Armenia phê chuẩn Quy chế Rome, làm phức tạp hóa mối bang giao với Moscow
Yerevan tán thành quyết định của Tòa Hình sự Quốc tế, cơ quan đầu năm nay đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Nghị viện Armenia đã bỏ phiếu phê chuẩn Quy chế Rome — qua đó tán thành Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) — trong một hành động chắc chắn sẽ gây phản cảm với Nga, quốc gia từ lâu đã xem Armenia là đồng minh trong khu vực.
“Nghị quyết [về việc phê chuẩn] đã được thông qua,” Chủ tịch Quốc hội Alen Simonyan cho biết ngay sau cuộc bỏ phiếu hôm 03/10 được truyền hình trực tuyến.
60 nhà lập pháp đã bỏ phiếu ủng hộ, trong khi 22 người bỏ phiếu chống. Nếu tổng thống Armenia thông qua quyết định này, thì nó sẽ chính thức có hiệu lực sau 60 ngày.
Đầu năm nay, ICC có trụ sở tại The Hague đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin vì những tội ác chiến tranh bị cáo buộc ở Ukraine.
Các nhà lập pháp Armenia ủng hộ quyết định này khẳng định nó không nhằm vào Nga.
Họ tuyên bố rằng đúng hơn thì quyết định này nhằm giúp Armenia truy tố tội ác chiến tranh được cho là do Azerbaijan, kẻ thù truyền kiếp của Armenia, gây ra.
Về phần mình, các nhà lập pháp đã bỏ phiếu phản đối hành động này nói rằng quyết định đó không có lợi cho Armenia mà để phục vụ cho các mục tiêu địa chính trị rộng lớn hơn.
Những người phản đối hành động này cũng cáo buộc chính phủ của Thủ tướng Nikol Pashinyan gây nguy hiểm cho liên minh có tuổi đời mấy chục năm của Armenia với Nga.
Từ năm 1991, Armenia là một thành viên của Tổ chức Hiệp ước An ninh Chung (CSTO), một liên minh quân sự gồm 6 quốc gia do Moscow lãnh đạo.
Việc phê chuẩn Quy chế Rome có nghĩa là Armenia — mặc dù là thành viên CSTO — sẽ phải bắt giữ ông Putin nếu ông đến thăm đất nước này.
“Không cần phải nói, chúng tôi không muốn có bất kỳ lý do gì để tổng thống [Nga] chọn không đến thăm Armenia,” phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói khi được hỏi về quyết định hôm 03/10.
Cùng ngày, hãng thông tấn TASS của Nga dẫn nguồn tin ẩn danh ở Bộ Ngoại giao cảnh báo rằng hành động này có thể sẽ có “những tác động vô cùng tiêu cực” đến mối bang giao Nga-Armenia.
Được thiết lập lần đầu tiên vào năm 1998, Quy chế Rome hiện có 123 quốc gia ký kết, không bao gồm Armenia.
Mối bang giao căng thẳng
Hành động của Armenia diễn ra trong bối cảnh mối bang giao giữa Moscow và Yerevan, thủ đô của Armenia, trở nên ngày càng căng thẳng.
Hồi giữa tháng Chín, Armenia đã đón tiếp các đơn vị không quân của quân đội Hoa Kỳ tham gia cuộc tập trận quân sự chung kéo dài 10 ngày.
Cuộc tập trận này đã khiến Moscow tức giận, quốc gia này tiếp tục xem Armenia là đồng minh và xem khu vực Nam Caucasus là sân sau của mình.
Tuy nhiên, chính tranh chấp đang diễn ra của Armenia với Azerbaijan về khu vực xung đột Nagorno-Karabakh đã khiến cuộc khủng hoảng ngoại giao lên đến đỉnh điểm.
Kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào đầu những năm 1990, Armenia đã trải qua hai cuộc chiến tranh lớn với Azerbaijan vì khu vực miền núi này.
Hôm 24/09, ông Pashinyan cho biết Armenia đã quyết định phê chuẩn Quy chế Rome vì “liên kết đối tác chiến lược” của họ với Nga không đủ “để bảo đảm an ninh bên ngoài.”
Bộ Ngoại giao Nga mô tả những nhận xét này là “một nỗ lực nhằm chuyển trách nhiệm về những thất bại trong chính sách đối nội và ngoại giao của [Yerevan] bằng cách đổ lỗi lầm này cho Moscow.”
Sau cuộc bỏ phiếu của nghị viện hôm 03/10, ông Peskov, phát ngôn viên của Điện Kremlin, cũng tỏ ra không đồng tình với những khẳng định của ông Pashinyan.
Ông nói: “Chúng tôi hoàn toàn không đồng tình với tuyên bố của thủ tướng rằng quyết định tham gia Quy chế Rome của Armenia là do sự kém cỏi của CSTO cũng như của liên kết đối tác Armenia-Nga.”
Ông Peskov nói thêm: “Hầu hết người dân Armenia đều hiểu rằng CSTO và liên kết đối tác Armenia-Nga là rất cần thiết vào thời điểm này.”
Mặc dù Azerbaijan không phải là một thành viên của CSTO, nhưng nước này lại có bang giao thân thiết với Nga.
Lôi kéo Yerevan
Một số quan chức Nga tuyên bố rằng Hoa Thịnh Đốn đang tìm cách lôi kéo Armenia ra khỏi liên minh với Moscow với mục đích thiết lập một “chỗ đứng” ở Nam Caucasus.
Tuyên bố này dường như dựa trên cơ sở nào đó trên thực tế.
Tại phiên điều trần hôm 14/09 của Ủy ban Ngoại giao Thượng viện, bà Yuri Kim, quyền Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ đặc trách Các vấn đề Âu Châu và Á-Âu, đã công khai kêu gọi tăng cường nỗ lực để “thuyết phục” Armenia cùng hợp tác với phương Tây.
Tuần trước, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tuyên bố rằng “một số quan chức” ở Yerevan — một sự ám chỉ rõ ràng đến ông Pashinyan — đã tìm cách đưa Armenia vào con đường thân phương Tây.
Trước thềm cuộc bỏ phiếu của nghị viện Armenia, ông Lavrov đã đề cập đến những ý kiến của Yerevan rằng Armenia cuối cùng có thể quyết định rút khỏi CSTO.
Cẩm An biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
