Thượng viện vô hiệu hóa quy tắc phát thải khí nhà kính của ông Biden

Stephen Katte

Thượng viện đã thông qua nghị quyết không tán thành, đảo ngược quy định của Cục Quản trị Đường cao tốc Liên bang (FHWA) – trong đó yêu cầu các tiểu bang đo lường và đặt ra các mục tiêu giảm lượng khí thải carbon đối với các phương tiện đi lại sử dụng hệ thống đường cao tốc quốc gia.

FHWA đã ban hành Nghị quyết 2125-AF99 hồi tháng 11/2023 như một phần trong nỗ lực của Tổng thống (TT) Joe Biden nhằm cắt giảm một nửa lượng khí thải carbon vào năm 2030. Quy định sẽ buộc các sở giao thông vận tải của tiểu bang và các tổ chức quy hoạch đô thị phải đo lượng khí thải liên quan đến giao thông vận tải của họ và đặt ra các mục tiêu cắt giảm.

Nhiều tiểu bang đã khởi kiện về Quy tắc Phát thải Khí Nhà kính này, cho rằng quy tắc này có thể làm giảm khả năng tạo việc làm, loại bỏ sự phát triển kinh tế trong tương lai, khiến các tiểu bang phải gánh chịu những quy định tốn kém, và cuối cùng là vượt quá  quyền hạn của cơ quan hành pháp.

Được các Thượng nghị sĩ (TNS) Kevin Cramer (Cộng Hòa–North Dakota), TNS Shelley Moore Capito (Cộng Hòa–West Virginia), và TNS Joe Manchin (Dân Chủ–West Virginia) giới thiệu lần đầu hồi tháng Hai, Nghị quyết này thay thế Nghị quyết 2125-AF99 mà Thượng viện đã thông qua với tỷ lệ 53–47 trong lần bỏ phiếu ngày 10/04. 

Các TNS Jon Tester (Dân Chủ–Montana) và Kyrsten Sinema (Độc Lập–Arizona) cũng tham gia.

Ông Cramer nói trong phần trình bày ý kiến tại phòng họp sau cuộc bỏ phiếu: “Trong chính phủ, ít có điều gì khó chịu hơn việc các quan chức không được bầu chọn lại khẳng định thẩm quyền mà họ không có và áp đặt sự tầm thường của liên bang lên sự xuất sắc của các tiểu bang.”

“Thượng viện sẽ áp dụng nghị quyết lưỡng đảng của tôi nhằm đảo ngược quy định rõ ràng là bất hợp pháp này của chính phủ TT Biden, vốn yêu cầu các sở giao thông vận tải tiểu bang phải đo lượng khí thải CO2 sau đó đặt ra mục tiêu giảm khí thải cho xe cộ di chuyển trên hệ thống đường cao tốc của các tiểu bang tương ứng của họ.”

Các tài xế xe tải ủng hộ việc loại bỏ quy tắc phát thải

Hiệp hội thương mại quốc gia lớn nhất của ngành vận tải đường bộ, Hiệp hội Vận tải Đường bộ Hoa Kỳ (ATA), đã hoan nghênh việc thông qua nghị quyết không tán thành này tại Thượng viện trong tuyên bố ngày 10/04.

Theo Giám đốc Vận động và Quan hệ Công chúng của ATA, ông Ed Gilroy, Quy tắc Phát thải Khí nhà kính của FHWA không có bất kỳ cơ sở pháp lý nào và sẽ dẫn đến sự chậm trễ hoặc hủy bỏ một số dự án cơ sở hạ tầng.

Ông cũng gọi đây là một ví dụ rõ ràng về sự vượt quá quyền hạn của nhánh hành pháp, cho rằng quy tắc này tạo ra tình trạng quan liêu không cần thiết đối với các quy trình tương đối đơn giản.

Ông Gilroy nói: “Các tiểu bang được trang bị tốt nhất để xác định nhu cầu vận chuyển của họ, nhưng quy tắc này sẽ tạo ra những rào cản quan liêu không cần thiết trong việc tiếp cận các quỹ liên bang và tranh giành các ưu tiên của địa phương.”

“Cuối cùng, cách tiếp cận nặng tay này sẽ làm suy yếu các dự án mở rộng đường cao tốc, dẫn đến tắc nghẽn giao thông nhiều hơn và chi phí vận chuyển cao hơn, góp phần gây ra lạm phát.”

Trong những tuần gần đây, hai thẩm phán liên bang cũng đã ra phán quyết chống lại quy định của FHWA. Hồi cuối tháng Ba, một thẩm phán ở Texas nhận thấy quy định này đã vượt quá thẩm quyền theo luật định của FHWA, và đã ban hành lệnh cấm trên toàn quốc.

Hôm 02/04, một thẩm phán khác ở Kentucky cũng đã kết luận tương tự rằng quy định của FHWA là sự vượt quá quyền hạn của nhánh hành pháp. Tuy nhiên, Thẩm phán Benjamin Beaton chỉ chặn quy định về khí thải ở 21 tiểu bang nguyên đơn chứ không phải trên toàn quốc. Ông cũng yêu cầu các nguyên đơn nộp bản tóm tắt bổ sung “về biện pháp khắc phục thích hợp” trong vòng ba tuần do các yêu cầu có thể mâu thuẫn tại các tòa án khác.

Tòa Bạch Ốc không nhượng bộ

Trong tuyên bố trước cuộc bỏ phiếu, Tòa Bạch Ốc tuyên bố TT Biden sẽ phủ quyết kết quả này nếu nghị quyết không tán thành được thông qua. Theo Tòa Bạch Ốc, nghị quyết này sẽ loại bỏ “một công cụ thông thường, tốt của chính phủ để quản lý minh bạch lượng khí thải nhà kính liên quan đến giao thông vận tải và thông tin về các quyết định đầu tư vào giao thông vận tải.”

Một phát ngôn viên của FHWA cũng đưa ra tuyên bố thảo luận về ý định của cơ quan là có thể tiếp tục đấu tranh cho Nghị quyết 2125-AF99, bất chấp sự phản đối gay gắt và các phán quyết của tòa án ngăn cản việc thực hiện quy tắc này.

Phát ngôn viên này cho biết: “Bộ Giao thông vận tải và Cục Quản trị Đường cao tốc Liên bang vẫn cam kết ủng hộ các mục tiêu về khí hậu của chính phủ Biden–Harris về cắt giảm ô nhiễm carbon xuống một nửa vào năm 2030 và đạt được lượng phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.”

“Chúng tôi đang xem xét quyết định của tòa án và xác định các bước tiếp theo.”