Trung Quốc thừa nhận phụ thuộc vào chất bán dẫn nhập cảng
Một hãng truyền thông nhà nước của Trung Quốc tiết lộ rằng việc Trung Quốc tiếp tục phụ thuộc vào nhập cảng vi mạch bán dẫn có thể là “nguy hiểm” cho ngành công nghiệp xe hơi và nền kinh tế quốc gia.
Hôm 23/11, Tân Hoa xã đưa tin rằng các vi mạch bán dẫn cho xe hơi sản xuất nội địa Trung Quốc chủ yếu được sử dụng trong các linh kiện ít phức tạp hơn như các thiết bị điện tử ở thân xe, trong khi Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào các vi mạch bán dẫn tân tiến nhập cảng được sử dụng trong các tính năng phức tạp của xe như hệ thống điện tử điều khiển cân bằng, mạng trong xe, và hệ thống hỗ trợ người lái.
Báo cáo này cho biết “sự phụ thuộc quá nhiều vào các kênh nhập cảng [đối với các vi mạch bán dẫn tiên tiến] của Trung Quốc có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng đến ngành công nghiệp xe hơi và nền kinh tế quốc gia của nước này.”
Trong Diễn đàn Xe hơi Trung Quốc vào tháng 06/2021, kỹ sư trưởng Ye Shengji của Hiệp hội các Nhà sản xuất Xe hơi của Trung Quốc (CAAM) cho biết khả năng tự cung tự cấp chất bán dẫn của Trung Quốc là khoảng 15%, trong đó khả năng tự cung vi mạch bán dẫn chưa đến 5%.
Một báo cáo ngành công nghiệp xe hơi gần đây của công ty nghiên cứu thị trường EMIS cho thấy doanh số bán xe chạy hoàn toàn bằng điện của Trung Quốc trong quý 2 năm 2021 đã tăng 183.8% so với cùng thời kỳ năm 2020. Trong khi doanh số bán xe hybrid cũng tăng 99.7% so với cùng thời kỳ năm 2020. Khi thị trường xe điện mới của nước này mở rộng, nhu cầu về vi mạch bán dẫn xe hơi tiên tiến tiếp tục tăng.
Theo dữ liệu chính thức được Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố hôm 07/12, nhập cảng liên quan đến chất bán dẫn đã tăng 39.8% so với cùng thời kỳ năm 2020.
Tích trữ vi mạch bán dẫn
Phó tổng thư ký CAAM Li Shaohua cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí China Auto Pictorial hồi tháng Tư, “Các nhà phân phối Trung Quốc đang tích trữ vi mạch bán dẫn vì các lý do định giá. Vi mạch bán dẫn có thể thấy đang được bán trên rất nhiều nền tảng trực tuyến [ở Trung Quốc].” Ông Li nói với tờ Securities Daily có trụ sở tại Bắc Kinh hôm 10/09, “Trong những tháng tới, việc sản xuất và bán xe hơi sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn cung vi mạch bán dẫn.”
Theo National Business Daily do nhà nước kiểm soát, một khi nhà phân phối vi mạch bán dẫn phát hiện ra họ có sự độc quyền tạm thời đối với một loại vi mạch bán dẫn cụ thể, họ sẽ ngay lập tức ngừng vận chuyển, tích trữ, và đợi vi mạch bán dẫn được bán với giá tốt hơn. Thực tế phổ biến này ở Trung Quốc tiếp tục phá vỡ thị trường vi mạch bán dẫn trong nước và ngoại quốc.
Tuy nhiên, tổng giám đốc Trung tâm Đổi mới Công nghệ Phương tiện Năng lượng Mới Quốc gia của Trung Quốc tin rằng dự trữ vi mạch bán dẫn là một yếu tố góp phần nhỏ vào tình trạng thiếu vi mạch bán dẫn nói chung. Ông Yuan nói thêm: “Mặc dù vậy, việc tích trữ vi mạch bán dẫn trong chuỗi cung ứng vẫn tồn tại ở Trung Quốc.”
Công ty sản xuất chất bán dẫn Đài Loan, hay TSMC, là nhà sản xuất vi mạch bán dẫn theo hợp đồng lớn nhất thế giới. Khách hàng của TSMC bao gồm Apple, Intel, Qualcomm, AMD, và Nvidia.
Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng Chín với Tạp chí Time, chủ tịch điều hành TSMC Mark Liu gợi ý rằng ai đó trong chuỗi cung ứng toàn cầu đang tích trữ vi mạch bán dẫn. Ông cho biết trong bối cảnh thiếu vi mạch bán dẫn toàn cầu, nhiều vi mạch bán dẫn đã được gửi đến các nhà máy hơn là để chúng lại bên trong sản phẩm, điều đó có nghĩa là “chắc chắn có những người tích lũy vi mạch bán dẫn, những người biết rõ vị trí trong chuỗi cung ứng.”
“Chúng tôi cũng đang tìm hiểu bởi vì chúng tôi đã không phải làm điều này trước đây,” ông Liu nói khi ra lệnh cho nhóm của mình phân tích các điểm dữ liệu khác nhau để giải mã khách hàng nào thực sự cần và khách hàng nào đang tích trữ.
Buôn lậu vi mạch bán dẫn
Ngoài nạn tích trữ, các vụ buôn lậu vi mạch bán dẫn còn phổ biến ở Trung Quốc từ đầu những năm 2000.
Năm 2006, chính phủ Thâm Quyến bắt quả tang những kẻ buôn lậu di chuyển 120,000 vi mạch bán dẫn qua các đường hầm dưới lòng đất. Vào tháng 06/2008, chính phủ Quảng Châu đã thu giữ số vi mạch bán dẫn tích hợp trị giá 12.8 triệu USD trong một vụ buôn lậu, theo China Business News.
Các thủ đoạn buôn lậu dường như đã trở nên tiên tiến hơn trong những năm gần đây.
Vào tháng 01/2021, chính phủ Quảng Đông đã thu giữ khoảng 1.44 triệu USD hàng hóa liên quan đến chất bán dẫn được buôn lậu từ Hồng Kông đến Quảng Đông thông qua máy bay không người lái, theo Tân Hoa xã. Vào tháng bảy, hai tài xế xe buýt đã bị bắt quả tang – với những vi mạch bán dẫn quấn vào quanh người – khi cố gắng nhập cảnh qua cầu Hồng Kông–Chu Hải–Ma Cao, theo National Business Daily.
Cũng có nhiều báo cáo về việc buôn lậu vi mạch bán dẫn thông qua các tàu cao tốc chạy giữa các bến cảng ở Thâm Quyến và Hồng Kông.
Xuất cảng xe hơi của Trung Quốc tăng bất chấp sự suy giảm toàn cầu
Sự thiếu hụt vi mạch bán dẫn xe hơi toàn cầu đã ảnh hưởng nặng nề đến Đức cũng như Nhật Bản và Hoa Kỳ, ba quốc gia xuất cảng xe hơi hàng đầu vào năm 2020.
Theo số liệu tạm thời do Tổng cục Thống kê Liên bang Đức công bố hôm 29/11, xuất cảng xe chở khách của Đức đã giảm 17.2% trong quý thứ ba của năm 2021 so với cùng thời kỳ năm 2020.
Hôm 26/11, Bộ Tài chính Nhật Bản đã công bố dữ liệu cho thấy xuất cảng xe có động cơ của nước này đã giảm 35.7% trong tháng Mười so với cùng thời kỳ năm 2020.
Ngoài ra, theo dữ liệu của Cục điều tra dân số Hoa Kỳ được công bố hôm 24/11, xuất cảng xe hơi của Mỹ đã giảm 2% trong tháng Chín và 0.4% trong tháng Mười, so với cùng thời kỳ năm 2020.
Bất chấp sự sụt giảm về xuất cảng xe trên toàn cầu, xuất cảng xe hơi của Trung Quốc dường như vẫn tăng trưởng theo chiều hướng tích cực. Theo số liệu thống kê do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố, tổng lượng xe xuất cảng từ tháng Giêng đến tháng 11/2021 đã tăng 101.9%, và doanh số bán hàng tăng 124.3% so với cùng thời kỳ năm 2020.
Vào tháng 10/2021, China Auto Pictorial đã đăng một bài viết cho rằng Trung Quốc có “lợi thế độc nhất” trong xuất cảng xe hơi trong bối cảnh thiếu vi mạch bán dẫn toàn cầu. Câu hỏi đặt ra là những lợi thế này có phải là “nhập cảng, tích trữ, và buôn lậu” vi mạch bán dẫn? Lợi thế này sẽ kéo dài bao lâu nếu dựa vào các phương pháp này?