Trí tuệ cổ xưa: Người thợ đá

Ngày xửa ngày xưa, có một người thợ đá hằng ngày đều đến chỗ một tảng đá to bên sườn núi lớn và đẽo các phiến đá về làm bia mộ hoặc làm nhà. Anh hiểu rất rõ các loại đá cần cho các mục đích khác nhau, và vì là một người làm việc cẩn thận, nên anh có rất nhiều khách hàng.

Trong một thời gian dài, anh rất hạnh phúc và mãn nguyện, không đòi hỏi gì hơn những gì anh đã có.

Trên ngọn núi, có một vị thần thường hay giúp đỡ những người đang gặp khó khăn. Tuy nhiên, người thợ đá chưa bao giờ nhìn thấy vị thần này và luôn lắc đầu không tin mỗi khi có người nhắc đến vị thần.

Một ngày nọ, người thợ đá khuân một bia đá đến nhà một phú ông và nhìn thấy ở đó vô số thứ đẹp đẽ, những thứ mà anh chưa bao giờ mơ đến. Bỗng nhiên, công việc thường ngày của anh dường như trở nên vất vả và nặng nhọc hơn, và anh tự nhủ: “Ôi, ước gì mình là một người đàn ông giàu có, có thể ngủ trên chiếc giường có rèm bằng lụa và tua rua bằng vàng, mình sẽ hạnh phúc biết bao.”

Có một giọng nói trả lời anh: “Ta đã nghe thấy điều ước của con; con sẽ trở thành một người đàn ông giàu có.”

Khi nghe thấy giọng nói, người thợ đá nhìn quanh, nhưng chẳng nhìn thấy ai. Anh ấy nghĩ tất cả chỉ là sự tưởng tượng trong đầu mình; vậy nên, anh lấy đồ nghề rồi ra về, vì anh không cảm thấy muốn làm thêm bất cứ việc gì vào hôm đó nữa.

Khi trở về ngôi nhà nhỏ của mình, anh sững sờ kinh ngạc, bởi căn nhà gỗ đã biến thành một cung điện nguy nga với đồ nội thất tuyệt đẹp. Và điều tuyệt vời nhất là chiếc giường, hệt như chiếc giường mà anh ta ganh tị với phú ông kia. Người thợ đá vô cùng vui sướng; đối với anh bây giờ, cuộc sống xưa kia đã trở thành dĩ vãng.

Giờ đã là đầu hè, và mỗi ngày qua đi, mặt trời càng chói chang hơn. Một buổi sáng, vì quá nóng, người thợ đá thấy khó thở, anh ta quyết định sẽ [không ra ngoài làm việc và] ở nhà cho đến tối. Anh bắt đầu cảm thấy buồn chán, bởi anh chưa bao giờ học cách giải trí.

Hôm đó, khi đang nhìn qua tấm rèm cửa sổ để xem sinh hoạt trên đường phố, anh nhìn thấy một cỗ xe được những người hầu trong trang phục xanh lam và bạc kéo ngang qua. Trong xe có một vị hoàng tử đang ngồi, và trên đầu hoàng tử là một chiếc ô vàng để che nắng. Khi chiếc xe biến mất ở góc phố, người thợ đá tự nhủ: “Ôi, ước gì mình là một vị hoàng tử và có thể được đi một chiếc xe như vậy với một chiếc ô vàng che trên đầu, mình sẽ hạnh phúc biết bao.”

Trong nháy mắt, người thợ đá đã biến thành một vị hoàng tử. Trước mặt anh ta là cỗ xe được kéo bởi những người hầu mặc trang phục đỏ tươi và vàng; một chiếc ô lớn che trên đầu. Mọi thứ trong tâm từng khao khát đến giờ đều là của anh, nhưng anh vẫn chưa thấy thỏa mãn.

Anh ta vẫn nhìn quanh tìm một điều gì đó để mơ ước. Khi thấy rằng mặc dù anh đã đổ nước lên cỏ, nhưng ánh nắng mặt trời vẫn thiêu đốt nó, và mặc dù có chiếc ô che trên đầu, mỗi ngày qua đi, mặt anh ta lại càng sậm màu hơn, anh kêu lên trong giận dữ: “Mặt trời có nhiều quyền năng hơn ta; ôi, ước gì mình là mặt trời!”

Và vị thần núi đáp lại: “Ta đã nghe thấy điều ước của con, con sẽ trở thành mặt trời.” Rồi anh ta trở thành mặt trời, rực sáng với quyền uy tối cao. Anh tỏa những tia nắng của mình ra mọi nơi, cả trên và dưới, trên bầu trời lẫn dưới mặt đất; anh ta đốt cỏ ngoài đồng và làm bỏng khuôn mặt của những hoàng tử cũng như của những người nghèo khổ hơn.

Nhưng không lâu sau, anh bắt đầu mệt mỏi với sức mạnh của mình, vì dường như không còn việc gì để anh ta làm nữa. Tâm hồn anh lại một lần nữa ngập tràn bất mãn, và khi một đám mây che giữa anh ta và mặt đất, anh ta đã tức giận kêu lên: “Đám mây kia đang ngăn cản những tia nắng của ta sao, có phải nó còn quyền năng hơn ta? Ôi, ước gì mình là một đám mây và quyền năng hơn bất kỳ ai hay cái gì!”

Và vị thần núi đáp: “Ta đã nghe thấy điều ước của con; con sẽ trở thành một đám mây.” Và rồi anh ta trở thành một đám mây lơ lửng ở giữa mặt trời và trái đất. Anh ta bắt lấy những tia nắng mặt trời và giữ lại; trong niềm vui sướng của anh, trái đất đã xanh tươi trở lại và hoa cỏ nở rộ.

Nhưng anh vẫn không thỏa mãn với điều đó. Trong nhiều ngày và nhiều tuần, anh ta đổ mưa cho đến khi các con sông tràn bờ và ruộng đồng ngập nước. Các thị trấn và làng mạc bị phá hủy bởi sức mạnh của mưa; chỉ có tảng đá lớn trên sườn núi là không bị lay chuyển. Đám mây ngạc nhiên trước cảnh tượng này, và kinh ngạc kêu lên: “Tảng đá giản đơn kia còn quyền năng hơn ta sao? Ôi, ước gì mình là  một tảng đá!”

Và vị thần núi đáp lại: “Ta đã nghe thấy điều ước của con; con sẽ trở thành một tảng đá.” Rồi anh trở thành tảng đá, kiên định vững chãi với sức mạnh không thể lay chuyển. Anh ta đứng sừng sững một cách kiêu hãnh; cả sức nóng của mặt trời và sức mạnh của mưa cũng không thể lay động được anh. “Điều này tốt hơn tất cả những thứ kia!” anh ta tự nhủ.

Nhưng một ngày nọ, anh nghe thấy tiếng động lạ dưới chân mình, và khi nhìn xuống để xem nó là gì, thì anh trông thấy một người thợ đá đang dùng đồ nghề để đục vào bề mặt cứng của mình. Thậm chí mặc dù anh trông rất khổng lồ, một cảm giác run rẩy chạy qua cơ thể anh, một khối đá lớn vỡ ra và rơi xuống đất. Sau đó, anh ta kêu lên trong cơn thịnh nộ: “Một con người nhỏ bé mà lại quyền năng hơn một tảng đá sao? Ôi, ước gì mình là con người!”

“Ta đã nghe thấy điều ước của con. Con sẽ lại trở thành người.”

Rồi anh đã trở thành người, với mồ hôi trên trán, anh lại vất vả với nghề đẽo đá của mình. Giường của anh thì cứng và thức ăn thì ít ỏi, nhưng anh đã học cách biết ơn điều đó, và không còn đòi hỏi trở thành một cái gì hoặc một ai khác. Vì anh không bao giờ đòi hỏi những thứ mình không có, cũng như không muốn trở nên vĩ đại hơn và quyền năng hơn người khác; cuối cùng anh đã cảm thấy hạnh phúc, và không còn nghe thấy giọng nói của vị thần núi nữa.