Tổng thống Ba Lan phủ quyết một dự luật truyền thông

WARSAW, Ba Lan — Tổng thống (TT) Ba Lan Andrzej Duda đã phủ quyết một dự luật truyền thông gây tranh cãi sẽ khiến công ty Discovery của Mỹ phải từ bỏ cổ phần kiểm soát của mình trong đài truyền hình TVN của Ba Lan. Ông cũng thừa nhận những mối lo ngại về quyền tự do ngôn luận của những người phản đối dự luật này và cho rằng nó sẽ gây căng thẳng trong mối quan hệ với Hoa Kỳ, một đồng minh chủ chốt của Ba Lan.

Trong một cuộc họp báo hôm 27/12/2021 ở Warsaw, ông Duda nói rằng mặc dù ông ủng hộ luật trong tương lai nhằm hạn chế khả năng nguồn vốn ngoại quốc kiểm soát các phương tiện truyền thông Ba Lan, nhưng việc áp dụng dự luật hiện tại với hiệu lực hồi tố sẽ là không công bằng đối với các nhà đầu tư và vi phạm một hiệp ước thương mại được ký kết vào những năm 1990 giữa Hoa Kỳ và Ba Lan.

“Nếu chúng ta đã ký một thỏa thuận, thì chúng ta phải tuân thủ,” ông Duda nói. 

Dự luật vừa được Hạ viện Quốc hội Ba Lan thông qua này sẽ ngăn chặn bất kỳ tổ chức nào ngoài Âu Châu sở hữu hơn 49% cổ phần của các đài truyền hình hoặc đài phát thanh ở Ba Lan. Với tên gọi là “lex TVN”, dự luật này sẽ buộc Discovery phải từ bỏ cổ phần chi phối trong TVN, mạng truyền hình tư nhân lớn nhất ở Ba Lan.

Một số nhà phê bình dự luật này cáo buộc rằng việc thúc đẩy dự luật đến từ mong muốn của Đảng Pháp luật và Công lý (PiS) hiện cầm quyền để trừng phạt TVN vì đã đưa tin chỉ trích. Cựu Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk, người lãnh đạo đảng đối lập chính và đưa ra bình luận về điều đó tại các cuộc biểu tình phản đối dự luật lex TVN gần đây, đã viết trên Twitter hôm 27/12/2021 rằng các cuộc biểu tình trên đường phố cùng với sự phản đối của Hoa Kỳ đối với dự luật này đã buộc ông Duda phải hành động.

Đồng tình trước những lo ngại về dự luật này, TT Duda cho biết một trong những luận điểm khiến ông phải suy xét kỹ trước khi đưa ra quyết định của mình là “vấn đề đa phương tiện truyền thông và quyền tự do ngôn luận.”

Tuy nhiên, TT Duda nói rõ rằng việc phủ quyết này của ông không có nghĩa là sẽ không tiếp tục suy xét vấn đề sở hữu của ngoại quốc đối với các hãng thông tấn Ba Lan, đồng thời thúc giục các nhà lập pháp xem xét lại dự luật này và đưa ra một phiên bản không có hiệu lực hồi tố đối với các nhà đầu tư.

“Với những người muốn đầu tư vào đất nước chúng tôi, trong tương lai, khi những quy định như vậy có hiệu lực, họ sẽ hiểu rõ các điều kiện để có thể quản trị khoản đầu tư của mình,” TT Duda nói.

Đảng Pháp luật và Công lý, mà ông Duda là một thành viên, từ lâu đã cho rằng các tổ chức truyền thông ngoại quốc sử dụng quá nhiều quyền lực và bóp méo cuộc tranh luận của công chúng ở Ba Lan.

“Tôi tin rằng các hạn chế về khả năng nắm quyền sở hữu hay cổ phiếu trong các công ty truyền thông là vấn đề nhạy cảm khi liên quan đến vốn ngoại quốc,” ông Duda nói với báo giới, trích dẫn các ví dụ về Hoa Kỳ, Pháp, và Đức, nơi đang thực thi những luật như vậy. “Tôi cùng chung quan điểm rằng luật đó nên được đưa ra ở Ba Lan, nhưng là trong tương lai.”

Gọi việc phủ quyết [của tổng thống] là một “chiến thắng cho người dân Ba Lan”, công ty Discovery cho biết trong một tuyên bố rằng “tổng thống đã làm điều đúng đắn và đã đứng ra ủng hộ các giá trị dân chủ cốt lõi của một nền báo chí tự do và pháp quyền.” TVN đã ca ngợi quyết định này trong một tuyên bố, và nói rằng TT Duda đã đứng lên vì nền tự do báo chí và mối quan hệ tốt đẹp với Hoa Kỳ.

Tham tán của Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Ba Lan, ông Bix Aliu, đã lên Twitter để cảm ơn TT Duda về quyết định này, nói rằng điều này có ích cho nền dân chủ và giúp “bảo vệ môi trường đầu tư ở Ba Lan.”