Tối cao Pháp viện ngăn chặn Quốc hội thu thập các bản khai thuế của cựu Tổng thống Trump

ZACHARY STIEBER

Hôm 01/11, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ đã ngăn chặn Quốc hội thu thập các bản khai thuế của cựu Tổng thống (TT) Donald Trump.

Chánh án John Roberts, người được cựu TT George W. Bush bổ nhiệm, đã tạm dừng lệnh của tòa phúc thẩm phán quyết rằng hội đồng quốc hội có thể tiếp cận các tài liệu này. Lệnh của tòa phúc thẩm đã ấn định có hiệu lực vào ngày 3/11.

Ông Trump đã đệ trình một kiến nghị khẩn cấp hôm 31/10 lên Tối cao Pháp viện, yêu cầu Tòa án dừng lệnh này.

Lệnh tạm dừng của Thẩm phán Roberts chỉ là tạm thời, trong khi chờ đợi các diễn biến tiếp theo của vụ kiện.

Dân biểu Richard Neal (Dân Chủ–Massachuset), Chủ tịch Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện, đã cố gắng trong nhiều năm để có được các bản khai thuế từ ông Trump, khẳng định rằng điều đó cần thiết vì hội đồng này có khả năng xem xét cập nhật các cuộc kiểm toán (audit) của các tổng thống được thực hiện như thế nào.

Ông Trump nói rằng mục đích thực sự là để công khai các bản khai thuế này cho công chúng.

Ông Neal không tìm kiếm hồ sơ của bất kỳ tổng thống nào khác, và đã nói rằng “làm sáng tỏ hành vi tránh thuế tinh vi của TT Trump” là một trong những lý do khiến ông nghĩ ông Trump nên tiết lộ bản khai thuế của mình.

Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi (Dân Chủ–California), cho biết vào năm 2017 rằng các bản khai thuế đó sẽ “hữu ích” trong việc điều tra “những gì mà… người Nga có ở ông Donald Trump” và rằng các cuộc điều tra về ông Trump sẽ tiếp tục năm 2019 vì bà “[đã] muốn tiễn ông vào tù”.

Ông Trump đã kiện IRS và cơ quan chủ quản của họ, Bộ Tài chính, hồi năm 2019 để ngăn các quan chức đưa các bản khai thuế của ông cho ông Neal.

Thẩm phán Địa hạt Liên bang Trevor McFadden do ông Trump bổ nhiệm đã bác bỏ vụ kiện này hồi năm 2021, nói rằng luật liên bang “yêu cầu sự tôn trọng lớn đối với các cuộc điều tra dường như hợp lệ của quốc hội” và chương trình kiểm toán tổng thống có thể phải tuân theo pháp luật.”

“Tất cả kết luận đó ngoại trừ quyết định phân tích của Tòa án,” ông McFadden nói, ngay cả các tuyên bố của ông Neal và bà Pelosi “cho thấy rõ ràng các động cơ khác nhau đằng sau” việc yêu cầu các bản khai thuế này.

Hồi tháng 10, Tòa Phúc thẩm Hoa Kỳ của Địa hạt Columbia đã giữ nguyên phán quyết này. Thẩm phán Khu vực Hoa Kỳ David Sentelle, một người được cựu TT Reagan bổ nhiệm, đã viết thư cho hội đồng gồm ba thẩm phán, cho biết tòa án không thể điều tra động cơ của các nhà lập pháp và ông Neal “đã xác định một mục đích lập pháp hợp pháp cần có thông tin để thực hiện.”

“Ở giai đoạn này, bổn phận của chúng tôi không phải là nghiên cứu sâu hơn vấn đề này,” ông nói thêm.

Thẩm phán Khu vực Hoa Kỳ Karen LeCraft Henderson, một người được TT George H.W. Bush bổ nhiệm, đã đưa ra một quan điểm đồng tình, trong đó bà khác biệt với các đồng nghiệp của mình ở một điểm.

“Mặc dù tôi đồng ý với các đồng sự của mình rằng các cáo buộc áp đặt lên Tổng thống theo Yêu cầu của Ủy ban không lên đến mức vi phạm sự phân chia quyền lực, nhưng tôi kết luận rằng các gánh nặng mà Nhánh Hành pháp phải chịu là nặng nề hơn và đòi hỏi cần xem xét kỹ lưỡng hơn nhiều so với các đồng nghiệp của tôi,” bà nói. Sau đó bà nói thêm rằng khả năng Quốc hội đe dọa một tổng thống đương nhiệm bằng một yêu cầu sau nhiệm kỳ tổng thống – “để gây ảnh hưởng đến Tổng thống trong nhiệm kỳ của ông ấy – không nên bị bác bỏ nhanh như vậy.”

Thẩm phán Roberts đã yêu cầu ông Neal và những người có liên quan khác, trong đó có IRS, phản hồi kiến nghị của ông Trump vào hoặc trước buổi trưa ngày 10/11.

Phát ngôn viên của ông Neal đã không phúc đáp ngay yêu cầu bình luận.

Ông Roberts nhận được kiến nghị này vì ông đang giám sát Tòa án Phúc thẩm Địa hạt Columbia.

Nguyễn Lê biên dịch