Tối cao Pháp viện cho phép luật kiểm soát súng của Illinois tiếp tục có hiệu lực

JACK PHILLIPS

Hôm 17/05, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã cho phép luật kiểm soát súng nghiêm ngặt mới của Illinois tiếp tục có hiệu lực, từ chối yêu cầu khẩn cấp về một lệnh cấm.

Điều đó có nghĩa là luật này – vốn cấm cái mà nó gọi là “các vũ khí tấn công” – sẽ vẫn còn nguyên giá trị trong khi các tòa án cấp dưới suy xét kỹ lưỡng vấn đề này. Một chủ cửa hàng súng ở Illinois đã đệ đơn kiến nghị lên tòa án cấp cao để ngăn chặn lệnh cấm đối với nhiều loại súng cũng như những ổ đạn “có dung lượng lớn”.

Cả Tối cao Pháp viện và Thẩm phán Amy Coney Barrett – người đã nhận được yêu cầu khẩn cấp từ người chủ cửa hàng súng – đều không giải thích lý do vì sao họ quyết định không ban hành lệnh cấm; không có bản ý kiến ​​bất đồng nào được đưa ra.

Hiện tại, Tòa Phúc thẩm Khu vực 7 của Hoa Kỳ đang xem xét vụ kiện của chủ cửa hàng súng đối với tiểu bang. Tòa án có trụ sở tại Chicago vẫn chưa đưa ra chung quyết về luật kể trên, mặc dù phán quyết này có thể sẽ bị kháng cáo bất kể kết quả.

Trong một vụ kiện khác, một thẩm phán liên bang đã chặn luật súng này. Tuy nhiên, Tòa Phúc thẩm Khu vực 7 đã tạm dừng phán quyết đó trong thời gian chờ đợi.

Tòa Phúc thẩm Khu vực 7 cũng đã tiến hành ít nhất năm vụ kiện khác nhau thách thức luật súng của Illinois. Trong khi đó, Tòa án Tối cao của tiểu bang đang xem xét một vụ kiện tương tự phản đối luật này.

Đầu năm nay, tiểu bang đã ban hành “Đạo luật Bảo vệ Cộng đồng Illinois” cấm mua, bán, vận chuyển, hoặc sản xuất cái gọi là vũ khí tấn công và những ổ đạn chứa hơn 10 viên đạn. Tiểu bang đặc biệt gọi súng trường kiểu AK-47 và súng trường kiểu AR-15 là “các vũ khí tấn công” theo luật này, và luật này cũng yêu cầu những người trước đây đã mua súng trường bán tự động phải ghi danh quyền sở hữu với Cảnh sát Tiểu bang Illinois.

Theo một Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) về luật này, “Không, cư dân Illinois không thể mua AR-15 hoặc vũ khí tấn công bắt đầu từ ngày 11/01/2023, trừ phi tuân theo một trong các trường hợp miễn trừ hẹp.” Câu Hỏi Thường Gặp cũng nêu rõ rằng luật cấm “ổ đạn, dây đai, trống, dải đạn, hoặc thiết bị tương tự có khả năng chứa, hoặc có thể dễ dàng khôi phục hoặc chuyển đổi để chấp nhận, hơn 10 viên đạn cho súng dài và hơn 15 viên đạn cho súng ngắn; hoặc bất kỳ sự kết hợp nào của các bộ phận mà từ đó được cho là có thể lắp ráp một thiết bị như đã mô tả.”

Thống đốc Illinois J.B. Pritzker, một thành viên Đảng Dân Chủ, đã ký dự luật này thành luật.

“Trong bốn năm qua, chính phủ của tôi và các đồng nghiệp của tôi ở Quốc hội Tiểu bang đã và đang chiến đấu với các lực lượng hùng mạnh của NRA để bảo vệ dự luật chống bạo lực súng đạn mạnh mẽ nhất và hiệu quả nhất mà chúng tôi có thể làm được,” ông nói. “Tôi không thể tự hào hơn khi nói rằng chúng tôi đã hoàn thành nó. Và chúng tôi sẽ tiếp tục đấu tranh – từ dự luật này đến dự luật khác, từ cuộc bỏ phiếu này đến cuộc bỏ phiếu khác, và từ sự phản đối này đến sự phản đối khác – để bảo đảm rằng các thế hệ tương lai chỉ nghe về những vụ thảm sát như Highland Park, Sandy Hook, và Uvalde trong sách giáo khoa của họ thôi.”

Những thách thức pháp lý

Các nhóm ủng hộ Tu chính án thứ Hai đã nhiều lần chỉ trích luật này là vi hiến, và các nhà hoạt động vì quyền sử dụng súng, trong đó có ông Robert Bevis, một chủ cửa hàng súng ở Naperville, đã đệ đơn kiện để chặn luật tiểu bang cũng như một quy định tương tự của địa phương đã được thông qua tại thành phố Highland Park. Những luật đó đã được ban hành sau vụ xả súng hàng loạt hồi tháng Bảy năm ngoái tại cuộc diễn hành ngày 04/07 ở Highland Park khiến nhiều người thiệt mạng.

“Các luật bị thách thức đang cấm vũ khí thường được sở hữu bởi những công dân tuân thủ luật pháp cho các mục đích hợp pháp. Phán quyết trọng tâm trong vụ Heller là việc một lệnh cấm tuyệt đối các công dân tuân thủ luật pháp giữ vũ khí là vi hiến,” các luật sư của ông đã viết thư cho các thẩm phán của Tòa Khu vực 7 hồi tháng trước, đề cập đến phán quyết năm 2008 của Tối cao Pháp viện về vụ kiện mang tính bước ngoặt District of Columbia kiện Heller, trong đó tòa án cấp cao này cho rằng một luật của khu vực quy định quyền sở hữu súng là vi hiến.

Cho rằng các quyền hiến định của ông Bevis đã bị vi phạm, các luật sư của ông nói thêm: “Người ta có thể cho rằng tòa án khu vực sẽ áp dụng bài kiểm tra Heller hoặc, nếu không áp dụng được thì ít nhất hãy giải thích lý do vì sao tòa án tin rằng bài kiểm tra đó không thể áp dụng được. Tòa án khu vực đã không làm cả hai. Họ đã phạm sai lầm khi hoàn toàn bỏ qua phán quyết trọng tâm trong vụ Heller. Không có chỗ nào trong bản ý kiến ​​của họ áp dụng, hay thậm chí là công nhận, phán quyết của vụ Heller trong vấn đề này.”

Để giải thích lý do ông muốn đệ trình một thách thức pháp lý, ông Bevis nói với một hãng thông tấn địa phương rằng ông tin lệnh cấm trên toàn tiểu bang đang vi phạm quyền giữ và mang vũ khí theo Tu chính án thứ Hai của người Mỹ.

“Tôi thức dậy vào một buổi sáng, đi làm, và phát hiện ra họ sẽ cấm vũ khí tấn công vào tuần sau,” ông nói với một chi nhánh địa phương của NBC hồi đầu năm nay. “Đó là vi hiến. Tu chính án thứ Hai của chúng ta cấp cho chúng ta quyền giữ và mang vũ khí, và luật này sẽ lấy đi điều đó.”

Một số chủ cửa hàng súng ở địa phương nói rằng thuật ngữ “vũ khí tấn công” là một thuật ngữ bị chính trị hóa. “Bản thân thuật ngữ – ‘vũ khí tấn công’ – là một thuật ngữ do những người ủng hộ kiểm soát súng tạo ra vào cuối những năm 80 khi họ cố gắng kết hợp súng trường bán tự động với súng máy,” ông Dan Eldridge, chủ tiệm Maxon Shooters Supplies ở Des Plaines, nói với WTTW-TV.

Các loại súng bị đặt ngoài vòng pháp luật ở tiểu bang được ông Eldridge mô tả là “những súng trường bán tự động, đạn trung tâm chấp nhận những ổ đạn có thể tháo rời”. Ông lưu ý rằng súng trường kiểu AR-15 phổ biến trên khắp Hoa Kỳ và chỉ riêng ở bang Illinois đã có vài triệu người sở hữu những loại súng như vậy.

“Đó là loại súng trường được ưa thích của Mỹ, và đó là vì nó có khả năng thích ứng với mọi hình dáng và kích cỡ con người,” ông Eldridge cho biết. “Dễ dàng trang bị phụ kiện. Được xây dựng theo một tiêu chuẩn. Có sẵn một loạt các mức giá và tính năng. Nó thực ra là một loại ‘súng trường thể thao hiện đại’, như ngành công nghiệp này thích gọi như thế.”