Tại sao Kế hoạch Cơ sở hạ tầng 2 nghìn tỷ USD của TT Joe Biden có thể thất bại
Bình Luận
Tổng thống Joe Biden đã công bố Kế hoạch Việc làm Hoa Kỳ, vốn được tóm tắt là một chương trình đầu tư trị giá 2 nghìn tỷ USD vào cơ sở hạ tầng và năng lượng xanh dự kiến sẽ thúc đẩy tạo công ăn việc làm, củng cố lĩnh vực sản xuất, và đẩy mạnh sự cải tiến.
Tuy nhiên, hầu hết kế hoạch này trở thành trợ cấp và chi tiêu thông thường và đi kèm với một trong những đợt tăng thuế lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Nó đã được ca ngợi là một “Thỏa thuận Mới” mới, và khá giống như gói chi tiêu lần trước, về cơ bản đó là một sự gia tăng chóng mặt các khoản trợ cấp cho các khu vực không hiệu quả của nền kinh tế dựa vào một loạt những lần tăng thuế sai lầm và theo chủ nghĩa bảo hộ đối với khu vực có hiệu quả.
Theo Financial Times, chương trình này có thể được chia thành các mục sau:
621 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng, giao thông vận tải, và xe điện nhằm tăng cường lĩnh vực sản xuất và thông tin liên lạc ở Hoa Kỳ. Tuy nhiên, con số này thậm chí không giúp giải quyết các nhu cầu cơ sở hạ tầng và giao thông của Hoa Kỳ vốn được ước tính vượt quá 2.1 nghìn tỷ USD, theo McKinsey. Thay vì dành các khoản khuyến khích và ưu đãi về thuế cho khu vực tư nhân để tài trợ cho các nhu cầu cơ sở hạ tầng thực sự của đất nước, kế hoạch này sẽ dành ít hơn một phần ba con số cần thiết cho các khoản đầu tư, vốn sẽ do các chính trị gia chỉ thị, tạo ra các rủi ro hệ trọng về hiệu quả.
Hơn nữa, kế hoạch này còn tụt lại sau so với những gì Liên minh Châu Âu hoặc Trung Quốc đã thực hiện. Đầu tư vào xe điện không cần thêm các chương trình của chính phủ, vì nó đang phát triển mạnh trên toàn cầu và khắp Hoa Kỳ. Trên thực tế, việc tăng thuế do ông Biden công bố có thể sẽ làm tổn hại đến những công ty sản xuất xe điện mà đang tạo ra lợi nhuận và cho thấy là bền vững chỉ để trợ cấp cho những công ty không thể tạo ra lợi nhuận.
561 tỷ USD cho nâng cấp nhà ở xanh, trường học, điện và nước. Phần này có ý nghĩa nhưng dường như là đang đưa thêm vào các yếu tố mà có thể được bao gồm trong bất kỳ ngân sách bình thường nào. Đây không phải là một phần ngoài ngân sách và phải được tài trợ bằng các ưu đãi thuế, không phải các khoản trợ cấp.
480 tỷ USD trợ cấp cho lĩnh vực sản xuất và nghiên cứu phát triển. Điều này không chỉ phản tác dụng mà còn là một khoản lỗ ròng, vì ông Biden đặt mục tiêu tài trợ cho nó bằng việc tăng thuế lớn nhất trong nhiều năm. Mặt khác, có khả năng lấy đi các nguồn lực của các lĩnh vực hiệu quả chuyển sang các lĩnh vực thua lỗ và không hiệu quả.
400 tỷ USD cho chăm sóc người cao tuổi và người khuyết tật. Đây không phải là một mục ngoài ngân sách và không nên được đưa vào kế hoạch cơ sở hạ tầng. Ngân sách Liên bang có nhiều khoản có thể cải thiện việc chăm sóc người già và người khuyết tật bằng cách nâng cao hiệu quả và xây dựng các liên kết đối tác công tư.
200 tỷ USD cho băng thông rộng và đào tạo nghề. Đây là những hạng mục quan trọng cần tính hiệu quả và minh bạch. Việc mở rộng băng thông trong tình huống xấu nhất nên là một sáng kiến hợp tác công-tư dựa trên ưu đãi thuế, và là một sáng kiến chi tiêu tiền vốn của khu vực tư nhân. Việc đào tạo nghề cũng vậy.
Kế hoạch này có vẻ tham vọng, nhưng nó không có khả năng cải thiện đáng kể trong xu hướng tạo việc làm, vì hầu hết các quỹ sẽ được chuyển đến các doanh nghiệp hiện đang làm việc với công suất 60% đến 80%, và những nơi mà sẽ đặc biệt không đòi hỏi phải có những việc làm mới. Ví dụ, ở khu vực đồng tiền chung Châu Âu, Chỉ thị Năng lượng Xanh, Kế hoạch Juncker, và các sáng kiến quốc gia khác đã không tạo ra loại hình việc làm như hứa hẹn, với chút ít thay đổi trong xu hướng lịch sử việc làm mặc dù đã đầu tư hàng nghìn tỷ. IndustriALL, một liên đoàn của các nghiệp đoàn ở Liên minh EU, đã cảnh báo rằng Thỏa thuận Xanh Châu Âu có thể sẽ làm mất 11 triệu việc làm, mà không nói rõ những thiệt hại này sẽ được bù đắp như thế nào.
Theo một nghiên cứu năm 2016, “Hướng tới một nền kinh tế năng lượng xanh? Theo dõi tác động tới việc làm của các công nghệ các-bon thấp ở liên minh Châu Âu,” thì quá trình chuyển đổi năng lượng của EU từ 1995 đến 2009 đã tạo ra 530,000 việc làm. Một phần ba số việc làm được tạo ra ở EU là kết quả của những hiệu ứng lan tỏa, và ở 21 trong số 27 quốc gia thành viên, tác động tổng thể đối với việc làm là tích cực. Câu hỏi đặt ra là liệu khoản đầu tư lớn này, ước tính hơn 500 tỷ USD, có bảo đảm tạo ra 530,000 việc làm cho một lực lượng lao động gồm hơn 210 triệu người hay không. Cũng đáng lưu ý rằng tỷ lệ thất nghiệp trung bình của EU và tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên đã không giảm đáng kể nếu xét đến khoản đầu tư tăng cường như vậy.
Tuy nhiên, tại Hoa Kỳ, các việc làm về công nghệ và năng lượng xanh phát triển mạnh nhờ những ưu đãi thuế đồng thời đưa tỷ lệ thất nghiệp xuống mức thấp kỷ lục vào năm 2019. Có những yếu tố hiển nhiên về sự cứng nhắc của lao động ở Châu Âu tác động đến các xu hướng việc làm này, nhưng có vẻ như đã có một kết luận rõ ràng: Việc làm trong lĩnh vực năng lượng xanh và cơ sở hạ tầng tăng nhanh hơn và lâu hơn khi chính sách hướng tới ưu đãi thuế thay vì trợ cấp.
Vấn đề chính của kế hoạch của ông Biden là chủ yếu mang tính chính trị và dành cho khu vực công. Nó bao gồm gần 40% trợ cấp cho các tập đoàn địa phương và khu vực công, có thể khiến làm giảm năng suất và hiệu quả, như đã từng xảy ra trong quá khứ.
Doanh thu
Về mặt doanh thu, các con số là cực kỳ lạc quan. Doanh thu thuế doanh nghiệp tăng 695 tỷ USD so từ mức hiện tại là ảo tưởng và thậm chí còn không xem xét bất kỳ tác động tiêu cực nào từ việc tăng thuế doanh nghiệp lên một mức có thể là cao nhất trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, xét trên các mức thuế danh nghĩa và hiệu quả đối với hầu hết các công ty.
Tăng 495 tỷ USD thuế thu nhập toàn cầu. Lại nữa, một con số cực kỳ lạc quan vì một con số tương tự cho thu nhập bất thường chưa bao giờ đạt đến khái niệm này và bởi vì kế hoạch này không xem xét bất kỳ tác động tiêu cực nào.
Tăng 217 tỷ USD tiền thuế bằng cách lấp lỗ hổng thuế của thu nhập “vô hình.” Con số này đơn giản là bịa ra và có được từ giả định rằng tất cả các tập đoàn đều đang trốn thuế, nhưng rủi ro chính là khiến các công ty có nhiều bộ phận và lợi nhuận chung cảm thấy bất ổn.
54 tỷ USD cho việc loại bỏ những lợi ích về thuế đối với các nhiên liệu hóa thạch và các biện pháp “giao dịch chống đảo ngược.” Ngành công nghiệp năng lượng đã gục ngã; việc cho rằng các biện pháp này sẽ có doanh thu dương thì đơn giản là không hiểu về ngành này. Về các biện pháp “giao dịch chống đảo ngược” (khi một công ty Hoa Kỳ chuyển trụ sở tài chính của mình đến quốc gia của một công ty mà nó đã sát nhập hoặc mua lại), thì sai lầm này đã được ông Biden thực hiện với Tổng thống Barack Obama rồi. Từ năm 2007 đến năm 2014, có nhiều công ty rời Hoa Kỳ đến các quốc gia thân thiện với doanh nghiệp hơn so với trong toàn bộ giai đoạn từ 1981 đến 2003, theo Vụ Khảo cứu Quốc hội. Sai lầm này thậm chí đã lấy đi Burger King-một trong những doanh nghiệp đã chuyển ra khỏi Hoa Kỳ.
Rõ ràng, kế hoạch này sẽ bị Đảng Cộng Hòa và một số đảng viên Dân Chủ từ chối vì việc tăng thuế, nhưng chúng ta không thể bỏ qua những rủi ro của việc chuyển khối lượng của cải lớn như thế từ các lĩnh vực có hiệu quả và đang đóng thuế sang trợ cấp cho chi tiêu của chính phủ.
Chính phủ Biden tuyên bố rằng kế hoạch này là trung lập về doanh thu, nhưng nó không phải vậy. Đầu tiên, nó bao gồm những ước tính cực kỳ lạc quan về các doanh thu mới. Thứ hai, những khoản thu đó sẽ được tạo ra trong 15 năm, trong khi chi tiêu được lên kế hoạch cho 8 năm tới; trong giá trị hiện tại ròng, không có tính trung lập. Thứ ba, ngay cả khi chúng ta tin tưởng những doanh thu lạc quan này, thì nó thậm chí còn không giúp giải quyết các khoản thâm hụt lớn do các chính phủ tiền nhiệm tích lại do tăng chi tiêu bắt buộc.
Đảng Dân Chủ nói rằng điều này không quan trọng vì các khoản thâm hụt có thể được cấp vốn với chi phí thấp nhất mọi thời đại và được hỗ trợ bởi Cục Dự trữ Liên bang. Tuy nhiên, nếu thâm hụt không thành vấn đề, thì tại sao lại phải tăng thuế lớn?
Tinh thần của bản kế hoạch này là tốt nhưng cần được thực hiện với các ưu đãi thuế và trợ cấp ít hơn. Việc thực thi có thể mang tính chính trị và thiếu sót. Những rủi ro? Chúng ta đã thấy những kết quả của các chương trình tương tự ở EU và Nhật Bản.
Tiến sĩ Daniel Lacalle là nhà kinh tế trưởng tại quỹ đầu cơ Tressis và là tác giả của “Freedom or Equality” [Tự do hoặc Bình đẳng], “Escape from the Central Bank Trap” [Thoát khỏi Bẫy Ngân hàng Trung ương], và “Life in the Financial Markets” [Sinh tồn trong Thị trường Tài chính].
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Do Daniel Lacalle thực hiện
Thiện Lan biên dịch
Xem thêm:
