Trung Quốc ‘bắt tay’ với Phi Châu để không lệ thuộc vào Úc về quặng sắt

Lãnh đạo Trung Cộng Tập Cận Bình đã điện đàm với Tổng thống Sierra Leone, hứa sẽ giúp quốc gia Tây Phi nhỏ bé này trong cuộc chiến chống đại dịch. Ông nhấn mạnh rằng hai bên nên “mở rộng hợp tác đôi bên cùng có lợi.” Các nhà phân tích suy đoán rằng hành động này có liên quan đến nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú ở Sierra Leone mà Trung Quốc đang cần.

Trung Quốc là nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, do chất lượng thấp và số lượng quặng sắt trong nước không đủ cung cấp cho hoạt động sản xuất thép trong nước, nên 80% quặng được nhập cảng, chủ yếu từ Úc và Brazil.

Năm 2020, chính phủ Úc đã kêu gọi cộng đồng quốc tế mở một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus Trung Cộng, thường được gọi là virus corona mới. Trung Quốc đã nhanh chóng trả đũa bằng cách khai mở một cuộc chiến thương mại vô hình giữa hai nước. Để thoát khỏi sự phụ thuộc vào hàng nhập cảng từ Úc, Bắc Kinh đã ban hành lệnh cấm không chính thức, thúc giục ngành thép Trung Quốc chuyển sang quặng sắt Brazil, mặc dù chất lượng tương đối thấp.

Tuy nhiên, các mỏ quặng của Brazil đã phải hứng chịu những trận mưa lớn trong năm nay, dẫn đến lượng hàng xuất xưởng giảm. Ngoài ra, Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đã ám chỉ hôm 05/05 rằng virus Trung Cộng có thể là một vũ khí sinh học do Trung Cộng phát triển.

Vì những lý do này, Trung Cộng đã quay sang Ấn Độ, cũng như Phi Châu, nơi giàu tài nguyên khoáng sản.

Trung Cộng thâu tóm quặng sắt ở Phi Châu bằng mọi giá

Vào cuối năm 2020, cả Congo và Cameroon đều rút quyền khai thác khoáng sản của công ty Sundance của Úc đối với 5.64 tỷ tấn quặng sắt của dự án Mbalam-Nabeba trải dài hai quốc gia và chuyển một phần mỏ quặng này cho các công ty Trung Quốc.

Ngay từ năm 2012 và 2014, công ty Sundance đã ký thỏa thuận khai thác quặng sắt với chính phủ Cameroon và chính phủ Congo. Vào thời điểm đó, công ty này đã lên kế hoạch đầu tư 8.7 tỷ USD để xây dựng một tuyến đường sắt dài 360 dặm và cảng bốc dỡ quặng sắt.

Sierra Leone, nằm trên bờ biển phía tây của Phi Châu, rất giàu quặng sắt. Các công ty Trung Quốc đã hoạt động ở đó khoảng 10 năm và đã khởi động lại một dự án bị đình chỉ vào năm 2020.

Công ty sắt thép Sơn Đông thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc bắt đầu hoạt động tại quặng sắt Tonkolili và xuất cảng quặng sang Trung Quốc vào năm 2011. Sản lượng xuất cảng đạt đỉnh điểm vào năm 2014 là 19.03 triệu tấn. Sau năm 2017, do dịch bệnh Ebola bùng phát và giá quặng sắt giảm xuống thấp, dự án Tonkolili đã phải tạm dừng. Sau đó, việc xuất cảng quặng sắt hàng năm của Sierra Leone sang Trung Quốc đã giảm mạnh xuống dưới 1 triệu tấn vào năm 2018 và về 0 vào năm 2020.

Công ty Đầu tư Thanh Hoa cả Trung Quốc đã tiếp quản quặng sắt vào ngày 23/09/2020 và khôi phục hoạt động. Chuyến hàng đầu tiên đến Trung Quốc vào ngày 29/01/2021.

Ngoài ra, Trung Cộng đã đầu tư 14 tỷ USD vào Guinea để có được quyền khai thác mỏ Simandou, một mỏ khổng lồ với trữ lượng quặng sắt hơn 2.25 tỷ tấn nằm ở một vùng núi hẻo lánh. Các công ty Trung Quốc hiện đang xây dựng đường sắt ở Guinea để chuẩn bị cho dự án Simandou. Theo ước tính, phải mất ít nhất 5-7 năm nữa mỏ mới bắt đầu đi vào sản xuất.

Một báo cáo nghiên cứu được phát hành vào tháng 07/2020 của Viện Lowy, một tổ chức tư vấn của Úc về các chính sách quốc tế, đã chỉ ra rằng chiến lược quặng sắt của Trung Cộng ở Phi Châu là lâu dài và được tiến hành bằng mọi giá.

Báo cáo chỉ ra rằng, “Trung Quốc có các lựa chọn ở Phi Châu, và ngay cả khi các mỏ quặng sắt mới được khai thác ở Châu Phi cần phải mất vài năm và cần rót vốn ồ ạt để phát triển, điều đó sẽ không thể cản trở Trung Quốc, vốn là quốc gia biết chạy theo mục tiêu dài hạn.”

Tương tự như vậy, Trung tâm Nghiên cứu Thương mại Trung Quốc-Phi Châu, một tổ chức tư vấn của Trung Cộng, nhấn mạnh trong một báo cáo phát hành hôm 20/04, rằng Trung Cộng có nhiều lựa chọn ở Phi Châu, do đó, “ngay cả khi các mỏ quặng sắt mới được đầu tư ở Phi Châu cần vài năm để phát triển và cần đổ vào nguồn vốn khổng lồ, thì điều này cũng sẽ không ngăn cản được việc đầu tư của Trung Quốc.”

Ông Lý Yến Minh (Li Yanming), một chuyên gia tại Hoa Kỳ về các vấn đề Trung Quốc, nói với The Epoch Times rằng việc ông Tập Cận Bình đích thân tham gia hội đàm với các nhà lãnh đạo của các quốc gia Phi Châu này cho thấy quyết tâm thoát khỏi sự phụ thuộc của Trung Quốc vào Úc. Điều này cũng chỉ ra rằng việc nhập cảng quặng sắt của Trung Quốc đang gặp khó khăn. Trung Cộng hy vọng rằng việc hợp tác với các nước Phi Châu này sẽ là một lựa chọn thay thế để cứu mình khỏi tình thế khó khăn nghiêm trọng này.