TT Biden ký sắc lệnh thành lập Ủy ban về các thay đổi của Tối cao Pháp viện

Hôm 09/4, Tổng thống (TT) Joe Biden đã ra lệnh thành lập một ủy ban để nghiên cứu những cải tổ cho Tối cao Pháp viện, bao gồm khả năng mở rộng số lượng thẩm phán, vốn là mục tiêu chính của các thành viên cánh tả của Đảng Dân Chủ, hay đặt ra giới hạn nhiệm kỳ cho các thẩm phán.

Theo tuyên bố từ Tòa Bạch Ốc hôm 09/4, lệnh này sẽ thành lập “Ủy ban Tổng thống về Tối cao Pháp viện của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, gồm một nhóm lưỡng đảng tập hợp các chuyên gia về Tòa án và thảo luận về việc cải tổ Tòa án.”

Ủy ban này sẽ bao gồm các cựu thẩm phán liên bang và các luật sư đã từng tranh biện trước Tối cao Pháp viện. Tòa Bạch Ốc cho biết. “Ủy ban này bao gồm các chuyên gia về luật hiến pháp, lịch sử, và khoa học chính trị.”

Những lời kêu gọi mở rộng Tối cao Pháp viện đã đạt đến đỉnh điểm vào cuối năm 2020 sau khi Thẩm phán Ruth Bader Ginsburg qua đời. TT đương thời Donald Trump đã bổ nhiệm bà Amy Coney Barrett vào Tối cao Pháp viện, diễn ra sau khi ông bổ nhiệm các Thẩm phán Neil Gorsuch và Brett Kavanaugh, khiến Tối cao Pháp viện đã nghiêng về phe những người theo chủ nghĩa bảo tồn truyền thống (Conservative) với tỷ lệ 6–3.

Ủy ban do ông Biden thành lập sẽ do ông Bob Bauer dẫn đầu, ông này từng là cố vấn Tòa Bạch Ốc cho cựu TT Barack Obama, và giáo sư Trường Luật Yale Cristina Rodriguez.

Ông Bauer là người đề nghị giới hạn nhiệm kỳ đối với các thẩm phán Tối cao Pháp viện. Năm 2005, ông đã viết cho tờ The Washington Post rằng “trong hệ thống chính phủ của chúng ta, chúng ta thường hạn chế quyền lực bằng các giới hạn hơn là cấp quyền thực thi một cách vô thời hạn.”

Trước đây, ông cũng từng làm việc cho công ty luật Perkins Coie, một công ty làm việc cho Đảng Dân Chủ về luật bầu cử và đã tham gia vào cuộc tranh cãi “hồ sơ” Nga-Trump vài năm trước. Theo công ty Perkins Coie, ông Bauer đã rời công ty này vào năm 2019.

Mùa thu năm 2020, ông Biden đã đề nghị thành lập một ủy ban tổng thống khi ông còn là ứng cử viên, như một phần của giải pháp thay thế cho nỗ lực “mở rộng tòa án” (“court-packing”) từ một số thành viên cánh tả của Đảng Dân Chủ. Đảng Cộng Hòa tại Quốc hội đã cảnh báo rằng việc mở rộng Tối cao Pháp viện sẽ cho phép ông Biden bổ nhiệm một nhóm thẩm phán khiến Tối cao Pháp viện nghiêng về phe cánh tả, trong khi Đảng Dân Chủ cho rằng Đảng Cộng Hòa đã hành động không công bằng khi Thượng viện, do Lãnh đạo Đa số Thượng viện đương thời Mitch McConnell (Cộng Hòa-Kentucky) dẫn dắt, đã ngăn chặn việc xác nhận ông Merrick Garland vào tòa án này.

“Đó không phải là về việc mở rộng tòa án,” ông Biden nói khi trả lời một câu hỏi vào thời điểm đó. “Có một số điều khác mà các học giả hiến pháp của chúng ta đã tranh luận. … Điều cuối cùng chúng ta cần làm là biến Tối cao Pháp viện đơn giản thành một trận bóng đá chính trị, ai có nhiều phiếu bầu nhất sẽ nhận được bất cứ thứ gì họ muốn. Các vị tổng thống đến và đi. Còn các thẩm phán của Tối cao Pháp viện thì tại vị trong nhiều thế hệ.”

Theo tuyên bố của Tòa Bạch Ốc hôm 09/4, hơn 30 người khác đã được nêu tên trong ủy ban này.

Trong tuần lễ từ 05-11/4, Thẩm phán Tối cao Pháp viện Stephen Breyer đã cảnh báo không nên mở rộng tòa án này.

“Quyền lực của Tối cao Pháp viện, giống như của bất kỳ tòa án nào khác, phải phụ thuộc vào việc công chúng sẵn lòng tôn trọng các quyết định của họ, ngay cả với những người không đồng tình và ngay cả khi họ cho rằng một quyết định [nào đó của tòa án] là sai lầm nghiêm trọng,” ông Breyer, một thành viên thuộc cánh tự do của tòa án này do cựu TT Bill Clinton bổ nhiệm, cho biết.

“Nếu công chúng coi các thẩm phán là ‘các chính trị gia khoác áo quan tòa,’ thì niềm tin của họ đối với các tòa án và đối với pháp quyền, chỉ có thể là giảm đi, làm thu hẹp quyền lực của Tòa án này, bao gồm cả quyền đóng vai trò như một ‘sự kiểm soát’ đối với các nhánh khác của tòa này,” ông nói thêm.