Tòa phúc thẩm cho phép lệnh cấm súng ở California được tiếp tục
Trước đó, một tòa án cấp dưới đã dỡ bỏ lệnh cấm vì cho rằng lệnh này vi phạm Tu chính án thứ Hai.
Một tòa phúc thẩm liên bang đã cho phép lệnh cấm của California đối với một số loại súng trường bán tự động, được gọi là “vũ khí tấn công,” có hiệu lực, đảo ngược phán quyết của tòa án cấp dưới trước đó để tiếp tục thực thi lệnh cấm này.
Kể từ năm 1989, California hạn chế súng trường bán tự động, trong đó luật được thay đổi nhiều lần để duy trì hiệu lực của lệnh cấm. Hôm 19/10, Thẩm phán Địa hạt liên bang Roger Benitez ở San Diego đã ra phán quyết rằng lệnh cấm này vi phạm các quyền của Tu chính án thứ Hai và đã ban hành một lệnh cấm trong đó ngăn chặn việc thực thi lệnh này trong tiểu bang.
Tổng Chưởng lý California Rob Bonta đã đệ đơn kháng cáo phán quyết này.
Hôm thứ Bảy (28/10), một hội đồng gồm ba thẩm phán từ Tòa Phúc thẩm Khu vực số 9 đã chặn lệnh cấm nêu trên của Thẩm phán Benitez, qua đó cho phép lệnh cấm vũ khí này có hiệu lực trong tiểu bang.
Với đa số 2 phiếu thuận –1 phiếu chống, hội đồng ba thẩm phán Tòa Phúc thẩm Khu vực số 9 đã chặn lệnh của Thẩm phán Benitez, trích dẫn phát hiện đầy đủ của tòa phúc thẩm trong một vụ án tương tự rằng tổng chưởng lý có thể thành công về mặt công lý và đã cho thấy rằng “California sẽ bị tổn hại không thể khắc phục được nếu lệnh này không bị chặn.”
Ông Bonta, một thành viên Đảng Dân Chủ gọi quyết định của Thẩm phán Benitez là “nguy hiểm và sai lầm,” hoan nghênh lệnh của Tòa Phúc thẩm Khu vực số 9 được ban hành hôm thứ Bảy.
“Vũ khí chiến tranh không có chỗ trên các con đường của chúng tôi,” ông Bonta nói, đề cập đến vụ xả súng hàng loạt hồi đầu tuần ở Lewiston, Maine, khiến 18 người thiệt mạng và 13 người khác bị thương.
Sau một vụ xả súng ở trường học khiến 5 trẻ em thiệt mạng, năm 1989, California trở thành tiểu bang đầu tiên của Hoa Kỳ cấm súng trường bán tự động, và luật này được thắt chặt vào năm sau đó.
Kể từ đó, California đã hạn chế việc sản xuất, phân phối, vận chuyển, nhập cảng, bán, hoặc sở hữu các loại súng được phân loại theo luật này là “vũ khí tấn công.”
Năm 2021, Thẩm phán Benitez ra phán quyết luật này là vi hiến. Nhưng hồi năm ngoái, Tòa án liên bang Khu vực số 9 tại San Francisco đã hủy bỏ lệnh của ông và chỉ thị cho ông Benitez xem xét thêm vấn đề này.
Tháng trước, Thẩm phán Benitez cũng phán quyết rằng lệnh cấm của California đối với các băng đạn có sức chứa lớn là vi hiến. Nhưng sau đó Tòa án Khu vực số 9 đã cho phép lệnh cấm đó tiếp tục có hiệu lực trong khi tiểu bang này kháng cáo.
Trong một bài đăng trên Facebook, Liên minh Chính sách Vũ khí (FPC), một tổ chức bất vụ lợi ủng hộ quyền công dân cho biết mặc dù Tòa án Khu vực số 9 đã “tạm thời ngăn chặn chiến thắng của Tòa án Địa hạt của chúng tôi, nhưng tin tốt là kháng cáo của Tiểu bang đã được xúc tiến và có thể hội đồng xem xét kháng cáo sẽ bao gồm các thẩm phán khác nhau.
“Một khi tất cả các bản góp ý được đệ trình, có thể hội đồng xét xử có thể yêu cầu thêm các cuộc tranh luận trực tiếp,” tổ chức này cho biết.
Lệnh cấm súng vi hiến của California
Trong phán quyết hôm 19/10, Thẩm phán Benitez cho biết Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định rõ rằng người Mỹ có quyền quyết định loại súng nào họ sử dụng để tự vệ.
Ông nhấn mạnh rằng những khẩu súng trường bị cấm sử dụng cùng loại đạn, thực hiện chức năng giống nhau, và tốc độ bắn tương đương với những khẩu súng trường không bị cấm. Thẩm phán Benitez viết rằng các nhà lập pháp đã chọn loại súng nào sẽ bị cấm dựa trên hình dáng bên ngoài của chúng.
Ông nói trong phán quyết: “Dựa vào lời biện minh cũ, được sử dụng lại, Tiểu bang nói rằng lệnh cấm của họ nên có hiệu lực vì một người có thể có bao nhiêu súng trường, súng ngắn, và súng lục khác tùy thích.” Tuy nhiên, “đây không phải là cách mà các quyền trong Hiến Pháp Hoa Kỳ quy định. Một tiểu bang không được phép cấm một số cuốn sách chỉ vì có những cuốn sách khác để đọc,” ông viết.
Ông viết: “Trong cấu hình bình thường, cái gọi là ‘vũ khí tấn công’… là những loại súng hiện đại thường được những công dân tuân thủ luật pháp sở hữu cho các mục đích hợp pháp trên khắp đất nước.”
Theo thông cáo báo chí hôm 19/10, Thống đốc Đảng Dân Chủ của California, ông Gavin Newsom, đã chỉ trích phán quyết của Thẩm phán Benitez, nhấn mạnh rằng vị thẩm phán này “rất quyết tâm khiến việc con em chúng ta đến trường, các gia đình đến trung tâm thương mại, hoặc đến nơi thờ tự trở nên nguy hiểm hơn.”
“Phán quyết cực đoan ngày nay — so sánh súng trường tấn công với dao mác — là một sự xúc phạm trực tiếp đến mọi nạn nhân của các vụ xả súng hàng loạt và gia đình của họ,” ông nói. “Gần 35 năm trước, các dân biểu được bầu chọn của người dân California đã quyết định rằng vũ khí chiến tranh không có chỗ đứng trong cộng đồng của chúng ta. Hôm nay, Thẩm phán Benitez quyết định rằng ông ấy biết rõ hơn, an toàn công cộng đã bị phá hủy.”
Trong khi đó, Liên minh Chính sách Vũ khí đã hoan nghênh quyết định của Thẩm phán Benitez. Theo một bài đăng hôm 19/10, ông Cody J. Wisniewski, cố vấn chung của Tổ chức Hành động FPC, gọi phán quyết này là “một minh chứng hoàn toàn khác về bản chất vi hiến của loại lệnh cấm vũ khí được bảo vệ theo hiến pháp này.”
“Chúng tôi rất vui vì Tòa án đã công nhận rằng lệnh cấm của California trực tiếp đi ngược lại với quyền được Hiến Pháp bảo vệ của những cá nhân ôn hòa trong việc giữ và mang vũ khí, và chúng tôi mong muốn tiếp tục chứng minh quan điểm này tại các phòng xử án trên khắp California và trên toàn quốc.”
Phán quyết của Tòa án Khu vực số 9 cho phép lệnh cấm vũ khí của California tiếp tục có hiệu lực được đưa ra trong bối cảnh chính phủ của Tổng thống Biden đang thúc đẩy các quy định kiểm soát súng chặt chẽ hơn.
Sau vụ xả súng hàng loạt ở Maine khiến 18 người thiệt mạng, Tổng thống Biden cho biết trong một tuyên bố hôm 26/10 rằng mặc dù chính phủ của ông đã “đạt được tiến bộ về an toàn súng ống,” nhưng những biện pháp như vậy “hoàn toàn chưa đủ.”
Ông yêu cầu các nhà lập pháp Đảng Cộng Hòa hợp tác với Đảng Dân Chủ để “thông qua một dự luật cấm vũ khí tấn công và băng đạn dung lượng lớn, ban hành kiểm tra lý lịch toàn diện, yêu cầu cất giữ súng an toàn, và chấm dứt quyền miễn trừ trách nhiệm đối với các nhà sản xuất súng.”
