TT Biden ký sắc lệnh hạn chế tị nạn ở biên giới phía Nam

T.J. Muscaro

Hôm 04/06, Tổng thống (TT) Joe Biden đã thông báo một sắc lệnh hành pháp cho ngừng tiếp nhận các đơn xin tị nạn tại biên giới phía nam một khi số lượng trung bình các lượt bắt gặp [người vượt biên] hàng ngày vượt quá 2,500 lượt.

Biên giới sẽ vẫn đóng cửa cho đến khi mức trung bình [người vượt biên] hàng ngày duy trì dưới 1,500 trong ít nhất một tuần.

Các quan chức chính phủ cao cấp cho biết sắc lệnh này là hành động đơn phương cứng rắn nhất của tổng thống Đảng Dân Chủ trong chính phủ của ông.

Sắc lệnh này có hiệu lực ngay lập tức khi số lượng lượt bắt gặp [người nhập biên giới] hàng ngày đã vượt quá giới hạn cho phép của sắc lệnh, và đánh dấu hành động mới nhất trong một loạt các biện pháp gần đây của chính phủ nhằm kiềm chế cuộc khủng hoảng nhập cư được nhiều cử tri xem là vấn đề then chốt khi tiến tới tháng Mười Một.

TT Biden đã ký sắc lệnh hành pháp này bên cạnh một số nhà lập pháp từ các cộng đồng dọc theo biên giới Mexico–Hoa Kỳ.

“Tôi đang vượt qua sự cản trở của Đảng Cộng Hòa và sử dụng các thẩm quyền hành pháp mà tôi có với tư cách là tổng thống để tự mình làm những gì có thể để giải quyết vấn đề biên giới,” ông nói.

Bộ trưởng An ninh Nội địa Alejandro Mayorkas và Tổng Chưởng lý Merrick Garland cũng sẽ cùng ban hành quy định cuối cùng tạm thời trong đó sẽ “hạn chế tư cách đủ điều kiện xin tị nạn đối với những người vượt biên giới phía nam bất hợp pháp hoặc không có giấy phép trong những khoảng thời gian mà số lượng các lượt bắt gặp tại biên giới tăng cao.”

Sắc lệnh này được ban hành dưới dạng tuyên bố theo các mục 212(f) và 215(a) của Đạo luật Nhập cư và Quốc tịch và cấm được nhận tư cách tị nạn đối với những di dân vượt biên giới phía nam bất hợp pháp khi – như một quan chức cao cấp trong chính phủ nói – “số lượng các lượt bắt gặp tại biên giới phía nam ở mức cao vượt quá khả năng của chúng tôi để đưa ra các giải quyết kịp thời.”

Đây cũng chính là luật mà cựu TT Donald Trump đã viện dẫn trong nhiệm kỳ của mình.

Các quan chức chính phủ cao cấp tạo sự khác biệt với phương thức của chính phủ tiền nhiệm, nói rằng hành động của họ, cùng với những điều khác, chỉ mang tính tạm thời, chỉ áp dụng cho những người nhập cảnh bất hợp pháp, không dựa trên tôn giáo, và nhìn chung là nhân đạo hơn nhiều.

TT Biden nhấn mạnh sự khác biệt này, nói rằng, “Tôi sẽ không bao giờ bôi nhọ những người nhập cư. Tôi sẽ không bao giờ tách trẻ em khỏi gia đình ở ngay biên giới. Tôi sẽ không cấm mọi người đến đất nước này vì niềm tin tôn giáo của họ.”

Các biện pháp mới này có hiệu lực khi số lượt bắt gặp di dân trung bình hàng ngày giữa các cảng nhập cảnh dọc theo biên giới phía nam vượt quá 2,500 lượt trong bảy ngày liên tiếp, và sẽ vẫn có hiệu lực cho đến 14 ngày sau khi số lượt bắt gặp trung bình hàng ngày giảm xuống dưới 1,500 trong bảy ngày liên tiếp.

Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp ngoại lệ đáng kể đối với các hạn chế này.

Những trường hợp ngoại lệ này bao gồm những người nhập cư bất hợp pháp “biểu lộ hoặc bày tỏ nỗi sợ hãi khi phải trở về đất nước của họ” hoặc sợ bị truy tố hay tra tấn khi được chuyển đến “cuộc thẩm tra về nỗi sợ hãi có cơ sở tin cậy với nhân viên chuyên trách về tị nạn” và trẻ vị thành niên không có người đi cùng.

Quy tắc mới này cũng không áp dụng cho những người sử dụng một trong những “con đường hợp pháp” để vào Hoa Kỳ, chẳng hạn như chương trình tị nạn CHNV, mà các quan chức xác nhận đã tiếp nhận 30,000 người mỗi tháng, và ứng dụng CBP One với 1,400 người mỗi ngày.

Quan chức này cũng lưu ý rằng “Hoa Kỳ sẽ tiếp tục tuân thủ các nghĩa vụ và cam kết quốc tế của mình bằng cách sàng lọc những cá nhân nào được cho là không đủ điều kiện xin tị nạn để xem xét việc từ chối trục xuất và sự bảo vệ theo Công ước Chống Tra tấn theo tiêu chuẩn là có nguy cơ bị đàn áp hoặc tra tấn.”

Những biện pháp mới này cũng sẽ áp dụng cho những người nhập cư bất hợp pháp đến từ Trung Quốc và các quốc gia khác ngoài Tây bán cầu; các quan chức bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng của họ trong việc “áp đặt hậu quả ngay lập tức và nhanh chóng đối với người di cư bất kể họ đến từ quốc gia nào.”

TT Biden cũng ca ngợi sự hợp tác giữa chính phủ của ông với Mexico và các quốc gia châu Mỹ Latinh khác để làm việc như những đối tác nhằm hạn chế dòng người nhập cư, và ông cam kết sẽ hợp tác chặt chẽ với Tổng thống đắc cử Claudia Sheinbaum như ông đã làm với Tổng thống đương nhiệm Andrés Manuel López Obrador.

Sắc lệnh hành pháp cũng được đưa ra sau khi các dự luật không được thông qua tại Hạ viện và Thượng viện vốn cũng đã ra lệnh tạm ngưng các yêu cầu tị nạn và mặc nhiên từ chối nhập cảnh đối với người di cư một khi số lượng vượt biên hàng ngày vượt qua con số nhất định.

Dự luật đó do các thành viên Đảng Cộng Hòa và Đảng Dân Chủ ở Thượng viện soạn thảo, bao gồm kế hoạch đóng cửa biên giới trong bảy ngày liên tiếp nếu có trung bình 5,000 người nhập cư bất hợp pháp bị bắt gặp mỗi ngày hoặc nếu hơn 8,500 người ngoại quốc bất hợp pháp bị bắt gặp trong một ngày.

Dự luật này cũng bao gồm việc bổ sung 1,500 nhân viên Quan thuế và Bảo vệ Biên giới và 1,200 nhân viên Thực thi Di trú và Quan thuế mới.

Các quan chức chính phủ cao cấp đã chỉ trích Đảng Cộng Hòa trong Quốc hội vì đã không hành động.

“Vào thời điểm đó, mọi người hiểu rằng vấn đề nhập cư không nên trở thành môn túc cầu chính trị mà chúng ta nên đặt quốc gia lên trên đảng phái,” một quan chức chính phủ cao cấp cho biết.

“Lý do chúng ta không có dự luật lưỡng đảng hôm nay là rất đơn giản. Bởi vì chính phủ kia, người của chính phủ tiền nhiệm, đã nói rằng, ‘Đừng làm điều đó. Đừng trao cho ông Joe Biden một chiến thắng.”

“Đó không phải là cách chúng ta nên điều hành một quốc gia. Và vì vậy, điều đó thật đáng tiếc. Một năm bầu cử không nên cấm chúng ta hoàn thành công việc cho người dân.” 

Tuy nhiên, những người chống lại luật này cũng chia sẻ sự phản đối của họ. Dân biểu Eric Schmitt (Cộng Hòa–Missouri) đã tuyên bố trong bài đăng trên X rằng ông bỏ phiếu chống lại dự luật này bởi vì, trong số những điều khác, luật này “cấp quyền công dân cho những người nhập cư bất hợp pháp” và hệ thống hóa cả chương trình “bắt-và-thả” cũng như “nhập cảnh bất hợp pháp qua ứng dụng điện thoại.”

Ông Schmitt cũng nói rằng dự luật này “tước bỏ quyền của các tổng thống tương lai trong việc bảo vệ biên giới [này] bằng cách thiết lập số lượng TỐI THIỂU mới những người nhập cư bất hợp pháp phải được tiếp nhận mỗi ngày,” và điều đó sẽ khiến “việc di cư ở cấp độ xâm lược trở thành vĩnh viễn.”

TT Biden đã chấm dứt một số chính sách nhập cư của cựu TT Donald Trump vào ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của mình, trong đó có chính sách “Ở lại Mexico”.

Hầu hết những người di cư, kể cả các gia đình, sau đó được thả vào Hoa Kỳ trong khi chờ giải quyết yêu cầu tị nạn của họ, mà việc này có thể mất nhiều năm.

Đã có hơn 2 triệu trường hợp đang chờ thụ lý tại tòa án di trú.