Tính nhân văn cách mạng của bản Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ

Một trong những văn kiện truyền cảm hứng và mang tính cách mạng nhất từng được soạn thảo là bản Tuyên ngôn Độc lập Hoa  Kỳ. Ngày nay, tài liệu tuyệt vời này không được đọc và nghiên cứu nhiều như xưa, nhưng nó nên được nghiên cứu nhiều trở lại. Bản tuyên ngôn mô tả và thể hiện ngắn gọn những lý tưởng cao cả của các Tổ phụ sáng lập Hoa Kỳ khi họ đặt nền móng cho một quốc gia mới, khác với bất kỳ quốc gia nào trước đó hoặc kể từ đó.

Mặc dù bản Tuyên ngôn Độc lập đã được viết cách đây 245 năm, nhưng nó vẫn có tầm nhìn tương lai sâu sắc. Trên thực tế, có nhiều lý do thuyết phục để khẳng định rằng Tuyên ngôn Độc lập là văn kiện có giá trị tương lai cao nhất trong số mọi văn bản. Nó thực sự đem đến và dự đoán xã hội Mỹ sẽ trở nên tốt đẹp hơn khi người dân sống theo những lý tưởng đã hình thành nên đất nước.

Quý vị thấy đấy, những Nhà sáng lập biết rằng những gì họ đang cố gắng làm là chưa từng có tiền lệ. Họ đang tạo ra một quốc gia được thành lập không dựa trên dòng máu hoàng gia hay các chế độ độc tài tàn bạo, mà là một quốc gia dựa trên luật pháp và những lý tưởng cao đẹp được thể hiện bằng định nghĩa nhân quyền lấy cảm hứng từ Kinh Thánh. Bản Tuyên ngôn cũng thiết lập sự công nhận hợp pháp – và ưu tiên – những người bị cai trị lên trên những người cai trị. Chỉ riêng hai ý tưởng này đã gây chấn động bởi quan điểm của họ về quyền con người và về bản chất của chính phủ, và cách quyền con người nên được ủng hộ và chính phủ nên bị hạn chế.

Quyền được Thượng đế ban tặng

Chúng ta thấy những ý tưởng mang tính cách mạng này trong mệnh đề đầu tiên của Tuyên ngôn: “Chúng ta coi những chân lý này là hiển nhiên, rằng tất cả mọi người được tạo ra bình đẳng, rằng họ được Tạo hóa ban tặng một số Quyền tất yếu bất khả xâm phạm, trong đó có Quyền được Sống, được Tự do và mưu cầu Hạnh phúc.”

Trước tiên, hãy lưu ý các từ “Tạo hóa”, “Quyền”, “Sống”, “Tự do”, và “Hạnh phúc” đều được viết hoa. Không phải ngẫu nhiên như vậy. Bằng cách đó, những Nhà sáng lập đã bày tỏ quan điểm của họ về tầm quan trọng của từng điều, và ba điều sau bắt nguồn từ sự thừa nhận và tầm quan trọng của điều đầu tiên, tức là Đấng Tạo hóa hoặc Thượng đế. Về bản chất, Quyền Sống, Quyền Tự do, và mưu cầu Hạnh phúc quan trọng hàng đầu và được Thượng đế ban tặng cho tất cả mọi người. Hơn nữa, tập trung vào quyền của người dân và bảo vệ những quyền đó là mục đích chính của chính phủ Hoa Kỳ mới.

Bây giờ chúng ta hãy khám phá nội hàm và ý nghĩa sâu sắc hơn của cụm từ mở đầu, “Chúng ta xem những chân lý này là hiển nhiên.” Chỉ với lời nói đó, những Người sáng lập tuyên bố với chính Vua George III của Anh Quốc rằng chân lý thực sự tồn tại, rằng đó là chân lý rõ ràng và tất cả mọi người đều biết, không chỉ các vị vua và tầng lớp quý tộc. Hơn nữa, cụm từ này bao hàm ý tưởng rằng chân lý vượt lên trên và nằm ngoài tầm kiểm soát hoặc quyền làm chủ của bất kỳ cá nhân hay thế lực cai trị nào. Về bản chất, các Nhà sáng lập khẳng định rằng chân lý đứng độc lập và không cần đến sự ngụy tạo văn hóa hay triết học. Không có các phiên bản khác nhau của chân lý, không có “chân lý của quý vị” hay “chân lý của tôi”. Đúng hơn, chân lý là duy nhất và không bị hạn chế theo đánh giá của con người, và những Tổ phụ Lập quốc tin rằng chân lý là bền vững.

Hơn nữa, cụm từ đó cũng chứng tỏ rằng những Người sáng lập không cần xin phép nhà vua hoặc bất kỳ tòa án pháp luật nào để công nhận hay ủng hộ tuyên bố của họ về chân lý. Họ khẳng định chân lý, xem nó như đã, đang, và sẽ luôn là vậy: như một điều hiển nhiên. Nếu tất cả chúng ta đều được tạo ra bởi Đấng Sáng Thế, và tất cả chúng ta đều được ban cho những quyền bất khả xâm phạm, thì chúng ta bình đẳng trong mắt Ngài và phải bình đẳng trước pháp luật, trong hoạt động của chính phủ và trong xã hội. Ý tưởng đơn giản này là một sự thay đổi mang tính kiến ​​tạo trong tư duy triết học, chính trị và văn hóa, nhưng chỉ là sự thay đổi đầu tiên trong số nhiều ý tưởng khác.

Giá trị nội tại của con người

Cụm từ theo sau trong cùng câu đầu tiên đó là “tất cả mọi người được tạo ra bình đẳng.” Một lần nữa, vào thế kỷ 18, một ý tưởng như vậy chưa từng được nghe đến và mang tính cách mạng. Khi tuyên bố như vậy, các Nhà sáng lập đã phủ nhận rõ ràng quyền lực tối cao của các vị vua trong các chế độ quân chủ và các nhà cai trị nói chung. Nói tóm lại, các Nhà sáng lập đã bác bỏ mọi quan điểm cho rằng chế độ quân chủ của Anh có bất kỳ quyền hoặc yêu sách nào can thiệp vào số phận của họ – những người tự do của một quốc gia tự do. Chính khái niệm về sự bình đẳng giữa tất cả con người là một ý tưởng mới và rất nguy hiểm, vì nó sẽ trở thành mầm mống cho ý tưởng bãi bỏ chế độ nô lệ ở Hoa Kỳ, cũng như cho các phong trào tự trị trong các cuộc nổi dậy của thuộc địa trong tương lai trên khắp thế giới.

Phần thứ ba của tuyên bố, “Tất cả mọi người đều được Tạo hóa ban tặng một số quyền tất yếu bất khả xâm phạm”, cũng mang tính cách mạng nguy hiểm, và không chỉ đối với nhà vua, mà còn đối với những người đứng đầu Âu Châu và các nhà độc tài khác trên khắp thế giới. Có một vài nguyên nhân giải thích cho điều này. Các Nhà sáng lập đã khẳng định: loài người đã và đang được Chúa tạo ra, khiến cho con người trở nên đặc biệt so với tất cả các sinh vật khác trên Trái Đất. Chỉ riêng khẳng định này đã có nghĩa là con người được Thiên Chúa ban tặng cho giá trị nội tại là nhân tính. Hơn nữa, nó khẳng định rằng các quyền của chúng ta là do Đức Chúa Trời ban cho và do đó, không thể bị tước đoạt bởi bất kỳ cá nhân, vua hay chính phủ nào. Vì vậy, các quyền bất khả xâm phạm của chúng ta KHÔNG phải do bất kỳ chính phủ nào đồng ý cấp phép – hoặc có thể tước đoạt khỏi chúng ta.

Vậy nên, giá trị quan trọng nhất của khẳng định đầu tiên trong Tuyên ngôn Độc lập là Hoa Kỳ dựa trên sự tự do tuyệt đối mà Chúa đã ban cho chúng ta, và đó là quyền cá nhân mà mỗi người Mỹ được hưởng và trải nghiệm. Khái niệm tự do này có nghĩa là chúng ta được quyền tự do đưa ra quyết định và sống cuộc sống của mình mà không bị can thiệp bởi người khác hoặc thế lực khác. Hơn nữa, sự độc lập của cá nhân đi kèm với quyền tự quyết, và quyền tự quyết đi kèm với phẩm giá con người. 

Các Tổ phụ Lập quốc hiểu rõ tất cả những điều này, và biết trước rằng phẩm giá con người không được tìm thấy dưới ách thống trị của một chính phủ áp bức, mà chỉ xuất hiện trong một xã hội xem phẩm giá con người là một lý tưởng nền tảng, được thể hiện trong luật pháp, được chính phủ bảo vệ và được thực hành trong xã hội.

Đây chỉ là một vài trong số rất nhiều lý do tại sao Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ là một văn kiện mang tính giải phóng mạnh mẽ và vẫn là một trong những văn kiện nhân văn và cách mạng nhất từng được viết ra. Trên thực tế, nó hướng tới tương lai trong hầu hết mọi bối cảnh; nó tuyên bố với một chính phủ áp bức và toàn thế giới rằng: Hoa Kỳ đã và đang là quốc gia duy nhất hướng tới mục tiêu trở thành quê hương của những con người tự do.

Tác giả James R. Gorrie là một tác gia và blogger. Ông làm việc tại Nam California.