10 lời khuyên dành cho sinh viên năm nhất
Khi chim non bắt đầu rời xa tổ ấm
Cũng giống như gia đình vịt trong tác phẩm kinh điển “Hãy dọn đường cho vịt con”* của nhà văn Robert McCloskey, là cha mẹ, chúng ta cũng nên “dọn đường” cho con mình.
Tất nhiên, vào một ngày đẹp trời nào đó, các con của chúng ta sẽ tốt nghiệp trung học và bắt đầu vào đại học hoặc chuyển ra sống riêng. Chúng ta sẽ tự hỏi rằng chúng ta đã làm đủ chưa? Chúng ta đã dạy con những gì con cần biết chưa?
Con trẻ có thể không bao giờ có sẵn trong đầu “mọi thứ” cần biết. Vậy khi vịt con của bạn rời tổ thì 10 điều tham khảo dưới đây sẽ giúp các con định hướng được khu vực nào có nước để thỏa sức vẫy vùng.
Có sự am tường về xã hội
Cho đến khi các con đạt đến một độ tuổi nhất định nào đó thì chúng ta sẽ dọn đường cho các con. Chúng ta sẽ gọi món ăn cho các con khi đi ăn ở các nhà hàng, giới thiệu con với những người mới gặp, vỗ vào vai và nói “Hãy gửi lời xin lỗi của tôi đến anh của cậu.” Tóm lại, cha mẹ phải đảm đương rất nhiều việc trong các hoạt động xã hội.
Cách tốt nhất để giới thiệu trẻ với thế giới của người lớn là cho trẻ được trải nghiệm nhiều tình huống xã hội khác nhau – trang trọng, đời thường, chuyên nghiệp và thoải mái. Các con có biết cách xin lỗi chân thành khi gặp lỗi không ? Các con có thể nhìn vào mắt ai đó, giới thiệu bản thân và bắt tay người đó không? Các con có thành thạo trong việc đặt bàn ăn ở các nhà hàng không ? Nếu các con học được những kỹ năng xã hội cơ bản này càng sớm thì các con sẽ càng trở nên vững vàng hơn.
Biết cách nấu ăn
Chim non rời tổ sẽ nhanh chóng nhận ra rằng không ai cung cấp cho chúng những con sâu ngon ngọt hoặc con bọ mọng nước cho bữa tối và với những bạn trẻ sống xa gia đình cũng sẽ gặp phải điều tương tự như thế.
Các bạn trẻ cần biết nấu ăn chứ không chỉ là gọi đồ ăn mang đi hay hâm nóng thức ăn của các bữa tối. Các bạn và con hãy cùng nhau đi mua thực phẩm và cùng nhau nấu ăn như một gia đình sẽ giúp các con hình thành những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống. Tất cả các con đều nên dành ra ít nhất là 1 tuần để tập nấu những bữa ăn vừa rẻ vừa hợp khẩu vị. Để nâng cao chất lượng và mở cánh cửa ẩm thực cho tương lai, các bậc cha mẹ nên dạy con cách đọc công thức và kỹ năng nấu ăn sơ đẳng như thái hành tây hoặc gọt vỏ khoai tây.
Biết cách làm sạch
Thật không may là bản thân nhà cửa, quần áo lại không biết tự giặt giũ, lau chùi, điều đó có nghĩa là biết cách dọn dẹp không gian sống và giặt giũ lại là một kỹ năng quan trọng khác dành cho các chim con rời tổ. Những đứa trẻ không biết cách dùng máy rửa bát hoặc cũng không biết cách rửa bát đĩa bằng tay sẽ trở thành một người bạn cùng phòng tồi tệ. Với những đứa trẻ chưa bao giờ sử dụng máy hút bụi hay chổi cọ toa lét thì cũng tương tự như vậy.
Các con cũng cần biết cách phân loại đồ giặt giúp quần áo trắng luôn trắng và biết khi nào nên sử dụng thuốc tẩy an toàn cho các quần áo màu giúp quần áo không bị hỏng. Kỹ năng sửa quần áo đơn giản như khâu cúc, sửa gấu quần, biết cách ủi quần và áo sơ mi cũng là những kỹ năng chuyên nghiệp và quan trọng.
Biết cách đặt câu hỏi
Cùng với việc học cách làm các công việc nội trợ thường ngày như nấu ăn và dọn dẹp, các con cũng cần phải học một kỹ năng quan trọng khác của người lớn đó là: đặt câu hỏi – thậm chí là những câu hỏi có vẻ khá ngớ ngẩn hoặc có vẻ như không có câu trả lời rõ ràng.
Cha mẹ của những cô cậu đang ở lứa tuổi thanh thiếu niên nên biết rằng để các em rất chật vật khi thừa nhận bản thân không biết điều gì đó. Việc không ngại đặt câu hỏi thực sự sẽ giúp các em mở rộng tầm hiểu biết về cuộc sống vốn dĩ vô cùng bao la rộng lớn, bài học đó là thực sư không ai có thể hiểu biết được hết tất cả mọi thứ. Không ai cả.
Quản lý thời gian
Đối với các con đang ở độ tuổi học trung học thì việc chuyển ra khỏi nhà để sống trong một khu nội trú hoặc căn hộ có thể là cả một quá trình chuyển đổi căng thẳng vì ở độ tuổi này, cha mẹ đang gần như làm tất cả mọi việc giúp các con từ việc đánh thức, chuẩn bị bữa ăn sáng, kiểm tra để bảo đảm rằng tất cả các dự án và bài tập về nhà đã được các con làm xong và đúng thời hạn được giao.
Để đạt được thành công ở trường đại học hoặc ở nơi làm việc, các con nên hình thành khả năng sắp xếp và loại bỏ các hoạt động gây lãng phí thời gian (như xem video TikTok, chương trình Anyone?); sắp xếp lịch, đặt ra mục tiêu cần phấn đấu, lập danh mục các công việc cần làm; ưu tiên những gì quan trọng và loại bỏ những gì không quan trọng; tạo ra thói quen hàng ngày cho phép các con có thời gian để hoàn thành tất cả các công việc mà vẫn cân bằng được giữa công việc và cuộc sống.
Quản lý tiền bạc
Việc dạy kỹ năng quản lý tiền cho trẻ có thể là cả một khó khăn thách thức đối với các bậc phụ huynh nhưng với tình trạng lạm phát đang gia tăng thì việc quan trọng hơn bao giờ hết là các con phải hiểu về tiền và biết cách quản lý tiền trước khi tự tiêu xài.
Chúng ta hãy bắt đầu dạy con từ khi các con còn nhỏ bằng cách cho các con biết về giá trị của tài sản vật chất và giúp con tự tiết kiệm tiền cho riêng mình. (Gợi ý: Sử dụng một chiếc lọ trong suốt để cất tiền lẻ và tiền giấy để các con có thể thấy tiền của mình càng ngày càng nhiều hơn lên). Trong những năm học cấp hai, cha mẹ hãy giúp các con đặt thứ tự ưu tiên khi mua hàng và giảng cho con biết được rằng tiền là do kiếm được chứ không phải là tự dưng mà có. Đến tuổi trung học phổ thông thì cha mẹ sẽ khuyến khích các con kiếm việc làm bán thời gian, sau đó hỗ trợ con mở tài khoản ngân hàng cho riêng bản thân, tạo ngân sách và tự chịu trách nhiệm thanh toán cho các khoản chi phí của cá nhân.
Đánh giá tính cách của ai đó
Đối với các con thì việc xây dựng những tình bạn mới hoặc những mối quan hệ ngoài vòng tay kiểm soát của cha mẹ có thể là rất thú vị nhưng việc thiếu kinh nghiệm trong đánh giá tính cách của con người có thể dẫn đến những hậu quả đau lòng. Đó chính là lý do cha mẹ cần sử dụng thời gian học trung học của các con để giúp các cô cậu này học cách đánh giá tính cách của người khác.
Trước khi tình bạn hoặc chuyện tình cảm đi quá xa, các con nên xem xét tính cách của họ thông qua các tình huống cụ thể.
Hãy xem xem thái độ của những người bạn mới hoặc đối tác lãng mạn của mình đối xử với các nhân viên phục vụ tại nhà hàng hoặc các nhân viên trông coi trong ký túc xá như thế nào? Họ có dễ nổi giận không hay thường xuyên nổi giận? Họ có xu hướng thể hiện hay là muốn trở thành người đứng đầu của nhóm hay không ? Họ có đồng cảm với người khác hay không ? Họ có tính kiên trì hay không ? Bạn có tin tưởng người đó để gửi họ giữ hộ 50 USD vào cuối tuần không ?
Biết chăm sóc bản thân khi bị bệnh
Một trong những thử thách đáng ngạc nhiên mà trẻ em sẽ phải trải qua khi đi học đại học hoặc chuyển đến sống ở căn hộ riêng là phải làm gì khi bị ốm ở lần đầu tiên xa nhà. Các con cần biết cách đo nhiệt độ và cần biết khi nào thì sốt nhẹ sẽ trở thành sốt “bạn cần đi khám bác sỹ,” khi nào nên nghỉ học hoặc xin nghỉ làm và khi nào thì không cần phải quan tâm đến việc ốm đó.
Cha mẹ nên nhắc các con để sẵn trong nhà một hộp bánh quy mặn, một lon súp gà và một vài chai bia gừng hoặc soda chanh hoặc chanh tươi. Và tất nhiên, cha mẹ cũng nên dạy con cách sơ cứu và chuẩn bị sẵn một bộ dụng cụ sơ cứu đầy đủ trong nhà trong thời gian bị bệnh hoặc bị chấn thương.
An toàn cá nhân
An toàn cá nhân là một phần thiết yếu khác của việc trở thành người lớn. Nếu như phải di chuyển vào đêm khuya, trên một vỉa hè tối thì việc đã được học một lớp học tự vệ cũng quan trọng không khác gì việc học môn đại số vậy. Lớp học tự vệ cơ bản sẽ giúp các con nâng cao nhận thức về tình huống và giải quyết thông minh các tình huống trên đường phố cũng như dạy các kỹ năng cơ bản để tự bảo vệ mình khi phải đối mặt với các tình huống xấu xảy ra.
Các con hãy tìm các lớp học tự vệ như vậy trong khu ở hoặc nếu không có thì các con có thể lên mạng vào học tại lớp học ảo như “Understanding and Applying Self-Defense Strategies” (Tạm dịch: Hiểu và áp dụng chiến lược tự vệ) của cô Tammy Yard-McCracken tại The Great Courses.
Hãy biết cách tỏa sáng
Woody Allen* có câu nói nổi tiếng, “80 % thành công trong cuộc sống đang hiển hiện,” và mặc dù con số này thay đổi tùy thuộc vào người đang nói chuyện, nhưng điểm mấu chốt vẫn là: Chỉ cần xuất hiện thôi đã nắm được hơn nửa phần chiến thắng của cuộc chiến rồi.
Các con có thể học cách rèn luyện để “toả sáng” bằng cách tham gia vào ban nhạc hoặc dàn nhạc, các tác phẩm sân khấu hoặc tham gia một đội thể thao. Vào cuối tuần hoặc trong mùa hè, các con chỉ cần tham gia bán thời gian. Sau này khi đã có được một công việc toàn thời gian thì việc các con phô diễn tài năng bằng những tài lẻ này sẽ rất tự nhiên.
Khi dạy các kỹ năng để trở thành một người trưởng thành thì triết lý: “đừng đợi nước đến chân mới nhảy” là triết lý phù hợp nhất bởi vì nếu biết sớm thì ta sẽ có thời gian để giải quyết các vấn đề ngay khi phát sinh. Nếu con bạn chuẩn bị rời khỏi vòng tay bạn để hòa mình vào thế giới thì thậm chí là chỉ với một khóa học ngắn giảng về các kỹ năng trở thành người lớn cũng có thể giúp các con tránh được những cạm bẫy tồi tệ nhất.
Và khi các con rời khỏi gia đình để tự lập thân thì hãy để con biết chắc chắn rằng bạn luôn luôn ở bên cạnh con để cổ vũ con.
Chú thích của dịch giả
*“Hãy dọn đường cho vịt con” là một cuốn sách tranh dành cho trẻ em được viết và minh họa bởi tác giả Robert McCloskey. Được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1941, cuốn sách kể về câu chuyện của một cặp vịt trời nuôi đàn vịt con trên một hòn đảo trong đầm ở Boston Public Garden.
Khánh Nam biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
