Báo cáo: Dự án Đập Vành đai và Con đường của Trung Quốc dấy lên mối lo ngại về nhân quyền ở Campuchia
Theo một báo cáo mới được Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) công bố hôm 05/08, một con đập của Trung Quốc được xây dựng ở Đông Nam Á đã phá hủy nguồn thủy sản, đất nông nghiệp và nhà của tổ tiên.
Tổ chức bất vụ lợi có trụ sở tại Hoa Kỳ này đã phát hành một báo cáo dài 137 trang (pdf) có tiêu đề “Dưới mặt nước: Tác động Nhân Quyền của một Dự án Vành đai và Con đường của Trung Quốc ở Campuchia.” Báo cáo đã phân tích những tác động đang diễn ra của Đập Hạ Sesan 2 do Bắc Kinh hậu thuẫn đối với các cộng đồng địa phương, bao gồm thu nhập, sinh kế, đất đai và khả năng tiếp cận thực phẩm và nước của họ.
Các nhà nghiên cứu cho biết, dự án thủy điện trị giá 781 triệu USD ở lưu vực sông Mekong của Campuchia bị thúc đẩy bởi các nhà tư vấn không phù hợp, cưỡng chế tái định cư và đền bù “rất không thỏa đáng.”
Tổ chức HRW nhận thấy thỏa thuận vốn không thể thương lượng này đã làm dấy lên những lo ngại về nhân quyền.
“Họ không hỏi chúng tôi muốn hay cần điều gì,” một người dân làng tái định cư tên Nhuy nói với tổ chức này. “Tất cả chúng tôi đều phản đối.”
Gần 5,000 người Campuchia sống bằng nghề đánh cá và đồn điền qua nhiều thế hệ giờ chỉ còn lại đất đá và nước không thể uống được.
Một báo cáo do Trung tâm Nguồn lực Nhân quyền & Kinh doanh công bố hôm thứ Tư cho thấy ít nhất có 679 cáo buộc về nhân quyền liên quan đến các doanh nghiệp Trung Quốc hải ngoại đã được báo cáo từ năm 2013 đến năm 2020.
Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI, còn được gọi là Một vành đai, Một con đường) là một phần của nghị trình “đối ngoại” của Bắc Kinh trong việc xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng ngàn tỷ đô la ở các khu vực châu Á, châu Phi và châu Âu. Các nhà phê bình đã gọi sáng kiến này là “ngoại giao bẫy nợ” – hầu hết các dự án cơ sở hạ tầng do Bắc Kinh thúc đẩy trên khắp thế giới đều cung cấp các khoản vay thông qua các giao dịch không rõ ràng khiến các quốc gia nghèo phải gánh nặng nợ nần.
Việc xây dựng con đập này bắt đầu vào năm 2013. Tính đến năm 2021, doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc Hydrolancang giữ quyền kiểm soát 51% cổ phần sở hữu của liên doanh này.
Là một trong những đập rộng nhất châu Á, Hạ Sesan 2 có nhiệm vụ sản xuất khoảng 1/6 nhu cầu điện hàng năm của Campuchia. Tuy nhiên, báo cáo này cho hay, ước tính doanh thu từ thuế của dự án cho thấy sản lượng thực tế của nó có thể thấp hơn một nửa so với kỳ vọng.
Tiếng nói bị nhấn chìm
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng việc phá hủy nhà cửa và thủy sản địa phương đã được dự đoán trước khi công trình xây dựng bắt đầu. Tuy nhiên, các cuộc thảo luận, thư từ và các cuộc biểu tình rộng rãi đã bị các quan chức phớt lờ.
Con đập này nằm ngay phía trên nơi sông Sesan chảy vào Sông Mekong lớn hơn. Môi trường tự nhiên đã cung cấp cho cư dân địa phương một cuộc sống hoàn toàn đủ tự cung tự cấp từ các vùng nước và rừng phong phú.
Tuy nhiên, dân làng được thông báo hãy chấp nhận mức đền bù được đưa ra và di dời, và dự án sẽ được tiến hành.
“Chúng tôi không muốn chuyển đi vì chúng tôi có những ngôi nhà có giá trị được xây kiên cố. Chúng tôi có vườn dừa, vườn xoài và mọi thứ,” một người dân trong làng cho biết trong một cuộc phỏng vấn video năm 2009.
Con đập ngăn nhiều loài cá hoàn thành quá trình di cư trong quá trình sinh sản của chúng, khiến các cánh đồng thủy sản bị giảm sút. Những loài cá này từng chiếm tới 75% protein trong chế độ ăn của người Campuchia.
Một số người dân nhận thấy họ thường bắt được ít hơn 10 kg cá mỗi đêm, so với 40 kg trước đây. Trọng lượng cá cũng nhỏ hơn và giá trị thậm chí còn thấp hơn.
“Chúng tôi thực sự không làm ra tiền,” nông dân Thong Sa Morn nói với HRW, sau khi chuyển gia đình của ông đến một ngôi làng mới.
“Các quan chức chính phủ và lãnh đạo công ty đã không cố gắng đạt được ‘đồng thuận dựa trên nguyên tắc tự nguyện, báo trước và cung cấp đủ thông tin’ từ phía cư dân Bản địa bị ảnh hưởng,” báo cáo này nêu rõ, đề cập đến Tuyên bố của Liên hợp quốc về Quyền của Người Bản địa.
Tổ chức HRW cho biết trong một thông cáo báo chí rằng những người phản đối đã bị đe doạ hoặc thậm chí bỏ tù.
Các chuyên gia thủy sản và sinh thái đã cảnh báo rằng đập Hạ lưu sông Sesan 2 đang làm giảm toàn bộ sản lượng thủy sản trên toàn hệ thống Sông Mekong, liên quan đến hàng chục triệu người ở Campuchia, Việt Nam, Thái Lan và Lào.
Rita Li là một phóng viên của The Epoch Times tập trung vào các chủ đề liên quan đến Trung Quốc. Cô Li bắt đầu viết cho ấn bản Hoa ngữ vào năm 2018.
Do Rita Li thực hiện
Huệ Giao biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
