Vườn bách thảo tại California tặng 7,000 pound sản vật tươi cho ngân hàng thực phẩm

JEFF PERKIN

Tại Vườn Bách thảo Duyên hải Mendocino (Mendocino Coast Botanical Gardens), tọa lạc ở Duyên hải phía bắc California, một loạt các khu vườn trồng trọt uốn lượn dọc theo những con dốc ven biển hoang sơ. Khu vườn bách thảo bất vụ lợi rộng 47 mẫu Anh này là nơi tập hợp bộ sưu tập nổi bật của các loài đỗ quyên, thược dược, cây lá kim, cây hoa trà, những loại cây bụi thấp có hoa, và cây thạch thảo. Được bao quanh bởi vẻ đẹp bản địa và được chăm chút kỹ lưỡng, khu vườn rau tươi tốt này hàng năm trồng thiện nguyện hàng ngàn pound sản vật tươi cho một ngân hàng thực phẩm địa phương. Giống như những dòng nước thủy triều ở vành đai Thái Bình Dương của mình, hệ sinh thái tràn đầy sức sống này thường xuyên thay đổi với tất cả các dạng thức sống trong và ngoài ranh giới của mình. Có tới 187 loài chim ghé thăm khu vườn nơi đất liền giáp biển này, biến những người đam mê thực vật trở thành những nhà điểu học nghiệp dư và/hoặc những người quan sát cá voi vào bất kỳ ngày nào.

Từ tầm nhìn đến tổ chức văn hóa

Các khu vườn này được vợ chồng ông bà Ernest và Betty Schoefer thành lập vào năm 1961, với dự định nơi đây sẽ trở thành một “bảo tàng sống” có rất nhiều hệ thực vật được tuyển chọn cẩn thận, đồng thời là nơi bảo tồn hai chục mẫu Anh cảnh quan bản địa, ven biển. Vị trí quý giá của vùng cảnh quan nằm trên Thái Bình Dương này có một khí hậu lý tưởng, giúp nơi đây tránh được sự khắc nghiệt của nhiệt độ cao hoặc thấp. Ông Ernest Schoefer, một người làm vườn ươm chuyên nghiệp, đã nhìn thấy tiềm năng từ vùng đất này với khí hậu ôn hòa, chất lượng đất tốt, và lượng nước dồi dào do Lạch Fern Canyon cung cấp. Năm năm sau khi thành lập, những khu vườn này mở cửa cho công chúng vào năm 1996 và nhanh chóng nhận được sự tham gia nhiệt tình của các vườn ươm địa phương, những nơi muốn bổ sung các loài thực vật vào bộ sưu tập này.

Ngày nay, nơi đây vẫn là “tổ chức văn hóa được tham quan nhiều nhất tại bờ biển phía bắc,” tầm nhìn của ông Ernest hiện được hơn 85,000 du khách thưởng ngoạn hàng năm. Những khu vườn này nổi tiếng với bộ sưu tập hoa đỗ quyên, ra hoa thơm ngát và rực rỡ vào mỗi độ xuân về. Đỗ quyên nguyên được tìm thấy trong các khu rừng sương mù ở Đông Nam Á hay ở dãy Hy Mã Lạp Sơn, và do đó loài hoa này cũng nở rộ ở vùng khí hậu sương mù, ven biển của Bắc California.

Tổ chức Bảo tồn Duyên hải California đã mua khu này vào khoảng năm 1992 và chuyển các khu vườn đến Khu Công viên và Giải trí Duyên hải Mendocino. Kể từ đó, địa sản này và những khu vườn thuộc quyền quản lý của Tập đoàn Vườn Bách thảo Duyên hải Mendocino, một tổ chức thành viên bất vụ lợi. Một nhóm gồm các nhân viên và tình nguyện viên tận tâm tự hào về việc “trưng bày và bảo tồn những loài thực vật hài hòa với các hệ sinh thái ven biển Bắc California của chúng tôi,” theo tổ chức bất vụ lợi này. Việc canh tác và bảo tồn vùng đất xinh đẹp này đem đến cơ hội độc nhất vô nhị để trải nghiệm các loài thực vật đến từ khắp nơi trên thế giới trong một hệ sinh thái ven biển hài hòa.

Thu thập và bảo tồn vẻ đẹp thiên nhiên

Bộ sưu tập nổi tiếng nhất của những khu vườn này là các cây đỗ quyên lai cao chót vót được trồng cách đây hơn 40 năm. Vào mùa xuân, đỗ quyên đem đến sắc màu rực rỡ cho các khu vườn và trang trí con đường mòn bằng những cánh hoa thơm ngát. Vẻ đẹp của hệ thực vật cũng rất phong phú nhờ vào bộ sưu tập thược dược, một sở thích cá nhân khác của người sáng lập khu vườn. Là một trong những nơi được yêu thích nhất trong toàn bộ chuyến tham quan công viên này, Vườn Thược Dược trưng bày một loạt các loại hoa trong bộ sưu tập gồm 150 loài thược dược. Thỉnh thoảng được dùng làm phông nền cho đám cưới, Vườn Thược Dược này là một bữa tiệc thị giác cho tất cả những ai yêu thích các hình dạng hình học và màu sắc rực rỡ của loài hoa ấy. Là loại cây “kỵ hươu”, nên các cây thược dược nói trên còn phục vụ mục đích thiết thực là bảo vệ vành đai của Vườn Thực vật này. 

Hơn một nửa trong 47 mẫu Anh của khu vườn này được tạo thành từ các hệ sinh thái bản địa. Đi qua “những cổng rào ngăn hươu”, cảnh quan ven biển bao gồm những hẻm núi dương xỉ, các rừng thông, và thảo nguyên ven biển dẫn ra đại dương. Cảnh quan thiên nhiên này, nằm cạnh các bộ sưu tập phi bản địa của khu vườn, khiến Vườn Bách thảo Duyên hải Mendocino trở thành một trải nghiệm hiếm có và khó quên. Trong các loài thực vật bản địa, những người đam mê nấm cũng sẽ không thất vọng với số lượng lớn nấm hoang dã mọc lên trong những tháng mùa đông ẩm ướt.

Bên trong cổng rào ngăn hươu, khu Perennial Garden [gồm các loại cây đâm chồi sau mùa đông] chào đón du khách đến một khu vườn có cách sắp xếp kết cấu và màu sắc đẹp tuyệt vời. Bướm, ong, và chim ruồi làm cho khu vực này trở nên sống động từ mùa xuân đến mùa thu. Do có mực nước ngầm cao trong khu vực này, nên các luống hoa được đắp lên để thoát nước tốt hơn. Việc tạo luống này còn giúp mở rộng không gian và khiến cho bảng màu của khu vườn thêm phần rực rỡ, để khu vườn này trông nổi bật trên phông nền nhiều cây cối và bụi rậm sum suê. Trong số rất nhiều loài cây, một bộ sưu tập gần 200 loài cây thuộc họ tùng bách khác nhau đã đem lại cho những khu vườn danh hiệu “Vườn Tham Khảo Của Hiệp Hội Conifer”. Hiệp Hội Vườn Công Mỹ cũng đã công nhận bộ sưu tập loài cây bụi thấp có hoa và cây thạch thảo gồm 143 loài là một trong những “biểu tượng quốc gia”. Được cây cối che chắn gió biển, khu Perennial Garden này nằm yên bình bên lớp sương mù ẩm ướt ven biển mà khu vườn này thường xuyên được hưởng.

Đi sâu hơn vào ranh giới cực nam của những khu vườn này, một vườn rau sum suê rộng 5 mẫu Anh có “sự kết hợp của các loại rau trồng hàng năm và loại sống quanh năm, các loại thảo mộc dùng làm thuốc và thực phẩm, các loài cây ăn quả, và thực vật nở hoa thu hút các côn trùng có lợi.” Rau được trồng hữu cơ quanh năm bằng cách sử dụng các kỹ thuật đã được chứng minh trong khu vườn như cải tạo đất và kiểm soát dịch hại tự nhiên. Hàng tuần, “Chương trình Dinh dưỡng và Thực phẩm Mendocino” của Ngân hàng Thực phẩm Fort Bragg gần đó sẽ thu hoạch thành quả từ hạt giống do các nhân viên của khu vườn và tình nguyện viên tận tâm gieo trồng. “Chương trình Khu vườn Trao đi” là sự thể hiện rất thành công về tiềm năng to lớn của việc làm vườn cộng đồng nhằm đóng góp cho những người đang cần đến. Khu vườn này đã tạo ra một lượng đáng kinh ngạc từ 5,000–7,000 pound (khoảng 2,268 – 3,175 kg) thực phẩm quyên góp hàng năm trong suốt vài năm qua.

Cuộc sống bên bờ biển

Một con đường vòng ven biển dài hơn một dặm đưa du khách băng qua các khu rừng thông và ra đến những con dốc ven biển. Trong hệ sinh thái tự nhiên này, đôi khi bạn sẽ bắt gặp hươu gặm cỏ và gấu. Ở ngoài Thái Bình Dương, du khách cũng thường xuyên bắt gặp cá voi. Bên cạnh những đặc điểm khác, những khu vườn này còn có một vị trí trên “Đường Mòn Cá Voi” – một dự án bắt đầu hồi năm 2008 nhằm thu thập các địa điểm ngắm cá voi quanh bờ biển Thái Bình Dương. Quanh năm, bạn có thể nhìn thấy cá voi xám, cá voi lưng gù, cá voi sát thủ, và cá voi xanh, ngoài ra còn có cá heo Risso, hải cẩu cảng biển, và sư tử biển California.

Các loài rong biển lâu năm [5–10 năm] và loài rong biển mọc hàng năm từ xuân đến hè cũng được tìm thấy bên dưới những vách đá ven biển của khu vườn này. Cọ biển (Postelsia palmaeformis) là một trong những loài đặc trưng hơn mà du khách có cơ hội nhìn thoáng qua ở những vùng nước ven biển nơi đây. Trông giống như những cây cọ thu nhỏ trong một cơn bão, cây cọ biển này mọc dọc theo các bãi sò California, và lá của loại cây này có thể được sử dụng vì có hàm lượng vitamin và khoáng chất đậm đặc. Rong biển đủ mọi loại phát triển mạnh ở bờ biển phía bắc do nước lạnh, giàu chất dinh dưỡng đến từ các hẻm núi sâu ngoài khơi bờ biển California. Tại Vườn Bách thảo Duyên hải Mendocino, một dàn nhạc giao hưởng lý tưởng gồm các điều kiện tự nhiên trong và ngoài đất liền, kết hợp với nhau để tạo nên vùng khí hậu độc đáo và các hệ sinh thái tổng hợp; tất cả đều đang được bảo vệ cẩn thận cho thế hệ tương lai.