Tổng thống Biden ký dự luật có thể cấm TikTok

Terri Wu

Tổng thống (TT) Joe Biden đã ký thành luật dự luật yêu cầu TikTok thoái vốn hoặc đối diện với việc bị cấm. Tối ngày 23/04, Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua dự luật này với tỷ lệ 79 thuận và 18 chống như một phần của một gói viện trợ ngoại quốc.

Luật này cho công ty mẹ Trung Quốc của TikTok là ByteDance một năm để bán TikTok, nếu không ứng dụng này sẽ bị cấm trên các cửa hàng ứng dụng di động và dịch vụ lưu trữ web.

Thời hạn chót sơ bộ là ngày 19/01/2025, trước ngày nhậm chức của tổng thống kế nhiệm. Theo luật, TT Biden có thể gia hạn thời hạn này thêm ba tháng để cho phép thương vụ được hoàn tất. 

Tổng Giám đốc TikTok Châu Thụ Tư (Shou Zi Chew) đã đưa ra một tuyên bố bằng video sáng ngày 24/04, nói rằng, “Rõ ràng, đây là một lệnh cấm – một lệnh cấm TikTok và lệnh cấm đối với quý vị và tiếng nói của quý vị.”

“Chúng tôi có lòng tin, và sẽ tiếp tục tranh đấu cho quyền lợi của quý vị trước tòa. Sự thật và Hiến Pháp đứng về phía chúng tôi, và chúng tôi hy vọng sẽ thắng thế một lần nữa,” ông nói thêm, đề cập đến việc công ty này đã thành công tránh được lệnh cấm TikTok ở Hoa Kỳ vào năm 2020 dưới thời cựu TT Donald Trump.

Cuộc tranh luận xung quanh dự luật về TikTok vào ngày hôm qua là về vấn đề an ninh quốc gia và quyền tự do ngôn luận. 

Trong một cuộc họp báo hôm 24/04, phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karine Jean-Pierre nói rằng luật TikTok mới này “không phải là một lệnh cấm” mà là “về vấn đề thoái vốn”.

Bà lưu ý rằng có đủ thời gian “để cho tiến trình đó diễn ra” và có “một số bên mua quan tâm” đến TikTok. Bà cũng cho biết phía Trung Quốc “nên cho phép bán ứng dụng này”.

Thượng nghị sĩ (TNS) Marco Rubio (Cộng Hòa–Florida), thành viên Đảng Cộng Hòa hàng đầu trong Ủy ban Tình báo, cho biết sau khi dự luật TikTok trở thành luật: “Đây là chính thức: Trung Quốc cộng sản đang làm.”

“TikTok đã mở rộng quyền lực và ảnh hưởng của Đảng Cộng sản Trung Quốc vào quốc gia của chúng ta, ngay trước mũi chúng ta. Tôi đã từng nêu lên những lo ngại về TikTok từ năm 2019, vì vậy luật mới buộc ByteDance phải thoái vốn khỏi TikTok là một bước tiến lớn để đối đầu với ảnh hưởng xấu xa của Bắc Kinh.”

TNS Mark Warner (Dân Chủ–Virginia), Chủ tịch Ủy ban Đặc biệt về Tình báo của Thượng viện Hoa Kỳ, đã nhấn mạnh mối lo ngại về việc TikTok “vận hành theo chỉ thị của một địch thủ ngoại quốc.”

“Không khó để hình dung ra cách mà một nền tảng tạo thuận lợi cho nhiều hoạt động thương mại, diễn ngôn chính trị, và tranh luận xã hội diễn ra bị ngấm ngầm lợi dụng để phục vụ cho mục đích của một chính quyền độc tài, một chính quyền có lịch sử thâm niên trong việc kiểm duyệt, đàn áp xuyên quốc gia, và quảng bá thông tin sai lệch,” ông Warner cho biết.

Ông cũng nhắc đến nỗ lực vận động hành lang của Đại sứ quán Trung Quốc nhằm phản đối dự luật về TikTok này.

“Trong những tuần gần đây, chúng ta đã chứng kiến việc vận động hành lang không chút kiêng dè gì của chính quyền Trung Quốc, cho thấy có lẽ là hơn cả những gì mà chúng tôi có thể nói ngay tại nghị trường này, rằng ông Tập Cận Bình có thẩm quyền trong sản phẩm này nhiều đến mức nào. Một sản phẩm mà nhân tiện thì, thậm chí không được cho phép vận hành ngay tại chính thị trường nội địa Trung Quốc,” ông Warner cho biết.

Ông Geoffrey Cain, một ký giả kiêm chuyên gia về công nghệ, đã từng nói với The Epoch Times rằng phiên bản nội địa Trung Quốc chặn các nội dung gây hại cho người dùng dưới 13 tuổi kèm theo cảnh báo Bộ Công an. Tuy nhiên, trẻ em Mỹ dưới 13 tuổi lại có thể dễ dàng tiếp cận với những nội dung tương tự trên TikTok.

TNS Maria Cantwell (Dân Chủ–Washington), chủ tịch Ủy ban Thương mại Thượng viện, đã trích dẫn thông báo của Bộ Tư pháp, “Các thế lực thù địch ngoại quốc đang vũ khí hóa lượng lớn dữ liệu và năng lực của trí tuệ nhân tạo để nhắm vào người Mỹ.”

Đối với bà Cantwell, yêu cầu thoái vốn hoặc cấm TikTok là một cách “giải trừ vũ khí hóa” này nhằm ngăn chặn một thuật toán bị kiểm soát chỉ hạn định cho xuất cảng của một công ty Trung Quốc tiếp cận được dữ liệu của người dùng Hoa Kỳ.

Theo Luật Phản gián của Trung Quốc, ByteDance phải giao nộp dữ liệu của người dùng Hoa Kỳ theo luật định nếu bị chính quyền yêu cầu.

TikTok đã nhiều lần khẳng định họ hoạt động độc lập với công ty mẹ Trung Quốc. Theo TikTok, dữ liệu người dùng Hoa Kỳ được lưu trữ tại Virginia và sao lưu tại Singapore, và họ chưa bao giờ và sẽ không bao giờ giao dữ liệu của Hoa Kỳ cho chính quyền Trung Quốc.

Để giải quyết mối lo ngại về bảo mật dữ liệu, TikTok đã khai triển “Dự án Texas” vào tháng 07/2022 – một đề xướng cho tập đoàn Oracle có trụ sở tại Texas lưu trữ dữ liệu của TikTok và duyệt mã cũng như phần mềm của TikTok.

Tuy nhiên, ông Warner cho biết dự án này “không giải quyết được mối lo ngại an ninh quốc gia của Hoa Kỳ về ByteDance, chủ sở hữu của TikTok” bởi vì công ty mẹ này “vẫn cho phép thuật toán, mã nguồn, và các hoạt động phát triển của TikTok được đặt tại Trung Quốc” và “nằm trong sự kiểm soát của ByteDance và chịu sự khai thác của chính quyền Trung Quốc.”

Ông nhấn mạnh với giới trẻ rằng dự luật này không phải là lệnh cấm và TikTok vẫn được lưu hành tại Hoa Kỳ sau khi được chuyển đổi quyền sở hữu.

Tuy nhiên, TNS Ed Markey (Dân Chủ–Massachusetts) lập luận rằng một thương vụ như vậy sẽ là khó khăn và tốn kém đến mức “gần như bất khả thi.” Vì vậy, theo quan điểm của ông thì dự luật này chính là một lệnh cấm.

Tuy rằng công nhận các mối đe dọa về an ninh quốc gia, nhưng ông Markey cảnh báo về hậu quả của việc cấm TikTok theo quan điểm của ông: ngăn cản tự do ngôn luận và khiến tình trạng kiểm duyệt lan rộng. 

Tối hôm ngày 21/04, một ngày sau khi Hạ viện thông qua gói viện trợ ngoại quốc, TikTok tuyên bố rằng họ sẽ sử dụng các biện pháp pháp lý trên cơ sở Tu chính án thứ Nhất ngay khi dự luật thoái vốn hoặc cấm này trở thành luật.

TNS Rick Scott (Cộng Hòa–Florida) và TNS John Fetterman (Dân Chủ–Pennsylvania) nói với The Epoch Times rằng họ không cho là TikTok có thể đệ đơn kiện về quyền tự do ngôn luận. 

“Họ trung thành với chính quyền Trung Quốc, và đây là vấn đề,” ông Fetterman cho biết, đồng thời nói thêm rằng TikTok sẽ ổn “nếu họ sẵn lòng tự giải thoát bản thân khỏi sự kiểm soát đó.”

The Epoch Times đã liên lạc với TikTok để yêu cầu bình luận nhưng không nhận được phúc đáp vào thời điểm phát hành bản tin này.

Bản tin có sự đóng góp của Stacy Robinson