Việc tịch thu dữ liệu điện thoại của cựu TT Trump khiến ông Jack Smith rơi vào tình thế pháp lý chưa từng có tiền lệ

Jack Phillips

Trong các tài liệu tòa án gần đây, biện lý đặc biệt Jack Smith tiết lộ rằng ông đã lấy được dữ liệu từ điện thoại thông minh của cựu Tổng thống Donald Trump – dữ liệu mà một số chuyên gia cho rằng có thể cung cấp thông tin để thách thức vụ án trước tòa phúc thẩm.

“Những dữ liệu từ điện thoại này có thể làm tăng thêm sự bất an của một số thẩm phán cấp cao và thẩm phán cấp dưới trong cuộc chiến về quyền miễn trừ và đặc quyền của tổng thống,” ông Jonathan Turley – giáo sư giảng dạy luật Hiến Pháp tại Đại học George Washington – nói với tờ The Washington Times.

Ông nói thêm rằng, “Tuy nhiên, ông Smith có vụ của cố Tổng thống Nixon để viện dẫn cho những yêu cầu như vậy trong cuộc điều tra các hành vi tội phạm tiềm tàng. Điều rõ ràng là Tòa án có thể bị đẩy vào một quyết định vạch ra ranh giới quan trọng đối với các quyền miễn trừ vốn có của tổng thống.”

Ông Jamil Jaffer – người từng là phó cố vấn Tòa Bạch Ốc của cựu Tổng thống (TT) George W. Bush – nói với hãng thông tấn trên rằng việc sử dụng dữ liệu điện thoại di động của cựu TT Trump “đặt ra những nghi vấn thực sự phức tạp, khó khăn về một loạt sự kiện chưa từng có tiền lệ.”

Nhưng ông Mike Davis – sáng lập viên kiêm chủ tịch của Dự án Điều III – nói thêm rằng việc thu giữ dữ liệu của ông Trump có thể đã vượt qua “lằn ranh đỏ,” đồng thời nói thêm rằng hành động này đặt ra một “tiền lệ mang tính phá hoại đối với chức vụ tổng thống, vì việc thu giữ dữ liệu làm suy yếu nghiêm trọng khả năng của tổng thống trong việc nhận được lời khuyên thẳng thắn, bí mật và được bảo vệ theo Hiến Pháp từ các cố vấn của ông.”

Đầu năm nay, đội ngũ của ông Smith đã đưa ra bốn cáo buộc cho tổng thống thứ 45, cho rằng ông đã cố gắng lật ngược cuộc bầu cử năm 2020 một cách bất hợp pháp. Cựu TT Trump đã phủ nhận hành vi sai phạm, không nhận tội với những cáo buộc này, và cho biết đây là một phần của cuộc săn phù thủy lâu dài nhằm hủy hoại cơ hội chính trị của ông vào năm 2024.

Đầu năm nay, trong hồ sơ tòa án, nhóm của biện lý đặc biệt này nói rằng các nhà điều tra liên bang đã giành được quyền truy cập vào dữ liệu điện thoại của cựu tổng thống và Tòa Bạch Ốc. Không rõ họ đã thu được những gì hoặc bao nhiêu.

Theo hồ sơ, một cá nhân chỉ được mô tả là “Chuyên gia 3” đã “trích xuất và xử lý dữ liệu từ điện thoại di động của Tòa Bạch Ốc mà bị cáo và một cá nhân khác (Cá nhân 1) sử dụng”, ám chỉ đến TT Trump và một người khác chưa được xác định danh tính. Chuyên gia 3 cũng “xác định cụ thể khoảng thời gian điện thoại của bị cáo được mở khóa và ứng dụng Twitter được mở vào ngày 06/01,” hồ sơ cho biết.

Trong khi đó, hồi tháng 11/2023, các tài liệu do Bộ Tư pháp công bố được bôi đen phần lớn tiết lộ rằng các công tố viên đã cố gắng lấy tất cả thông tin liên quan đến trương mục Twitter – hiện nay là ứng dụng X – của cựu TT Trump, bao gồm những người đã trò chuyện với ông, các bài đăng, tính năng tắt tiếng, và những tin nhắn trực tiếp.

Twitter đã tìm cách ngăn chặn nỗ lực của Bộ Tư pháp trước tòa. Nhưng cuối cùng công ty này đã thua trong cuộc chiến tại tòa án và đã giao nộp dữ liệu liên quan đến trương mục của cựu tổng thống – vốn đã được khôi phục lại dưới thời chủ sở hữu mới Elon Musk.

Trước đó, thẩm phán tòa địa hạt liên bang Tanya Chutkan đã ấn định ngày bắt đầu phiên tòa xét xử vụ án bầu cử năm 2020 của cựu tổng thống là ngày 04/03/2024. Tuy nhiên, ngày xét xử có thể bị lùi lại sau khi cựu TT Trump đưa ra kháng cáo yêu cầu tòa án xác định liệu ông có được miễn truy tố hay không – điều mà sau đó ông Smith đã kháng cáo lên Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ.

Hồi tháng Mười Hai, Tối cao Pháp viện đã bác bỏ đề nghị của ông Smith nhằm đẩy nhanh phán quyết về vấn đề miễn trừ, trao chiến thắng về lịch trình xét xử cho cựu tổng thống.

Thẩm phán Chutkan đã tạm dừng vụ án trong khi cựu TT Trump theo đuổi vụ kháng cáo về quyền miễn truy tố. Bà thẩm phán cũng nói rằng ngày xét xử có thể vẫn sẽ giữ nguyên vào tháng Ba nếu vụ án được trả lại  kịp thời cho tòa án của bà.

Trước đó, bà đã bác bỏ lập luận của đội ngũ ông Trump rằng một cựu tổng thống không thể bị truy tố vì những hành vi nằm trong phạm vi nhiệm vụ chính thức của tổng thống.

“Các cựu tổng thống không được hưởng điều kiện đặc biệt nào đối với trách nhiệm hình sự liên bang của họ,” Thẩm phán Chutkan viết trong phán quyết hôm 01/12. “Bị cáo có thể phải chịu sự điều tra, cáo trạng, truy tố, kết án, và trừng phạt của liên bang đối với bất kỳ hành vi phạm tội nào được thực hiện khi còn đương chức.”

Trong tuyên bố hôm 22/12/2023, một lần nữa cựu TT Trump tuyên bố rằng ông “được hưởng quyền miễn trừ của tổng thống” và mong muốn vụ án của ông được xét xử trước tòa phúc thẩm.

Trong nhiều tháng qua, các luật sư của ông đã báo hiệu rằng cuối cùng họ sẽ yêu cầu Tối cao Pháp viện xem xét vấn đề miễn trừ. Nhưng trong tuần này họ kêu gọi các thẩm phán chậm lại, nói rằng không có lý do gì để đưa ra quyết định vội vàng cả.

“Việc quan trọng không nhất thiết đòi hỏi phải nhanh. Nếu có thì điều ngược lại mới thường là đúng,” họ viết. “Các vấn đề mới, phức tạp, nhạy cảm và mang tính lịch sử – chẳng hạn như sự tồn tại của quyền miễn trừ của tổng thống khỏi bị truy tố hình sự đối với các hành vi chính thức – đòi hỏi phải được xem xét kỹ càng hơn chứ không phải ngược lại.”