Trục Thổ Nhĩ Kỳ–Nga–Syria đang hình thành sau khi TT Erdogan kêu gọi gặp ông Assad

ADAM MORROW

Tổng thống (TT) Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã lên tiếng bày tỏ nước ông sẵn sàng hợp tác với Moscow và Damascus chống lại các nhóm chiến binh người Kurd đóng tại miền bắc Syria.

Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ dẫn lời ông Erdogan rằng: “Chúng tôi muốn thực hiện các bước với Syria và Nga, như một bộ ba.”

Ông cũng kêu gọi tổ chức một hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa ông, TT Nga Vladimir Putin, và TT Syria Bashar al-Assad.

Khi được hỏi Moscow xem đề nghị của ông Erdogan như thế nào, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov cho biết điều đó là “tốt”.

“Chúng tôi luôn hoan nghênh việc đưa quan hệ giữa các nước láng giềng có chủ quyền trở lại bình thường,” ông Bogdanov nói với hãng thông tấn Nga TASS hôm 16/12.

“Điều này đã được đề cập nhiều lần tại tất cả các cấp,” ông nói thêm.

Thổ Nhĩ Kỳ duy trì mối bang giao hữu hảo với Nga – nước mà họ có các liên kết thương mại rộng lớn và đường biên giới dài trên biển ở Hắc Hải.

Mặc dù là một thành viên của liên minh NATO, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ đã liên tục từ chối ủng hộ các biện pháp trừng phạt Moscow do phương Tây dẫn đầu.

Ngược lại, mối bang giao của Ankara với Damascus được đánh dấu bằng sự thù địch sâu sắc trong 10 năm qua, với việc Thổ Nhĩ Kỳ hỗ trợ các nhóm vũ trang ở Syria ủng hộ việc lật đổ ông Assad.

Từ năm 2015, Nga đã duy trì quân đội ở Syria để hỗ trợ Damascus chống lại các nhóm nổi dậy, một số trong số đó đã được hưởng sự hỗ trợ từ Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhưng trong những tuần gần đây, TT Erdogan đã phát đi tín hiệu – theo sự thúc giục của Moscow – sẵn sàng hàn gắn các rào cản với ông Assad.

“Đầu tiên, các cơ quan tình báo của chúng ta [Thổ Nhĩ Kỳ và Syria] nên gặp nhau, sau đó là các bộ trưởng quốc phòng của chúng ta, và sau đó là các bộ trưởng ngoại giao của chúng ta nên gặp nhau,” ông Erdogan nói trong một bài diễn văn gần đây.

Sau khi thực hiện những bước ban đầu này, ông nói thêm, một cuộc gặp thượng đỉnh ba bên nên được tổ chức cho ông và những người đồng cấp Nga và Syria.

Theo ông Bogdanov, người cũng là đặc phái viên của TT Putin tại Trung Đông và Phi Châu, Moscow đã đàm phán với Damascus nhằm sắp xếp cuộc gặp đó.

Các chiến dịch đang diễn ra ở Syria

Kể từ ngày 20/11, Thổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng phi cơ và pháo binh để tấn công các mục tiêu ở miền bắc Syria có liên quan đến YPG – nhánh Syria của Đảng Công nhân người Kurd (PKK).

Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với Hoa Kỳ và Liên minh Âu Châu, xem PKK là một nhóm khủng bố.

Những cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ này vẫn đang tiếp diễn, ban đầu là do một vụ đánh bom gây tử vong ở Istanbul hôm 13/11, mà Ankara đổ lỗi cho YPG.

Mặc dù có mối quan hệ mật thiết với PKK, nhưng YPG lại được Hoa Kỳ hậu thuẫn, nước bề ngoài sử dụng YPG như một bức tường thành chống lại nhóm khủng bố ISIS.

YPG là một thành phần hàng đầu của Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) – một liên minh gồm các nhóm người Syria bất đồng chính kiến ​​tập hợp lại với nhau hồi năm 2015 – do Hoa Thịnh Đốn hậu thuẫn.

SDF hiện kiểm soát phần lớn vùng đông bắc Syria, nơi đã trở thành một vùng đất tự trị trên thực tế mà Damascus có ít quyền kiểm soát.

Kể từ năm 2016, Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện ba cuộc tấn công lớn vào miền bắc Syria với mục đích đã nêu là bảo vệ đường biên giới dài 565 dặm của nước này trước các cuộc tấn công của YPG.

Cuối tháng trước, ba người đã thiệt mạng ở tỉnh Gaziantep phía nam Thổ Nhĩ Kỳ trong một cuộc tấn công bằng súng cối xuyên biên giới mà Ankara quy trách nhiệm cho nhóm chiến binh người Kurd này.

Thổ Nhĩ Kỳ đã nhiều lần đe dọa tiến hành cuộc tấn công thứ tư ở miền bắc Syria – một hành động bị Hoa Thịnh Đốn phản đối.

Cuối tháng trước, Ngũ Giác Đài đã cảnh báo rằng các cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào các mục tiêu của YGG “đe dọa sự an toàn của các nhân viên Hoa Kỳ đang hợp tác với các đối tác địa phương ở Syria để đánh bại IS.”

Tuy nhiên, ông Erdogan đã cảnh báo hôm 15/12 rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ “tự giải quyết vấn đề” nếu Hoa Kỳ tiếp tục cung cấp cho YPG “hàng ngàn xe tải” vũ khí và thiết bị.

Tính đến thời điểm viết bài, văn phòng báo chí của Ngũ Giác Đài chưa phúc đáp yêu cầu bình luận của The Epoch Times về nhận xét của TT Erdogan.

Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ bác bỏ những chỉ trích của EU

TT Erdogan cũng có những lời lẽ gay gắt đối với người đứng đầu chính sách ngoại giao của EU Josep Borrell – người gần đây đã chỉ trích những gì được coi là mối quan hệ ngày càng sâu sắc giữa Ankara và Moscow.

TT Erdogan nói, ông Borrell “không thể chỉ định hoặc quản lý mối quan hệ của chúng tôi với Nga.”

Hôm 11/12, ông Borrell đã gửi một lá thư tới Nghị viện Âu Châu, trong đó ông được cho là đã mô tả mối quan hệ kinh tế mật thiết giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga là “một nguyên nhân rất đáng lo ngại”.

Trong bức thư, nhà ngoại giao hàng đầu của EU cũng chỉ trích việc Ankara từ chối ủng hộ các biện pháp trừng phạt Moscow do phương Tây dẫn đầu.

Đáp lại những lời chỉ trích, hôm 15/12, TT Erdogan nói rằng ông Borrell “không có phẩm chất cũng như năng lực để đưa ra quyết định như vậy về những vấn đề này.”