THÔNG TIN CHUYÊN SÂU: Báo cáo của Durham cho biết ngay từ đầu đặc vụ FBI và giới tình báo Anh đã xem thường cuộc điều tra Trump–Nga

PETR SVAB

Một số đặc vụ FBI và sĩ quan tình báo của Vương quốc Anh đã ‘không  nên lời’ trước quyết định của lãnh đạo FBI cấp cao hơn trong việc mở cuộc điều tra các phụ tá chiến dịch tranh cử của ông Trump, vì cho rằng có sự thông đồng với Nga vào năm 2016.

Ngay từ đầu, các quan chức tình báo Vương quốc Anh đã cho thấy rằng lý do để mở cuộc điều tra này là rất nông cạn. Sau đó, họ nhận thấy việc tiếp tục cuộc điều tra đó là hoài công vô ích. Theo bản báo cáo toàn diện vừa được công bố của Biện lý Đặc biệt John Durham, cuối cùng, giới tình báo Vương quốc Anh đã từ chối đề nghị trợ giúp của FBI.

Báo cáo này mô tả các cuộc trò chuyện thẳng thắn giữa các đặc vụ FBI tham gia vào cuộc điều tra cũng như các đặc vụ Vương quốc Anh vốn theo sát cuộc điều tra này.

“Này ông, chúng ta đang nói với họ [tình báo Vương quốc Anh] mọi thứ chúng ta biết, hay còn điều gì khác nữa?” một đặc vụ FBI, người được bổ nhiệm khi đó để làm việc tại đại sứ quán Hoa Kỳ ở London vào tháng 08/2016, đã hỏi trong một tin nhắn nội bộ ngay sau khi cuộc điều tra này được mở ra.

“Đó là tất cả những gì chúng ta có. Không giấu giếm bất cứ điều gì,” ông Joe Pientka, được xác định trong báo cáo này là đặc vụ giám sát khi đó được chỉ định thực hiện cuộc điều tra này, đã trả lời.

“ Vậy thì ít [thông tin] quá,” đặc vụ đảm nhiệm chức vụ Trợ lý Tùy viên Pháp lý (ALAT) tại đại sứ quán này nhận xét.

“Tôi biết. Tệ quá,” ông Pientka trả lời.

Cơ sở lý lẽ của cuộc điều tra này, theo tài liệu ngày 31/07/2016 của cuộc điều tra, là FBI biết được từ chính phủ Úc rằng hai nhà ngoại giao của họ đã nói chuyện với phụ tá chiến dịch tranh cử của ông Trump, ông George Papadopoulos. Ông George đã “gợi ý” là chiến dịch này đã nhận được “một số gợi ý đại loại” rằng Nga có thể giúp họ bằng cách tiết lộ một số thông tin ẩn danh có thể gây tổn hại cho đối thủ của ông Donald Trump, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton.

Ông Durham lưu ý rằng cơ quan này đã không hề kiểm tra độ tin cậy của thông tin đó theo bất kỳ cách nào trước khi khởi xướng cuộc điều tra ngổn ngang – đã gài bẫy ông Trump và các phụ tá của ông cho đến nhiều năm sau đó.

Sau hai ngày mở ra cuộc điều tra, ông Pientka, và ông Peter Strzok – lúc ấy là đặc vụ phản gián cao cấp, người đã soạn thảo và phê chuẩn tài liệu [được] công khai đó – đã gặp nhau tại London với hai nhà ngoại giao Úc, khi đó là Cao ủy Vương quốc Anh Alexander Downer và cố vấn chính trị Erika Thompson.

Ông Durham lưu ý rằng, theo bản báo cáo của FBI ghi lại cuộc phỏng vấn đó, ông Papadopoulos đưa ra những nhận xét của mình chỉ với mỗi bà Thompson vào ngày 06/05/2016, khi bà được giới thiệu với ông. Báo cáo của Durham cho biết, bà Thompson nói rằng phần mô tả của những lời nhận xét đó “được viết một cách mơ hồ có chủ ý do những gì ông Papadopoulos đã nói và không nói” và cụ thể là ông ấy “không nói rằng ông đã liên lạc với người Nga.” 

Khi nhóm của ông Durham nói chuyện riêng với ông Downer và bà Thompson vào năm 2019, họ đã sửa chữa hồ sơ đó khá nhiều. Họ nói rằng trên thực tế ông Papadopoulos đã đưa ra những nhận xét đó với cả hai người vào ngày 10/05/2016. Theo ông Durham, ông Downer nhớ lại “rằng ông Papadopoulos chỉ đơn giản tuyên bố ‘người Nga có thông tin’ và chỉ có vậy thôi.” 

Ông Downer cũng nhắc lại cuộc trò chuyện với ông Papadopoulos trong một số cuộc phỏng vấn trên truyền thông, chưa bao giờ đề cập đến bất kỳ “gợi ý” nào được cho là của ông Papadopoulos về bất kỳ “gợi ý” nào về chiến dịch của Nga.

Tài liệu công khai này nói rằng thông tin của ông Papadopoulos “có liên quan đến vụ tấn công trang web/máy chủ của Ủy ban Quốc gia Đảng Dân Chủ” vào mùa xuân năm 2016.

Nhưng theo ông Durham, FBI không có bằng chứng về bất kỳ mối liên hệ nào như vậy. Theo ông Downer, ông Papadopoulos không hề đề cập đến việc tấn công, thư điện tử, hay DNC.

Báo cáo của Durham cho biết rằng khi [đặc vụ] ALAT thông báo cho giới tình báo Vương quốc Anh về thông tin này, “họ bày tỏ sự hoài nghi thực sự về những động cơ và độ tin cậy của ông Papadopoulos” và “không đánh giá thông tin đó… là thông tin tình báo đặc biệt có giá trị.” 

“Giới tình báo Anh quốc không thể tin rằng cuộc trò chuyện ở quán bar của ông Papadopoulos chỉ có vậy thôi,” [đặc vụ] ALAT này nói, giải thích rằng họ tin rằng FBI đang giấu họ thông tin.

Một quan chức tình báo của Vương quốc Anh “đã thẳng thắn hoài nghi” và nói với [đặc vụ] ALAT đó rằng “kế hoạch của FBI cho một chiến dịch điều tra là vô nghĩa,” báo cáo cho biết.

Theo báo cáo này, viên chức đó đã hỏi tại sao FBI không đơn giản là đi hỏi ông Papadopoulos; [đặc vụ] ALAT này đã đồng ý với quan điểm đó.

Theo [đặc vụ] ALAT, vào tháng 08/2016, sau khi FBI đề cử một trong những người cung cấp thông tin của họ về một phụ tá chiến dịch tranh cử khác của ông Trump, ông Carter Page, thì giới tình báo Anh quốc một lần nữa vẫn không thay đổi ý kiến.

Sau khi các đặc vụ Vương quốc Anh xem một video quay cảnh người cung cấp thông tin đó nói chuyện với ông Page, một trong số họ nói với [đặc vụ] ALAT: “Ôi [từ tục tĩu], ông bạn. Ông đã làm hết sức để rồi ông ấy không nói gì cả.”

[Đặc vụ] ALAT cho biết rằng sau khi Biện lý Đặc biệt Robert Mueller đảm nhận cuộc điều tra này vào tháng 05/2017, “giới tình báo Anh quốc cuối cùng đã chán ngán.” Đáp lại yêu cầu trợ giúp, một quan chức tình báo Vương quốc Anh “cơ bản là đã nói rằng họ không đời nào [từ tục tĩu] đi làm chuyện này.”

[Đặc vụ] ALAT cho biết ông ấy chỉ làm theo các mệnh lệnh vì quản lý cấp trên của cơ quan này đã thúc đẩy việc đó.

“Không có chuyện dừng đoàn xe lửa này lại,” ông nói. “Ý tôi là… chuyện này đang diễn ra. Vì vậy, công việc của tôi là làm cho mọi chuyện suôn sẻ, và đó là những gì tôi đã làm.”

Ông Durham lưu ý rằng ít nhất một số nhân viên FBI tham gia vào cuộc điều tra này, trong đó có ông Strzok, “đã thể hiện một khuynh hướng khá rõ ràng… muốn mở cuộc điều tra ông Trump,” vạch ra việc ông Strzok mắng mỏ và xem thường ông Trump trong các tin nhắn văn bản mà ông ấy đã trao đổi với nhân tình của ông khi đó là bà Lisa Page. Lúc đó, bà Page là cố vấn đặc biệt cho Phó Giám đốc FBI đương thời Andrew McCabe.

Ông Durham đã không đề nghị bất kỳ chính sách mới nào cho cơ quan này trong báo cáo của mình.

Báo cáo Durham viết, “Việc ban hành các quy tắc và quy định thêm sẽ được học trong nhiều buổi đào tạo sau này có thể sẽ vô ích nếu các nguyên tắc chỉ đạo của FBI về ‘Trung thành, Quả cảm, Liêm chính’ không khắc sâu vào tâm trí của những người đã tuyên thệ hoàn thành sứ mệnh ‘Bảo vệ Người dân Mỹ và Bảo vệ Hiến Pháp Hoa Kỳ’ của FBI.”

FBI đã phúc đáp báo cáo này trong một tuyên bố: “Hành vi trong năm 2016 và 2017 mà Biện lý Đặc biệt Durham đã thẩm tra là lý do để ban lãnh đạo đương nhiệm của FBI đưa ra hàng chục hành động khắc phục, giờ đã được áp dụng trong một thời gian.”

“Giá mà những cải tổ đó được thực hiện vào năm 2016, thì những sai lầm được xác định trong báo cáo này có thể đã được ngăn chặn. Báo cáo này nêu bật tầm quan trọng của việc bảo đảm FBI tiếp tục thực hiện công việc của mình với sự nghiêm khắc, khách quan, và chuyên nghiệp mà người dân Mỹ xứng đáng có được và mong đợi một cách chính đáng.”