TT Biden và đồng minh công bố thỏa thuận tàu ngầm Úc nhằm đối phó với Trung Quốc

EMEL AKAN VÀ JOHN HAUGHEY

SAN DIEGO — Úc sẽ mua tới năm tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng hạt nhân trong thập niên tới – một thỏa thuận rất được mong đợi đã được Tổng thống (TT) Hoa Kỳ Joe Biden, Thủ tướng Úc Anthony Albanese, và Thủ tướng Anh Rishi Sunak chính thức công bố hôm 13/03 ở California.

Theo thỏa thuận này, Úc sẽ mua ba tàu ngầm tấn công loại Virginia vào đầu những năm 2030, cùng với một tùy chọn mua thêm hai chiếc nữa – có thể là các tàu ngầm tấn công loại Los Angeles – như một phần của hiệp ước an ninh ba bên được gọi là AUKUS.

Các tàu ngầm này sẽ được thêm vào hạm đội sáu tàu ngầm cũ kỹ của Úc nhằm đối phó với thái độ ngày càng hung hăng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương, đặc biệt là ở Biển Đông – nơi nước này đang xây dựng các căn cứ quân sự trên các đảo nhân tạo dọc theo các tuyến hàng hải và đường hàng không.

Ông Biden, ông Albanese, và ông Sunak đã chính thức xác nhận thỏa thuận này tại Căn cứ Hải quân Point Loma, một căn cứ tàu ngầm tấn công của Hải quân Hoa Kỳ ở San Diego, như một phần của dự án [tàu ngầm] AUKUS.

“Hoa Kỳ đã bảo vệ sự ổn định ở khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương trong nhiều thập niên qua vì lợi ích to lớn của các quốc gia trong khu vực này,” TT Biden tuyên bố khi đứng trước tàu ngầm tấn công USS Missouri. “Một lần nữa chúng ta đang cho thấy các nền dân chủ có thể mang lại an ninh và thịnh vượng cho chính chúng ta như thế nào, không chỉ cho chúng ta mà còn cho toàn thế giới.”

“Hôm nay, một chương mới trong mối bang giao giữa quốc gia chúng tôi, Hoa Kỳ, và Vương quốc Anh bắt đầu,” ông Albanese nói, đồng thời lưu ý rằng chính phủ liên bang Úc sẽ chi từ 268 tỷ đến 368 tỷ USD cho đến năm 2055 cho chương trình này – sẽ tạo ra 20,000 việc làm trực tiếp cho người Úc.

Lời cảnh báo đối với Trung Quốc

Trong một tuyên bố chung, ba nhà lãnh đạo này đã đưa ra một lời cảnh báo cho Trung Quốc, đồng thời ca ngợi các tàu ngầm này là một biện pháp kiềm chế cần thiết đối với các hoạt động của chế độ này ở Biển Đông.

Tuyên bố trên đã gọi thỏa thuận này là “sáng kiến lớn đầu tiên của AUKUS” – đã bắt đầu từ năm 2021 với mục tiêu trao đổi nhiều hơn về công nghệ hải quân và hợp tác giữa người Mỹ, Anh, và Úc.

Theo AUKUS, hải quân các nước này sẽ tham gia vào lực lượng tuần tra chung bằng tàu ngầm ở Biển Đông để chống lại sự hung hăng ngày càng tăng của Trung Cộng.

Các đợt điều động luân phiên tàu ngầm tấn công của Hải quân Hoa Kỳ sẽ tăng từ một tàu ở Tây Úc lên bốn tàu vào năm 2030. Người Anh cũng sẽ điều động vĩnh viễn một tàu ngầm đến Tây Úc, nơi Hải quân Hoa Kỳ đã và đang tìm kiếm một căn cứ trong nhiều thập niên.

Theo tuyên bố chung, hiệp ước này cũng sẽ cung cấp một loại tàu ngầm mới, được gọi là SSN-AUKUS, trong đó Vương quốc Anh sẽ sản xuất chiếc SSN-AUKUS đầu tiên cho Hải quân Hoàng gia vào những năm 2030, và Úc sẽ cung cấp chiếc tàu ngầm được chế tạo tại Úc cho Hải quân của họ vào đầu những năm 2040.

Ông Sunak đã mô tả SSN-AUKUS là “một trong những tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân tiên tiến nhất mà thế giới từng biết.” Ông cho biết AUKUS sẽ “không thể diễn ra nếu không có công nghệ và trình độ chuyên môn tiên tiến của Hoa Kỳ” và thiết kế “hàng đầu thế giới” của Anh.

Thủ tướng Anh cho biết: “Lần đầu tiên, điều đó có nghĩa là cả ba hạm đội tàu ngầm đều cùng hoạt động trên cả Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, giữ cho các đại dương của chúng ta tự do, cởi mở, và thịnh vượng trong nhiều thập niên tới.”

Không đề cập về căn cứ Tây Úc

Ba nhà lãnh đạo này không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy liệu một căn cứ tàu ngầm AUKUS chung – được đồn đại từ lâu ở gần hoặc trên đảo Dirk Hartog – có phải sẽ là một phần của “giai đoạn thứ hai của AUKUS”, trong đó sẽ có sự hợp tác về vũ khí siêu thanh và các loại vũ khí được khai triển nhanh chóng khác hay không.

“Kế hoạch này được thiết kế để trợ giúp Úc phát triển cơ sở hạ tầng, khả năng kỹ thuật, công nghiệp, và nguồn nhân lực cần thiết để sản xuất, bảo trì, vận hành, và quản lý một hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, được trang bị vũ khí thông thường,” tuyên bố chung cho biết. “Úc hoàn toàn cam kết quản lý có trách nhiệm công nghệ đẩy hạt nhân của hải quân.”

Thương vụ này đã gây ra xích mích giữa các đồng minh phương Tây khi Úc hủy bỏ hợp đồng trị giá 66 tỷ USD với các nhà chế tạo Pháp về việc đóng 12 tàu ngầm chạy bằng động cơ diesel vào năm 2020.

Thỏa thuận mới – được đưa ra sau đợt nghiên cứu kéo dài 18 tháng của hải quân Úc – với nhà sản xuất [tàu] loại Virginia General Dynamics Corp. sẽ đem lại tối đa năm tàu là lựa chọn tốt nhất cho Úc.

Hoa Kỳ sẽ chia sẻ các bí mật

Dự án tàu ngầm AUKUS rất quan trọng vì Hải quân Hoa Kỳ đã không chia sẻ các công nghệ đẩy hạt nhân kể từ khi hợp tác với Anh vào những năm 1950.

Nhưng phần thưởng của sự hợp tác này còn lớn hơn cả nguy cơ chia sẻ các bí mật, ba nhà lãnh đạo này cho biết.

Việc thực hiện AUKUS sẽ “đòi hỏi sự hợp tác về công nghệ và chia sẻ thông tin mới, thẳng thắn,” tuyên bố chung cho biết. “Các quốc gia của chúng tôi cam kết hợp tác ba bên để tăng sức mạnh năng lực chung của chúng tôi, chia sẻ thông tin và công nghệ nhiều hơn, hòa nhập các cơ sở công nghiệp và chuỗi cung ứng của chúng tôi thành một khối đồng thời làm cho an ninh của chính phủ mỗi quốc gia chặt chẽ hơn.”

Thỏa thuận này cũng sẽ đưa Úc trở thành quốc gia đầu tiên bên ngoài “Câu lạc bộ năm nước” (“Club of Five”) – Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc, Anh, và Pháp – đưa một hạm đội tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân ra biển.

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Lloyd Austin đã nhấn mạnh sự hợp tác và hội nhập giữa các nhà chế tạo và hải quân khi giới thiệu điều mà Ngũ Giác Đài gọi là “giai đoạn đầu tiên của ‘Con đường Tối ưu’”.

“Một trong những phần quan trọng nhất của mối liên kết đối tác này là tăng cường năng lực tàu ngầm của mỗi quốc gia chúng ta,” ông nói trong một tuyên bố. “Tôi mong muốn được làm việc với đội ngũ của mình và với các đối tác Úc và Anh, để tiếp tục hướng tới tầm nhìn chung của chúng ta về một khu vực Ấn Độ Dương–Thái Bình Dương ổn định, an toàn và một thế giới cởi mở của các quy tắc và quyền lợi.”