Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ cắt tài trợ cho phòng thí nghiệm ở Vũ Hán, Trung Quốc

ZACHARY STIEBER

Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) đã cắt tài trợ cho phòng thí nghiệm ở Trung Quốc, nơi mà các ca nhiễm COVID-19 đầu tiên được xác định hồi năm 2019.

Bắt đầu từ năm 2014, Liên minh EcoHealth có trụ sở tại Hoa Kỳ đã được trợ cấp 3.7 triệu USD để nghiên cứu các virus corona liên quan đến dơi. Liên minh này đã chuyển một phần trong khoản tiền trên đến Viện Virus học Vũ Hán (WIV) tại Trung Quốc.

Khoản tài trợ này đã được gia hạn hồi năm 2019, nhưng bị đình chỉ hồi năm 2020 vì lo ngại những bên nhận tài trợ không tuân thủ các điều kiện kèm theo khoản tiền này.

Tiến sĩ Michael Lauer, phó giám đốc NIH, đã tiết lộ trong bức thư hôm 19/08 rằng việc xem xét của NIH về các mối lo ngại đã khép lại. Họ quyết định rằng tất cả các vấn đề không thể khắc phục được nữa.

Do đó, NIH đã thông báo cho EcoHealth Alliance rằng khoản trợ cấp cho phòng thí nghiệm Vũ Hán sẽ bị chấm dứt “do không thực hiện đầy đủ các điều khoản và điều kiện của tài trợ trong yêu cầu cung cấp hồ sơ cho NIH nếu có yêu cầu,” ông Lauer viết cho Dân biểu James Comer (Cộng Hòa–Kentucky), thành viên Đảng Cộng Hòa đứng đầu Ủy ban Giám sát Hạ viện.

‘Không thể khắc phục được’

Các khoản tài trợ từ chính phủ Hoa Kỳ đi kèm với một số điều kiện nhất định, bao gồm báo cáo kết quả kịp thời và giám sát đầy đủ về các thí nghiệm.

Hồi tháng 10/2021, NIH cho biết rằng Liên minh EcoHealth đã không đánh giá xem nghiên cứu được thực hiện như thế nào trong khuôn khổ tài trợ này, trong đó có việc làm virus corona dơi trở nên nguy hiểm hơn. Đến tháng 01/2022, viện cho biết EcoHealth Alliance đã không tuân thủ các điều kiện khác của khoản tài trợ này, R01AI110964, và các giải thưởng khác.

Ông Lauer cho biết hôm 19/08 rằng NIH đã yêu cầu đưa ra các kế hoạch khắc phục sai trái hôm 04/02, và NIH xác định những kế hoạch đó là đủ.

Tuy nhiên, NIH đã hai lần yêu cầu EcoHealth, một lần là hồi cuối năm 2021 và một lần nữa là hồi tháng Một, về việc gửi các sổ ghi chép trong phòng thí nghiệm và các tập tin gốc từ nghiên cứu được thực hiện tại phòng thí nghiệm Vũ Hán. Bức thư mới cho biết NIH đã không nhận được chúng.

Các Giám đốc điều hành EcoHealth nói rằng họ đã chuyển yêu cầu này nhưng chưa nhận được phản hồi từ WIV.

Việc từ chối cung cấp tài liệu đã dẫn đến việc cắt tài trợ vừa được thông báo.

“NIH đã xác định rằng việc WIV từ chối cung cấp hồ sơ được yêu cầu và việc EHA không đưa các điều khoản bắt buộc vào thỏa thuận nhận tài trợ của WIV thể hiện sự thất bại nghiêm trọng trong việc tuân thủ các điều khoản của tài trợ,” ông Lauer nói với các giám đốc điều hành, Bác sĩ  Aleksei Chmura và Bác sĩ Peter Daszak, trong một bức thư được ông Comer công bố hôm thứ Sáu. “NIH đã xác định thêm rằng trong hoàn cảnh này, việc từ chối cung cấp hồ sơ của WIV không thể được khắc phục bằng cách đặt thêm các điều kiện, và việc cắt một phần khoản tài trợ (tức là khoản tài trợ cho WIV) là hành động thích hợp duy nhất.”

EcoHealth đã không phúc đáp yêu cầu bình luận. Một thư điện tử gửi đến phòng thí nghiệm Vũ Hán đã bị trả về.

Sẽ tiếp tục tài trợ cho EcoHealth

NIH sẽ không cắt bất kỳ tài trợ nào đang có nghi vấn – R01AI110964, 1U01AI151797-01, và 1U01AI153420-01 – ít nhất là vào lúc này.

Ông Lauer cho biết khi những bên nhận tài trợ không tuân thủ các yêu cầu, việc ưu tiên là làm việc với họ để giúp họ tuân thủ hơn thay vì cắt tài trợ.

Theo NIH, EcoHealth đã thực hiện thành công các kế hoạch sửa chữa sai lầm được NIH phê chuẩn cho hai khoản tài trợ sau. Mặc dù EcoHealth sẽ bị cấm chuyển tiền cho WIV theo khoản tài trợ khác,  EcoHealth sẽ có thể đàm phán lại các mục tiêu của khoản tài trợ với Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia, do Tiến sĩ Anthony Fauci đứng đầu.

Nếu đạt được thỏa thuận, khoản trợ cấp sửa đổi sẽ được tiếp tục. Nếu không, khoản tài trợ có thể bị cắt.

EcoHealth đã được yêu cầu đưa ra kế hoạch trong vòng 30 ngày cách thức hoàn thành mục đích của khoản tài trợ mà không có WIV. Điều đó sẽ đòi hỏi một sự thay đổi về phạm vi nhưng sự thay đổi đó có thể không khác nhiều so với dự án ban đầu, ông Lauer cho hay.

Ông Comer cho biết lẽ ra NIH nên cắt hoàn toàn khoản tài trợ.

Ông nói: “Việc chấm dứt quan hệ đối tác của EcoHealth Alliance với Phòng thí nghiệm Vũ Hán là mức tối thiểu. Việc NIH tiếp tục cho phép EcoHealth Alliance nhận tiền thuế của người dân mặc dù đã xác nhận rằng EcoHealth đã vi phạm các điều khoản trong hợp đồng tài trợ của mình là điều không thể chấp nhận được.”

“Các thí nghiệm nguy hiểm của EcoHealth ở Vũ Hán và những nỗ lực [có thể] nhằm che đậy bất kỳ bằng chứng nào có thể đã khơi mào cho đại dịch. EcoHealth không nên nhận một xu dollar tiền thuế của người Mỹ vì họ quản lý yếu kém khoản tiền mà người dân Mỹ nhọc nhằn kiếm được,” ông nói thêm.