Trung Quốc mở sàn giao dịch chứng khoán mới để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ?

Lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình thông báo hôm 02/09/2021 rằng, một thị trường chứng khoán thứ ba sẽ được thành lập ở Bắc Kinh để giúp các công ty vừa và nhỏ huy động vốn.

Ông Tập nói trong một bài diễn văn ghi hình tại một hội chợ quốc tế về thương mại dịch vụ được tổ chức tại Bắc Kinh rằng, “Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ sự đổi mới và phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cải cách sâu rộng hơn Sàn giao dịch Mới Thứ ba, thành lập Sở giao dịch chứng khoán Bắc Kinh để xây dựng một nền tảng chính phục vụ các doanh nghiệp vừa và nhỏ theo định hướng đổi mới.”

Trung Quốc đã có hai thị trường chứng khoán, cả hai đều được thành lập vào năm 1990 – một ở Thượng Hải và thị trường kia ở Thâm Quyến, một thành phố nằm liền kề Hồng Kông.

Thị trường Mới Thứ ba mà ông Tập đề cập là một thị trường vốn phi tập trung được ra mắt vào năm 2013 tại Bắc Kinh, có tên chính thức là Thị trường Yết giá và Giao dịch Cổ phiếu Quốc gia (National Equities Exchange and Quotations, NEEQ). Thị trường này được xem là một kênh tài chính dễ dàng hơn cho các doanh nghiệp nhỏ với thủ tục đơn giản và chi phí thấp hơn.

Ông Tập đã không cung cấp thêm chi tiết hoặc tiến trình thiết lập cho thị trường này.

Ngay sau bài diễn văn của ông Tập, Ủy ban Quản trị Chứng khoán Trung Quốc đã đăng một tuyên bố, cho biết họ sẽ xây dựng sàn giao dịch chứng khoán mới dựa trên các công ty niêm yết trong lĩnh vực được lựa chọn của Thị trường Mới Thứ ba.

Các cơ quan quản lý cho biết sàn giao dịch chứng khoán mới sẽ tự định vị như một nền tảng phục vụ các doanh nghiệp vừa và nhỏ sáng tạo, bổ sung cho các sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến. Đồng thời, sàn này sẽ mang tính “hòa nhập” và “có mục tiêu” hơn.

Các nhà quản lý cũng cho biết họ sẽ làm việc với các cơ quan khác để đưa ra các quy tắc và quy định cho sàn giao dịch chứng khoán mới và cung cấp hỗ trợ kỹ thuật.

Theo thống kê mới nhất của Liên đoàn các Sở giao dịch Thế giới, Sở Giao dịch Chứng khoán Thượng Hải đứng thứ 3 trên thế giới với giá trị vốn hóa thị trường 7.27 ngàn tỷ USD trong tháng 07/2021, sau Sở Giao dịch Chứng khoán New York và Nasdaq. Trong khi Sở giao dịch chứng khoán Thâm Quyến đứng thứ 7 với 5.59 ngàn tỷ USD sau Euronext, Nhật Bản, và Hồng Kông.

Sự ra mắt của sàn giao dịch chứng khoán mới diễn ra vào thời điểm Trung Cộng bắt đầu kìm hãm hoạt động phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của các đại công ty công nghệ Trung Quốc.

Các sàn giao dịch chứng khoán Trung Quốc vào cuối tháng Tám đã tạm dừng hơn 40 đợt IPO sau khi bắt đầu một cuộc điều tra theo quy định đối với các công ty trung gian trong các giao dịch. Cùng thời điểm đó, Trung Quốc cũng thông qua luật dữ liệu sâu rộng nhằm hạn chế việc thu thập dữ liệu của các công ty công nghệ. Cuộc đàn áp quy định ngày càng leo thang đã quét sạch giá trị 765 tỷ USD từ cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại Hoa Kỳ trong những tháng gần đây.

Một số nhà phân tích đã bày tỏ sự hoài nghi về việc liệu sàn giao dịch chứng khoán mới có thể khởi sắc hay không.

Nhà kinh tế vĩ mô Đài Loan Wu Chia-lung nói với The Epoch Times rằng, “Nhìn chung, các công ty vừa và nhỏ có xu hướng tham gia vào các giao dịch nhỏ hơn và có thanh khoản kém hơn.” Ông nói, vì những lý do như vậy, “các công ty này  thường muốn niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán lớn – chẳng hạn như sàn giao dịch ở Hồng Kông,” để xây dựng hình ảnh tốt hơn. 

Trong một thị trường chứng khoán tập trung đặc biệt vào các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các nhà đầu tư sẽ phải tốn nhiều công sức hơn cho việc nghiên cứu và tham khảo ý kiến trước khi mua, tạo thêm những thách thức cho sự thành công lâu dài của thị trường.

Ông Wu nói: “Tôi chưa thấy một trường hợp thành công nào trong các sàn giao dịch chứng khoán được thiết lập đặc biệt cho các công ty vừa và nhỏ.”

Ông Li Hengqing, một nhà phân tích tài chính có trụ sở tại Hoa Thịnh Đốn, chia sẻ sự thiếu lạc quan của ông Wu.

Ông nói với The Epoch Times: “Bắc Kinh đã không tạo ra môi trường đầu tư phù hợp.”

Ông Li cho biết, “Quý vị không thể ngừng các thương vụ một cách tùy tiện. Nếu thương vụ IPO của quý vị diễn ra vào ngày mai và tôi nói với quý vị hôm nay rằng quý vị không thể phát hành ra công chúng, hoặc nếu ngay sau khi IPO tôi sẽ mở một cuộc điều tra, thì làm sao thị trường có thể hoạt động nhịp nhàng? Chẳng có luật lệ gì cả.”

Chứng khoán Trung Quốc đã bị khiếu nại vì không minh bạch.

Công ty Luckin Coffee đã có đợt IPO đình đám tại Hoa Kỳ năm 2019 và đã được xem là đối thủ cạnh tranh chủ chốt của Starbucks ở Trung Quốc; đến khi hãng tiết lộ rằng doanh thu lên tới 2.2 tỷ nhân dân tệ (310 triệu USD) là do giám đốc điều hành và các nhân viên khác của hãng đã làm giả số liệu doanh thu, công ty này đã bị hủy niêm yết khỏi Nasdaq vào mùa hè năm 2020.

Tại thị trường chứng khoán Trung Quốc, ông Li cho biết, việc tuân theo chính sách của nhà cầm quyền quan trọng hơn lợi nhuận.

Theo ông Li, rủi ro về chính sách và sự thiếu minh bạch đã khiến môi trường đầu tư ở Trung Quốc trở thành “rủi ro cao”.

Ông nói, so với Hoa Kỳ, Trung Quốc thiếu “một hệ thống quản trị hoàn thiện để thực hiện các kế hoạch theo từng bước. Đó không phải là điều mà một nhà lãnh đạo có thể nghĩ ra được trong sự bốc đồng.”

Ông Li Hai là một phóng viên tại New York của The Epoch Times. 

Cô Eva Fu là một phóng viên tại New York của The Epoch Times chuyên đưa tin về Hoa Kỳ–Trung Quốc, tự do tôn giáo, và nhân quyền.