Việt Nam: Đề nghị hai án tử hình trong vụ án Đồng Tâm

Ngày 7/9, Toà án Nhân dân (TAND) thành phố Hà Nội đã mở phiên xét xử sơ thẩm 29 người dân Đồng Tâm liên quan đến vụ án Giết người và Chống người thi hành công vụ xảy ra vào rạng sáng 9/1/2020, tại thôn Hoành (xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội).

Sau hai ngày làm việc, ngày 9/9, Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) Hà Nội đề nghị tòa tuyên án tử hình Lê Đình Công và Lê Đình Chức về tội Giết người.

Cùng tội danh này, đại diện VKSND Hà Nội đề nghị tòa tuyên án bị cáo Lê Đình Doanh mức án chung thân, các bị cáo Bùi Viết Hiểu và Nguyễn Quốc Tiến mức 16-18 năm tù, bị cáo Nguyễn Văn Tuyển mức 14-16 năm tù. 

Đáng chú ý, 19 người được cơ quan công tố đề nghị chuyển tội danh từ Giết người sang tội Chống người thi hành công vụ, nâng tổng số người bị cáo buộc tội này lên 23 người. Nhóm bị cáo này bị đề nghị mức án từ 15 tháng tù treo đến 7 năm tù giam.

Vụ án xét xử công khai nhưng… canh phòng cẩn mật

Vụ án được thông báo xử công khai. Tuy nhiên, ngay từ tối ngày hôm trước, tức ngày 6/9, nhiều chốt giữ đã được lập tại các ngã 3, ngã 4 quanh trụ sở TAND cấp cao tại Hà Nội (Ngõ 1 Phạm Văn Bạch, Phường Yên Hoà, Quận Cầu Giấy) với lực lượng gồm công an giao thông, công an trật tự, cảnh sát cơ động, phòng cháy chữa cháy, dân phòng, an ninh mặc thường phục.

Các hàng quán quanh cổng tòa bị yêu cầu ngừng kinh doanh trong 10 ngày diễn ra phiên tòa. Các khu vực có chốt bảo vệ đặt biển cấm quay phim, chụp hình.

Có 33 luật sư ghi danh tham gia bảo vệ quyền và lợi ích cho các bị cáo.

Luật sư không được tiếp xúc với các bị cáo

Trong phiên làm việc sáng 7/9, các luật sư bào chữa cho bị cáo đã có đơn khiếu nại gửi Chánh án TAND Hà Nội về việc Chủ tọa phiên tòa là ông Trương Việt Toàn đã có hành vi tố tụng trái pháp luật.

Theo đơn, trong thời gian Hội đồng Xét xử (HĐXX) hội ý (từ 10h10 đến 11h05), lực lượng cảnh sát bảo vệ phiên tòa đã ngăn cản các luật sư tiếp xúc với các bị cáo do mình bào chữa.

Sau khi tiếp tục phiên tòa, Luật sư Đặng Đình Mạnh có đề nghị HĐXX cần phải thông báo rõ về việc: “Các luật sư có quyền tiếp xúc với các bị cáo mà mình đang bào chữa tại phiên tòa.”

Tuy nhiên, chủ tọa Trương Việt Toàn đã công khai tuyên bố: “Các luật sư đã có thời gian nghiên cứu hồ sơ vụ án, đã có thời gian tiếp xúc với các bị cáo trước khi xét xử trong trại giam; vì vậy việc tiếp xúc giữa Luật sư và bị cáo tại phiên tòa là không cần thiết.”

Được biết, ông Toàn là người từng xét xử các vụ án liên quan bị cáo là cựu Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng, cựu Bộ trưởng Bộ Thông tin -Truyền thông Nguyễn Bắc Son…

Luật sư gửi đơn yêu cầu trả lại hồ sơ, điều tra lại ngay trước phiên sơ thẩm

Ngày 3/9, 13 luật sư bào chữa đã gửi đơn kiến nghị tập thể về nhiều điểm chưa rõ ràng hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, như việc cản trở luật sư tiếp cận hồ sơ vụ án, tiếp xúc riêng với thân chủ; thông tin không rõ ràng về việc giải quyết tranh chấp đất đai; chi tiết trong cáo trạng cho thấy kế hoạch “tấn công” vào Đồng Tâm rạng sáng 9/1/2020 không phải sự kiện ngẫu nhiên; việc quy chụp tội danh cho người đã chết; việc mổ tử thi không đúng quy định; hiện trường tử vong của 3 công an.

Các luật sư đồng thuận rằng: “Hồ sơ vụ án còn có quá nhiều điểm mâu thuẫn chưa được làm rõ và không thể khắc phục được ngay trong phiên tòa sắp tới, nên đề nghị TAND TP Hà Nội trả hồ sơ lại cho Cơ quan điều tra để cơ quan này điều tra làm rõ những nội dung mà chúng tôi nêu ở trên đây; đặc biệt là việc cần phải dựng lại hiện trường tổng thể của vụ án, có sự tham gia của các cơ quan tiến hành tố tụng, các bị can và luật sư của họ, có đại diện gia đình bị can và bị hại (nếu cần)… để góp phần làm rõ sự thật khách quan của vụ án.”

Các luật sư cũng đề nghị tòa triệu tập thêm các nhân chứng đại diện cho cụ Lê Đình Kình và một số nhân chứng khác; đồng thời đề nghị HĐXX sơ thẩm bảo đảm quyền tự do tác nghiệp, đưa tin của báo chí, quyền tham dự phiên toà của thân nhân các bị hại, bị can và những người dân quan tâm.

Sơ lược diễn biến sự việc Đồng Tâm

Năm 1980, ông Đỗ Mười, Phó Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 113/TTG thu hồi 208 hecta đất giao cho Bộ Quốc phòng làm sân bay Miếu Môn, trong đó có 47.36 hecta đất nông nghiệp của xã Đồng Tâm.

Tháng 10/2014, Bộ Quốc phòng giao Quân chủng Phòng không – Không quân sử dụng diện tích đất 208 hecta trên làm vị trí đóng quân của Lữ đoàn 28 và đồng thời trực tiếp quản lý.

Ngày 27/3/2015, Bộ quốc phòng ra Quyết định 555/QĐTM thu hồi thêm 50.03 hecta đất giao cho Tập đoàn Viễn thông quân đội (Viettel) làm dự án.

Người dân xã Đồng Tâm phản đối, cho rằng phần diện tích 50.03 hecta này (nằm trong diện tích 59 hecta của Đồng Sênh, thuộc địa bàn Đồng Tâm) là đất nông nghiệp của người dân, phản đối liên tiếp từ năm 2015-2017. Sự việc bị đẩy lên cao vào ngày 15/4/2017, khi 38 cảnh sát cơ động, cán bộ bị nhóm người tại Đồng Tâm vây bắt, giữ trong nhà văn hóa thôn 7 ngày. Vụ việc gây rung động dư luận, truyền thông trong nước và quốc tế cùng đưa tin. Toàn bộ nhóm người được thả, sức khỏe bình thường vào ngày 22/4/2017 sau khi ông Nguyễn Đức Chung, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đến gặp và ký cam kết viết tay hứa giải quyết vụ việc tranh chấp đất với người dân xã Đồng Tâm.

Các cuộc thanh tra đất đai tại khu vực đất tranh chấp vẫn diễn ra sau đó. Thông báo kết luận thanh tra của TP Hà Nội (2017) và của Chính phủ (2019) chung quan điểm “không có đất nông nghiệp tại xứ Đồng Sênh”. Thanh tra Chính phủ khẳng định toàn bộ đất sân bay Miếu Môn là đất quốc phòng, được các đơn vị quân đội sử dụng vào mục đích quốc phòng.

Tháng 6/2017, Công an TP. Hà Nội cũng khởi tố vụ án hình sự đối với vụ việc bắt giữ 38 người hồi tháng 4/2017, trái với cam kết đưa ra trước đó với người dân.

Từ năm 2017-2019, ông Lê Đình Kình (đại diện cho dân Đồng Tâm) nhiều lần gửi đơn lên Thanh tra Chính phủ đề nghị xem xét tính chính xác của kết luận của Thanh tra Hà Nội. Ông Kình khẳng định 59 ha đất Đồng Sênh là đất nông nghiệp của Đồng Tâm nhiều đời, không phải đất quốc phòng như kết luật của Thanh tra, và mảnh này tiếp giáp với mảnh 47.36 ha đã được giao cho Bộ Quốc phòng từ lâu như một phần của sân bay Miếu Môn.

Rạng sáng ngày 9/1/2020, hàng ngàn sĩ quan, nhân viên công lực thuộc lực lượng công an, cảnh sát cơ động, lực lượng PCCC của thành phố đã vây ráp Đồng Tâm và nổ súng khiến 4 người tử vong, gồm ông Lê Đình Kình (84 tuổi) và 3 công an.

Viện KSND Hà Nội đã khởi tố vụ án, cáo buộc 29 bị can (đều là người Đồng Tâm) tham gia Giết người, Chống người thi hành công vụ.