Trung Quốc: Nguy cơ về dân số già, mất cân bằng giới tính ngày càng tăng

Một số nhà nghiên cứu Trung Quốc gần đây đã lên tiếng cảnh báo về tỷ lệ sinh sụt giảm, tình trạng dân số lão hóa, mất cân bằng giới tính nghiêm trọng ở Trung Quốc đang làm trầm trọng thêm các vấn đề xã hội.

Sự bất bình thường này là hậu quả chính sách ‘một con’ của Trung Cộng được áp dụng vào năm 1979. Chính sách hạn chế sinh con này là một phần của các biện pháp kiểm soát dân số khi Bắc Kinh khi họ lo lắng về tình trạng gia tăng dân số nhanh chóng khiến cho các nguồn tài nguyên của nước này không đủ cung cấp.

Do văn hóa Trung Quốc trọng nam khinh nữ – đặc biệt là ở các vùng nông thôn, nơi nam giới có thể đóng góp sức lao động chân tay – nên nhiều gia đình đã chọn phá thai hoặc bỏ rơi các bé gái sơ sinh. 

Điều này dẫn đến chênh lệch tỷ lệ giới tính. Năm 1990, tỷ lệ này lần đầu tiên vượt quá 110 bé trai trên 100 bé gái, và con số này chưa bao giờ giảm kể từ đó. Vào đầu những năm 2000, tỷ lệ này lên tới 120 trên 100. Ngày nay, con số này vẫn còn trên 110.

Dữ liệu chính thức cho thấy Trung Quốc có 20 triệu đàn ông độc thân vào năm 2015, trong khi chỉ có 6 triệu phụ nữ chưa kết hôn. Kể từ thời điểm đó, nhóm nam giới độc thân này đã tăng lên và hiện có khoảng 30 triệu người.

Tờ báo nhà nước China News Weekly trích dẫn ước tính của các chuyên gia rằng Trung Quốc sẽ có hơn 40 triệu nam giới độc thân vào năm 2040.

Ông Yang Ge, nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS), cảnh báo rằng tỷ lệ chênh lệch giới tính cao có thể dẫn đến “áp lực hôn nhân, buôn bán tình dục, tội phạm tình dục và các vấn đề xã hội tương tự.”

Tăng trưởng dân số âm

Các cặp vợ chồng cũng chọn không sinh con, dẫn đến tỷ lệ sinh ở Trung Quốc ngày càng giảm.

Mặc dù Trung Cộng đã nới lỏng chính sách một con vào năm 2014 và bắt đầu cho phép các cặp vợ chồng sinh hai con, nhưng tỷ lệ sinh vẫn thấp vì đối với những gia đình bình thường thì chi phí nuôi con rất cao.

Ông Lý cho biết do tỷ lệ sinh giảm, dân số của Trung Quốc sẽ sớm rơi vào tình trạng tăng trưởng âm, nhưng ông không đưa ra khoảng thời gian cụ thể.

Tờ báo nhà nước Southern Metropolis Daily đưa tin hôm 12/11 rằng Trung tâm Nghiên cứu Dân số và Phát triển Trung Quốc đã công bố một nghiên cứu tại Ủy ban Y tế quốc gia, ước tính rằng tỷ lệ sinh của nước này sẽ tương đương với tỷ lệ tử vong vào năm 2027 – nghĩa là dân số Trung Quốc sẽ đạt đến đỉnh điểm và sau đó bắt đầu giảm dần.

Thống kê mới nhất cho thấy Trung Quốc hiện có 1.4 tỷ dân.

Nhà nghiên cứu Yang Ge của CASS cho biết trong một cuộc phỏng vấn với China News Weekly rằng tình trạng tăng trưởng dân số âm có thể đến sớm hơn năm 2027.

Dân số lão hóa

Nhân khẩu học không cân xứng cũng dẫn đến việc lão hóa dân số.

Tại một cuộc hội thảo ở Bắc Kinh vào tháng 11, nhà nghiên cứu Li Jun của CASS cho biết: “Ở Trung Quốc, dân số từ 60 tuổi trở lên lớn hơn dân số từ 15 tuổi trở xuống. Trên thực tế, đất nước đã bước vào kỷ nguyên ít thanh niên và nhiều người già.”

Năm 2020, tuổi thọ ước tính được công bố chính thức ở Trung Quốc là 77.1 tuổi.

Tờ China News Weekly trích dẫn Trung tâm Nghiên cứu dân số và phát triển Trung Quốc trong một bản tin gần đây rằng người cao tuổi của Trung Quốc (60 tuổi trở lên) sẽ tăng 11.5 triệu người mỗi năm từ 2021–2025 và sẽ đạt 500 triệu người vào năm 2048.

Ông Frank Xie, giáo sư kinh doanh Đại học South Carolina Aiken, nói rằng gánh nặng trả lương hưu và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế Trung Quốc.

Theo ban cố vấn Trung tâm Trao đổi Kinh tế Quốc tế Trung Quốc có trụ sở tại Bắc Kinh, khoảng 38% người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên đã mất một phần hoặc toàn bộ khả năng tự chăm sóc bản thân và cần được hỗ trợ.

Xã hội cũng sẽ thiếu lao động khi dân số già đi.

Một giáo sư Đại học Phục Đán Trung Quốc, ông Bành Hy Triết (Peng Xizhe), nói với China News Weekly trong một bản tin hôm 29/11 rằng nhà cầm quyền có thể phải tăng tuổi nghỉ hưu để giảm bớt gánh nặng kinh tế.

Tuổi nghỉ hưu hiện tại của nam giới là 60. Hôm 07/12, Trung Cộng đã nâng tuổi nghỉ hưu của phụ nữ từ 50 (dành cho lao động chân tay) và 55 (dành cho lao động công nhân viên chức) lên 60.