Trung Quốc có thực sự ‘chiến thắng’ nghèo đói?

Chế độ cộng sản Trung Quốc đã phô trương thành tựu trong việc đưa hàng chục triệu người dân nông thôn thoát khỏi cảnh nghèo đói.

Nhưng các tài liệu nội bộ bị rò rỉ mà The Epoch Times có được lại cho thấy chiến lược này của Bắc Kinh một phần dựa vào việc chỉ đạo các doanh nghiệp quốc doanh và tư nhân mua hàng hóa từ các tỉnh nghèo nhất của Trung Quốc. Cách tiếp cận này theo các nhà phê bình sẽ không đem lại sự cải thiện kinh tế bền vững cho những vùng nông thôn.

Vào cuối tháng 02/2021, Lãnh đạo Trung Cộng Tập Cận Bình đã có một bài diễn thuyết trên truyền hình tuyên bố rằng Trung Quốc đã “giành được thắng lợi hoàn toàn” khi đưa 98.99 triệu người dân nông thôn thoát khỏi cảnh đói nghèo sau những nỗ lực của Trung Cộng trong suốt 8 năm qua. Ông gọi thành tựu này là một “phép màu tại nhân gian”.

Chiến lược xóa đói giảm nghèo do Trung Cộng được nêu trong một tài liệu có tiêu đề “Kế hoạch hành động năm 2020” được Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia –  một cơ quan hoạch định chính sách công bố vào tháng 03/2020.

Kế hoạch này kêu gọi các công ty quốc doanh thu mua các sản phẩm được sản xuất tại các khu vực nghèo của Trung Quốc. Khuyến khích các công ty tư nhân ưu tiên mua các sản phẩm nông nghiệp từ các khu vực ở Trung Quốc có nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch.

Ngoài ra, tài liệu rò rỉ này cho biết quân đội Trung Cộng đóng quân ở các vùng nghèo của Trung Quốc nên mở rộng việc tiêu thụ các sản phẩm và dịch vụ tại địa phương.

Ông Lý Lâm Nhất (Li Linyi), nhà bình luận các vấn đề thời sự, nói với The Epoch Times phiên bản Hoa ngữ rằng cách tiếp cận do nhà cầm quyền của Trung Quốc chỉ thị thực sự không thể giúp những người nghèo khó. Ông nói một khi giới chức Trung Cộng hoặc các công ty quốc doanh quyết định thay đổi chính sách thu mua của họ, thì sẽ không còn ai đến mua hàng từ các vùng nghèo.

Ông Lý cho biết, kết quả là, các khu vực hoặc người dân từng được “thoát nghèo” sẽ lại rơi vào tình trạng khó khăn về tài chính.

Ông Lý nói thêm rằng chiến thắng mà Trung Cộng tuyên bố chỉ đơn thuần là một “màn trình diễn chính trị” của ông Tập.

Theo các phương tiện truyền thông nhà nước, Trung Cộng tự đặt ra tiêu chuẩn nghèo đói là những người kiếm được ít hơn 2.30 USD/ngày. Ngưỡng nghèo đói này thấp hơn với mức mà Ngân hàng Thế giới đặt ra, vốn định nghĩa diện nghèo đói là những người kiếm được dưới 5.50 USD/ngày đối với các nước có thu nhập trên trung bình như Trung Quốc.

Ngân hàng Thế giới đã công bố rằng tính đến ngày 30/09/2020, có khoảng 373 triệu người Trung Quốc sống dưới mức nghèo đói 5.50 USD/ngày – chiếm hơn một phần tư dân số nước này.

Mệnh lệnh của nhà nước

Một tài liệu nội bộ bị rò rỉ của Tổng công ty Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) phát hành tháng 04/2020 cho thấy lãnh đạo doanh nghiệp kêu gọi nhân viên mua sản phẩm từ một số quận nghèo ở Trung Quốc, giải thích rằng đây là mệnh lệnh từ Ủy ban quản lý và giám sát tài sản Trung Cộng.

Tài liệu cũng liệt kê các sản phẩm cụ thể và giá thành của chúng từ các quận này. Chẳng hạn, nhân viên công ty AVIC được yêu cầu mua một số thương hiệu gạo, dầu thực vật, trà, dầu gội đầu, khăn giấy, v.v. từ Trấn Ninh.

Trong một tài liệu khác bị rò rỉ vào tháng 06/2020, chính quyền thành phố Yên Đài, một thành phố ở tỉnh Sơn Đông miền đông Trung Quốc, kêu gọi các quan chức cao cấp của thành phố “chủ động vận động” các tổ chức thương mại địa phương và mọi thành phần xã hội mua các sản phẩm do các vùng nghèo của tỉnh này làm ra.

Các nhà phê bình từ lâu đã khẳng định rằng Trung Quốc không có khu vực tư nhân thực sự, vì Trung Cộng kiểm soát mọi khía cạnh của xã hội và cũng đưa các chi bộ đảng vào tận các công ty. 

Kể từ năm 2015, các nhà chức trách Trung Cộng tại Quý Châu đã huy động 5,595 công ty tư nhân hỗ trợ cho khoảng 1.39 triệu người dân nghèo khó tại địa phương, bài báo này cho biết. Cùng lúc, các công ty này đã đóng góp 21.7 tỷ nhân dân tệ (khoảng 3.3 tỷ USD).

Trong một bài báo được xuất bản vào tháng 08/2020, kênh truyền thông nhà nước Tân Hoa Xã đã thừa nhận các vấn đề liên quan đến một số sản phẩm được mua từ khu vực nghèo. Một giáo viên trung học ẩn danh nói rằng không ai trong gia đình anh thích hương vị của loại lá trà mà anh mua.

Một nhân viên công ty ẩn danh khác cho biết, những nông sản này đắt hơn các sản phẩm cùng loại bán trên thị trường.

Những vấn đề nan giải

Vấn nạn tham nhũng tại Trung Quốc, dẫn đến việc nhiều quan chức cao cấp của Trung Cộng ngã ngựa từ sau khi ông Tập lên nắm quyền vào năm 2012, cũng đã cản trở các quan chức địa phương tham gia vào nỗ lực giúp đỡ người nghèo này.

Tháng trước (02/2021), chính quyền quận Thái Hồ, nằm ở tỉnh An Huy, miền đông Trung Quốc, cho biết 33 quan chức địa phương đã bị trừng phạt vì tội tham nhũng như biển thủ công quỹ của chính phủ dùng để hỗ trợ người nghèo.

Các vấn nạn tham nhũng tương tự đã được chính quyền thành phố Đồng Thoại ở tỉnh Cát Lâm, phía đông bắc Trung Quốc, tiết lộ khi báo cáo hồi  tháng 12/2020 cho biết 10 quan chức đã bị trừng phạt mà không cung cấp thêm chi tiết.

Các vụ tham nhũng hầu như không phải là hiện tượng mới thấy gần đây. Vào tháng 09/2017, chính quyền thành phố Bình Hương ở tỉnh Giang Tây, tây nam Trung Quốc thông báo rằng 92 quan chức đã bị trừng trị vì tội tham nhũng, trong đó 74 người đã bị kỷ luật đảng và 7 người bị truy tố tại các cơ quan tư pháp địa phương.

Trong một tài liệu bị rò rỉ năm 2019 mà The Epoch Times có được, giới chức Trung Cộng ở Ongniud, một khu vực ở Nội Mông, miền bắc Trung Quốc, đã mô tả vấn đề truyền đạt thông tin và các vấn đề khác cản trở nỗ lực giúp đỡ những người dân nghèo khó ở địa phương.

Chẳng hạn như, các quan chức địa phương chỉ ghé qua nhà người dân nghèo để đem đến gạo, mì, dầu ăn và sữa mà không thực sự hỗ trợ họ. Cũng có trường hợp người dân hoàn toàn không hay biết về các chương trình hỗ trợ việc làm tại địa phương.

Ông Lý nói rằng cách duy nhất để giải quyết vấn đề nghèo đói của Trung Quốc là cải cách lại hệ thống kinh tế và chính trị của nước này, để sự giàu có của đất nước không chỉ tập trung vào giới tinh hoa Trung Cộng và một nhóm doanh nhân quyền lực.