Trung Cộng tăng cường ảnh hưởng ở Trung Á giữa lúc cuộc chiến Nga–Ukraine đang tiếp diễn

ALDGRA FREDLY

Trong bối cảnh cuộc chiến Nga–Ukraine vẫn còn kéo dài, Trung Quốc đã tăng cường bang giao với 5 quốc gia Trung Á. Trong khi đó, có những kỳ vọng rằng các quốc gia này có thể đánh giá lại mối bang giao song phương của họ với Moscow.

Hôm 08/06, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã tham dự cuộc họp ngoại trưởng C+C5 (Trung Quốc và năm quốc gia Trung Á) lần thứ ba tại Nur-Sultan, Kazakhstan Các quốc gia C5 gồm Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, và Uzbekistan.

Các bộ trưởng đã đạt được một sự đồng thuận gồm 10 điểm về hợp tác trong các lĩnh vực từ các dự án Vành Đai và Con Đường, kết nối giao thông khu vực, an ninh ở Afghanistan, kinh tế, và đầu tư thương mại.

Ông Vương Nghị cũng đã gặp Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev trước thềm hội nghị thượng đỉnh, trong đó ông kêu gọi các quốc gia Trung Á tránh rơi vào “xung đột quyền lực lớn” hoặc buộc phải chọn bên.

Cả hai bên bày tỏ “những lo ngại sâu sắc về các tác động lan tỏa nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng tại Ukraine”, Bộ trưởng Vương Nghị nêu rõ.

Các nhà phân tích cho biết cuộc chiến Nga–Ukraine đã khiến các quốc gia Trung Á phải “đánh giá lại” mối quan hệ song phương lâu dài của họ với Nga – đất nước đã hứng chịu một loạt các lệnh trừng phạt của phương Tây kể từ khi họ xâm lược Ukraine.

“Chúng tôi tin rằng các quốc gia Trung Á sẽ lặng lẽ tách khỏi Nga nếu điều đó có thể xảy ra mà không gây ra phản ứng, khi họ suy xét về cuộc xâm lược Ukraine và các thay đổi trong hoàn cảnh địa chính trị mà họ nhận thấy,” bộ phận nghiên cứu và phân tích của The Economist Group nhận định.

Công ty cố vấn Dezan Shira và Cộng sự (Dezan Shira and Associates) cho rằng “Trung Á ngày càng trở thành tầm quan trọng chiến lược đối với Trung Quốc do cuộc xung đột Nga–Ukraine” – điều đã hạn chế các liên kết chuỗi cung ứng trực tiếp giữa Trung Quốc và Liên minh Âu Châu.

Công ty này cho biết: “Hiện nay, các giải pháp thay thế cần tăng cường đầu tư vào Trung Á, cùng với Nga cũng là đối tác hưởng lợi và là đối tác trong chiến lược này.

Trung Quốc đã kiềm chế không lên án Nga vì cuộc xâm lược Ukraine, viện dẫn “những lo ngại chính đáng về các vấn đề an ninh” của Moscow để biện minh. Vào ngày khai mạc Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh hôm 04/02, hai quốc gia này đã tuyên bố một mối quan hệ đối tác “không giới hạn”.

Hoa Kỳ cũng đã nỗ lực để tăng cường bang giao với Trung Á. Tháng trước, phụ tá ngoại trưởng đặc trách các vấn đề Nam và Trung Á, ông Donald Lu, đã dẫn đầu phái đoàn Hoa Kỳ trong chuyến công du 5 ngày đến các nước Cộng hòa Kyrgyzstan, Uzbekistan, Tajikistan, và Kazakhstan.

Theo Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Tajikistan, mục tiêu của chuyến công du nói trên là tăng cường bang giao của Hoa Thịnh Đốn với khu vực này và thúc đẩy “các nỗ lực hợp tác để tạo ra một khu vực Trung Á được kết nối, thịnh vượng, và an toàn hơn.”

Hồi tháng 02/2020, Hoa Thịnh Đốn cũng đã phát triển một chiến lược cho Trung Á nhằm mục đích “thúc đẩy các giá trị của Hoa Kỳ và tạo sự đối trọng với ảnh hưởng của các nước láng giềng trong khu vực.”