Số lượng sinh viên tốt nghiệp kỷ lục đổ xô vào thị trường việc làm nghiệt ngã nhất
BẮC KINH – Jenny Bạch nằm trong số 10 sinh viên khoa máy điện toán có thành tích cao mới tốt nghiệp từ các trường đại học khác nhau của Trung Quốc được một công ty internet có trụ sở tại Bắc Kinh tuyển dụng sau bốn vòng phỏng vấn đầy gian nan thử thách.
Nhưng tháng trước, công ty nói với những sinh viên này rằng lời mời ký hợp đồng của họ đã bị hủy bỏ do các hạn chế dịch COVID-19 nói riêng và tình hình kinh tế suy yếu nói chung. Đây là những trở ngại mà 10.8 triệu sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học Trung Quốc — một con số cao kỷ lục — phải đối mặt trong mùa hè này.
Cô Bạch, người vừa mới tốt nghiệp tháng này và không muốn cho biết tên công ty để giữ mối liên hệ nói: “Tôi đang lo lắng. Nếu không tìm được một công việc ổn định thì tôi không biết phải làm gì đây.”
Nền kinh tế Trung Quốc vốn đang điêu đứng do thị trường địa ốc suy thoái, những lo lắng về địa chính trị, và sự đàn áp của chính quyền đối với các quy định về công nghệ, giáo dục, và trong các lĩnh vực khác. Các hạn chế COVID-19 của nước này thậm chí còn làm cho nền kinh tế đi xuống thêm một bước nữa.
Một nhóm sinh viên tốt nghiệp lớn hơn toàn bộ dân số của Bồ Đào Nha sắp gia nhập một trong những thị trường việc làm tồi tệ nhất của Trung Quốc trong nhiều thập niên vào thời điểm mà tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên đã gấp hơn ba lần tỷ lệ thất nghiệp chung của cả nước, con số này đã đạt mức kỷ lục 18.4%.
Không có kịch bản nào cho thấy tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao như vậy sẽ ảnh hưởng thế nào đến xã hội Trung Quốc.
Ông Rockee Trương, Giám đốc điều hành của Greater China tại công ty tuyển dụng Randstad, cho biết thị trường việc làm ở cấp độ đầu vào của Trung Quốc thậm chí còn tồi tệ hơn trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008–09, ước tính việc làm mới giảm 20-30% so với năm ngoái.
Ông Trương, một nhà tuyển dụng với kinh nghiệm 20 năm trong ngành cho biết: “Thị trường việc làm năm nay ở một mức thấp, mức thấp nhất mà tôi từng thấy.”
Theo công ty tuyển dụng Zhilian Zhaopin, mức lương dự kiến cũng thấp hơn 6.2%.
Bộ Nhân lực và An sinh xã hội Trung Quốc và Bộ Giáo dục đã không phúc đáp yêu cầu bình luận.
Cắt giảm việc làm
Các nhà tuyển dụng cho biết, ngành công nghệ, vốn là ngành tuyển dụng quan trọng của nhiều sinh viên tốt nghiệp Trung Quốc, lại cắt giảm lực lượng lao động trong năm nay.
Một cuộc trấn áp về mặt quy định đã khiến nhiều đại công ty công nghệ của Trung Quốc bao gồm Tencent và Alibaba cắt giảm rất nhiều vị trí công việc. Năm nguồn thạo tin trong ngành công nghệ đã nói với Reuters, tổng cộng hàng chục ngàn người đã mất việc làm trong lĩnh vực này trong năm nay.
Theo một báo cáo được công bố hồi tháng Tư bởi nhóm Tư vấn Quản lý và Đánh giá Nhân tài NormStar có trụ sở tại Thượng Hải, việc cắt giảm việc làm đang xảy ra ở khoảng mười công ty công nghệ lớn nhất Trung Quốc, nhưng hầu như tất cả đều cắt giảm ít nhất 10% nhân viên của họ, trong đó có một vài công ty, bao gồm cả iQIYI cắt giảm nhiều nhân lực hơn.
Các công ty nói trên đã không phúc đáp yêu cầu bình luận.
Hồi tháng Tư, lệnh cấm chơi game trực tuyến kéo dài chín tháng vì nội dung bạo lực và các vấn đề khác đã được dỡ bỏ, trong thời gian đó 14,000 công ty trong ngành này đã phá sản.
Giáo dục tư nhân, một lĩnh vực khác thu hút sự giám sát của pháp luật, cũng đã chứng kiến hàng chục ngàn nhân viên nghỉ việc. Công ty đứng đầu ngành này là New Oriental cũng đã tuyên bố cắt giảm 60,000 nhân viên.
Việc tuyển dụng người mới diễn ra chậm chạp. Một giám đốc nhân sự tại một đơn vị kinh doanh của Tencent, người yêu cầu ẩn danh vì họ không được phép nói chuyện với giới truyền thông, cho biết họ đang muốn tuyển “vài chục” sinh viên mới tốt nghiệp. Một năm trước, con số này là khoảng 200.
Cô Julia Chu của công ty tuyển dụng Robert Walters cho biết: “Các công ty Internet đã cắt giảm rất nhiều vị trí. Nếu họ có đủ nguồn lực tài chính để chiêu mộ nhân tài, thì họ sẽ ưu tiên chọn những ứng viên có kinh nghiệm hơn là những sinh viên mới tốt nghiệp.”
Ông Jason Vương, một chuyên gia tuyển dụng sống tại Bắc Kinh, người đã làm việc chủ yếu với các công ty công nghệ trong những năm gần đây, hiện đang tuyển dụng chủ yếu cho các tập đoàn viễn thông được nhà nước hậu thuẫn.
Ông Vương nói: “Thời kỳ vàng son của các công ty Internet nay đã kết thúc rồi.”
Ở Trung Quốc, nhà tuyển dụng thường sẽ không chấp nhận những sinh viên nào tốt nghiệp một thời gian mà không tìm được việc. Nhiều gia đình xem đó là một điều đáng xấu hổ, nặng nề hơn cả thiệt hại về tài chính.
Theo số liệu chính thức, việc xin vào làm những công việc lao động tay chân sau khi tốt nghiệp thường bị từ chối, nên để tránh những khoảng trống dài trong hồ sơ xin việc của mình, một số lượng kỷ lục các sinh viên đang đăng ký để tiếp tục các chương trình học sau khi tốt nghiệp.
Anh Vicente Yu tốt nghiệp năm 2021 nhưng thất nghiệp kể từ khi mất việc tại một công ty truyền thông hồi cuối năm ngoái. Số tiền tiết kiệm của anh chỉ có thể giúp anh trang trải thêm một hoặc hai tháng tiền thuê nhà và các khoản phí sinh hoạt căn bản ở thành phố Quảng Châu phía nam.
“Cha tôi bảo tôi đừng bao giờ trở về nhà nữa, ông ấy nói rằng ông ấy thà nuôi một con chó còn hơn nuôi tôi,” cậu thanh niên 21 tuổi đang sống trong nỗi lo âu và mất ngủ cho biết.
Đêm nào cậu cũng tha thẩn trên các nền tảng mạng xã hội, và cậu thấy những người trẻ tuổi khác cũng gặp phải hoàn cảnh tương tự.
“Tôi cảm thấy khuây khỏa phần nào khi nhìn thấy những người cũng không kiếm được việc làm giống như tôi.”
