cả các bản án, trong đó có việc thi hành án tử hình đối với tử tù Aaron Gunches.”

Tạm dừng thi hành án tử hình

Arizona đã tạm dừng các vụ tử hình trước đây.

Việc chích thuốc độc ở bang này bắt đầu vào năm 1993 sau khi các cử tri thông qua một sửa đổi hiến pháp của tiểu bang để biến điều đó thành phương thức tử hình. Hai mươi người đã bị tử hình từ năm 1993 đến 2009.

Một lần tạm dừng được thực hiện vào cuối năm 2000 và duy trì cho đến tháng 05/2007. Một lần tạm dừng khác xảy ra sau đó với các vụ tử hình không được tiếp tục cho đến tháng 10/2010. Mười ba người đã bị tử hình từ năm 2010 đến 2013.

Các vụ tử hình đã bị tạm dừng vào năm 2014 sau vụ tử hình Joseph Wood, sử dụng một loại thuốc kết hợp chưa từng được sử dụng ở tiểu bang này trước đây. Bà Mayes đã mô tả vụ hành quyết Wood là “bất thành”.

Dưới thời cựu Thống Đốc Doug Ducey, một thành viên Đảng Cộng Hòa, Arizona lại bắt đầu thi hành án tử hình vào năm 2022. Ba vụ tử hình đã diễn ra trong năm đó.

Chính quyền mới cho biết lịch sử chích thuốc độc ở Arizona và các tiểu bang khác một lần nữa ủng hộ việc đình chỉ các vụ tử hình trong quá trình đánh giá. Cuộc đánh giá sẽ bao gồm việc điều tra cách tiểu bang mua thuốc độc để chích, thủ tục tiến hành án tử hình, và chất lượng đào tạo cho nhân viên.

Bà Mayes lưu ý rằng các tiểu bang khác gần đây đã thực hiện các đánh giá tương tự, bao gồm cả Tennessee, bổ sung trong một hồ sơ gần đây rằng bà nhận thấy “nhu cầu ngày càng tăng để bảo đảm rằng tất cả các hình phạt tử hình được thực hiện theo cách hợp hiến, hợp pháp, nhân đạo và minh bạch.”

Bà viết: “Vì mục đích đó, sẽ không có thêm lệnh thi hành án tử hình nào được đưa ra vào thời điểm này, và việc đánh giá chi tiết việc thi hành án tử hình ở Arizona sẽ được tiến hành.”