Các chuyên gia: Trung Quốc vừa là nhà cung cấp vừa là kẻ phá hoại lưới điện của Mỹ
Quá trình chuyển đổi năng lượng xanh của Tổng thống Biden đã khiến Mỹ quốc ‘bị phụ thuộc vào các tập đoàn Trung Quốc’
Đồng thời với các nỗ lực của chính phủ Tổng thống (TT) Biden nhằm “làm xanh” cơ sở hạ tầng năng lượng của Mỹ, thì các công ty Trung Quốc đã trở thành những nhà cung cấp cương liệu then chốt cho lưới điện Hoa Kỳ. Các nhà phân tích lo ngại rằng điều đó có thể khiến Trung Quốc có khả năng đánh sập lưới điện nếu tình trạng thù địch leo thang.
Người Mỹ đã quá quen với việc cung cấp điện liên tục đến mức chúng ta thường không chú ý đến sự phụ thuộc vào lưới điện cho những nhu cầu cơ bản nhất, như thực phẩm, nước, sưởi ấm, chăm sóc y tế, thông tin liên lạc, và ngày càng tăng lên là giao thông vận tải. Tuy nhiên, các chuyên gia nói rằng lưới điện của Mỹ là một gót chân Achilles.
“Nếu họ có thể đánh sập lưới điện này, thì về cơ bản xã hội hiện đại sẽ sụp đổ,” ông Joe Trotter, giám đốc Lực lượng Đặc nhiệm Năng lượng, Môi trường, và Nông nghiệp tại tổ chức American Legislative Exchange Counsel (Cố vấn Trao đổi Lập pháp Hoa Kỳ), nói với The Epoch Times. “Lưới điện hiện đại cung cấp năng lượng cho toàn bộ cơ sở hạ tầng của chúng ta, vậy nên khi không có điện, thì chúng ta không thể bảo quản lạnh [hàng hóa], nguồn cung cấp thực phẩm của chúng ta giảm xuống, nguồn cung cấp nước của chúng ta cũng giảm xuống.”
“Nếu toàn bộ Hoa Kỳ bị mất điện trong một tháng, thì người ta sẽ đi đến tử vong. Sẽ có nạn cướp bóc lan rộng. Nếu hai đến ba tháng thì quý vị thực sự có thể bị sụp đổ hoàn toàn về mặt xã hội.”
Tấn công vào lưới điện là một chiến thuật chiến tranh kể từ Đệ nhị Thế chiến, như Hoa Kỳ đã từng phá hủy lưới điện trong các cuộc chiến tranh ở Bắc Hàn, Việt Nam, và Iraq. Mới đây nhất, Nga đã sử dụng các chiến thuật tương tự trong cuộc xâm lược Ukraine.
Nhưng cũng có rất nhiều ví dụ về các vụ phá hoại ngầm của các nước như Nga, Trung Quốc, và Iran vào cơ sở hạ tầng của Mỹ trong hai thập niên vừa qua. Tuy nhiên, bất chấp những rủi ro này, các công ty điện lực của Mỹ lắp đặt ngày càng nhiều các linh kiện cương liệu thiết yếu, như máy biến áp, được sản xuất tại Trung Quốc vào lưới điện Hoa Kỳ.
Làm chứng trước Bộ Năng lượng Hoa Kỳ hồi tháng 12/2021, ông Michael Mabee, Thượng sĩ Lục quân Hoa Kỳ đã về hưu, nêu rõ: “Điều đáng lo ngại là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, và Đảng Cộng sản Trung Quốc kiểm soát đất nước này, đang tiếp thị thiết bị hoặc hệ thống cho cùng các cơ sở hạ tầng quan trọng của Hoa Kỳ mà nhiều cơ quan chính phủ Hoa Kỳ đã xác nhận — trong nhiều năm — là mục tiêu của các hoạt động gián điệp trên mạng, thăm dò, và tấn công mạng trong quá khứ và hiện tại của Trung Quốc.”
Một báo cáo năm 2020 của Atlantic Council (Hội đồng Đại Tây Dương) cho thấy rằng “trong thập niên vừa qua, Trung Quốc đã xuất cảng hơn 200 máy biến áp công suất lớn để Hoa Kỳ sử dụng trong lưới điện của mình” trong khi các ước tính khác (pdf) lên tới 300. Cho rằng trên khắp lưới điện của Mỹ có khoảng 2,000 máy biến áp, thì các hệ thống do Trung Quốc sản xuất chiếm khoảng 10–15% tổng số. Và trong khi chiến tranh mạng có thể đến từ nhiều nguồn ngoại quốc, thì Trung Quốc là nước duy nhất gây ra mối đe dọa về cương liệu.
Báo cáo này nêu rõ: “Có những quốc gia khác có thể là các nguồn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến mạng lưới năng lượng, như Iran hoặc Nga, nhưng họ không cung cấp các linh kiện với số lượng nhiều như Trung Quốc.”
Trong một báo cáo hồi tháng 12/2022, ông Trotter nêu rõ rằng “mặc dù các công ty điều hành điện lực đang liên tục nỗ lực thiết lập sự an toàn và dự phòng vào cơ sở hạ tầng điện của chúng ta, nhưng thực tế vẫn là nếu một tỷ lệ tương đối nhỏ trong số hơn 2,000 máy biến áp công suất lớn của quốc gia bị ngắt kết nối cùng một lúc, thì phần lớn đất nước có thể bị cúp điện trong nhiều tuần, hoặc thậm chí có thể nhiều tháng.”
Ông Joseph Weiss, một kỹ sư hệ thống điều khiển và là đối tác của công ty Applied Control Solutions (Giải pháp Điều khiển được Ứng dụng), nói với The Epoch Times: “Những gì mà một máy biến áp làm chỉ đơn giản là tăng hoặc giảm điện áp.”
Các máy biến áp được lắp đặt tại các nhà máy điện để “nâng” điện áp lên hàng trăm ngàn volt để có thể phân phối nhanh chóng dọc theo lưới điện truyền tải. Những máy biến áp này được lắp đặt dọc theo lưới điện để bù cho ma sát và tổn thất điện năng trên đường đi, đồng thời cũng được lắp đặt gần người dùng đầu cuối để có thể giảm điện áp xuống 440, 220 hoặc 110 volt để cung cấp năng lượng cho máy móc và thiết bị.
Ông Trump ban lệnh cấm công nghệ Trung Quốc, còn ông Biden hủy bỏ lệnh này
Trong một báo cáo năm 2021 cho Ủy ban Điều tiết Năng lượng Liên bang Hoa Kỳ (FERC), ông Weiss nêu rõ rằng “một trong những cuộc tấn công mạng cấp quốc gia đầu tiên do chính quyền bảo trợ nhằm vào lưới điện Hoa Kỳ là cuộc tấn công mạng của Trung Quốc nhằm vào Nhà điều hành Hệ thống Độc lập California hồi năm 2001.” Ông Weiss đã nêu lên nhiều nỗ lực khác của Trung Quốc nhằm phá hoại mạng lưới của Mỹ kể từ vụ việc đó.
Ngoài lưới điện, “hầu hết các cuộc tấn công mạng của Trung Quốc là để đánh cắp dữ liệu,” ông Weiss nói, nhưng các vụ tấn công mạng nhằm vào máy biến áp thì khác. “Không có dữ liệu để đánh cắp, chỉ có quyền truy cập vào hoạt động của các máy biến áp này.”
Hồi tháng 05/2020, cựu Tổng thống Donald Trump đã ký Sắc lệnh 13920, trong đó tuyên bố một tình trạng khẩn cấp đối với tình trạng lưới điện đồng thời cấm nhập cảng thiết bị của Trung Quốc trong quá trình xây dựng lưới điện. Ngay sau khi nhậm chức hồi tháng 01/2021, Tổng thống Biden đã hủy bỏ sắc lệnh đó.
Trình bày tại phiên điều trần của Ủy ban Năng lượng Thượng viện hôm 23/03, Thượng nghị sĩ John Barrasso (Cộng Hòa-Wyoming) nói rõ: “Chỉ vài tuần trước, giám đốc cơ quan an ninh cơ sở hạ tầng và an ninh mạng của Hoa Kỳ đã cảnh báo chúng tôi về Trung Quốc; bà ấy nói rằng trong trường hợp xảy ra một cuộc xâm lược Đài Loan, Trung Quốc có thể sẽ tiến hành các cuộc tấn công mạng nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng quan trọng của Mỹ.”
“Chính phủ TT Biden đã sai lầm khi ưu tiên phủ xanh lưới điện hơn là độ tin cậy của việc sản xuất và cung cấp năng lượng,” ông nói. “Đây là một sai lầm nguy hiểm.”
‘Các cửa hậu’ cương liệu
Ngoài các vụ tấn công mạng nhằm vào nhu liệu, ông Trotter cho hay: “Trung Quốc đã cho thấy là họ ngày càng thành thạo trong việc sử dụng cương liệu để khiến các mạng lưới dễ bị tấn công.” Ông nói, mặc dù việc tấn công vào máy điện toán được thực hiện bằng cách sử dụng mã lệnh, “nhưng về mặt cương liệu, họ thực sự đã đặt một thứ gì đó lên vi mạch bán dẫn khiến thiết bị này dễ bị thao túng … và sau đó những vi mạch bán dẫn này sẽ được đưa vào cơ sở hạ tầng năng lượng.”
Mặc dù các vụ tấn công nhằm vào nhu liệu thường có thể bị ngăn chặn và các lỗ hổng được khắc phục bằng cách sử dụng mã lệnh, nhưng việc loại bỏ cương liệu vật lý được chèn trong vi mạch bán dẫn lại khó khăn hơn nhiều. Một trong những lo ngại về cương liệu của Trung Quốc là “các cửa hậu” (backdoors) có thể được gắn vào vi mạch bán dẫn của máy điện toán cho phép Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể từ xa mà kiểm soát hiệu suất của các vi mạch bán dẫn đó. Theo ông Trotter, có một số cách mà lưới điện có thể bị làm hư hại thông qua các cửa hậu này, một trong số đó là định hướng sai các vi mạch bán dẫn của máy điện toán kiểm soát dòng điện.
“Về cơ bản, họ có thể tạo ra một con đường thứ hai để cho phép vi mạch bán dẫn này tin rằng chúng đang hoạt động bình thường, trong khi thực sự đang làm tăng các thứ,” ông nói. “Các vi mạch bán dẫn trên các màn hình hiển thị lượng điện năng đi qua các máy biến áp có thể [ghi nhận] rằng con số này đang nằm trong các thông số bình thường, trong khi những gì thực sự xảy ra là công suất điện năng cao đến mức các dây cáp suýt bị nóng chảy.”
Các công ty Trung Quốc đã trở nên cạnh tranh hơn trong việc chế tạo các thiết bị như máy biến áp nhờ kinh nghiệm họ có được khi xây dựng lưới điện của Trung Quốc, vốn được điều hành bởi Tập đoàn Lưới điện Nhà nước độc quyền của Trung Quốc, công ty điện lực lớn nhất thế giới. Họ có khả năng cạnh tranh về chi phí và khả năng tiếp cận các vật liệu cần thiết để chế tạo các thiết bị này.
Các máy biến áp thường được sản xuất theo yêu cầu, với một khoản chi phí hàng triệu dollar, với thời gian giao hàng từ vài tháng đến hơn một năm. Hai công ty kỹ thuật Âu Châu sản xuất các máy biến áp, Siemens ở Đức và ABB ở Thụy Sĩ, thường sử dụng linh kiện của Trung Quốc.
Tháng 05/2020, các quan chức chính phủ liên bang Hoa Kỳ đã thu giữ một máy biến áp nặng 500,000 pound (226,796 kg) vừa được nhập cảng từ Trung Quốc và đang trên đường đến Nhà Quản lý Điện Khu vực phía Tây, một cơ quan ở Colorado. Sau đó, máy biến áp bị tịch thu này đã được vận chuyển dưới sự bảo vệ của Phòng thí nghiệm Quốc gia Sandia ở Albuquerque, New Mexico tới một phòng thí nghiệm do Honeywell International Inc. điều hành, theo hợp đồng với Bộ Năng lượng Hoa Kỳ để điều tra các mối đe dọa an ninh quốc gia.
Theo ông Latham Saddler, cựu giám đốc tình báo tại Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời chính phủ ông Trump, “Họ phát hiện cương liệu được đưa vào [máy biến áp] đó, mà việc này sẽ khiến cho ai đó ở Trung Quốc có thể tắt thiết bị đó đi.”
Nước Mỹ bị “phụ thuộc vào các tập đoàn Trung Quốc”
Một báo cáo hôm 20/05 của nhà phân tích năng lượng Robert Bryce cho biết rằng “hai năm trước, khoảng 40 nhóm môi trường, trong đó có Friends of the Earth, 350 Action, Earthworks, Sunrise Movement, và Union of Concerned Scientists, đã ký một lá thư thúc giục Quốc hội và Chính phủ ông Biden hợp tác với Trung Quốc về một ‘chủ nghĩa quốc tế mới.’” Họ kêu gọi ông Biden và Quốc hội “tránh cách tiếp cận đối kháng chủ yếu đối với mối bang giao Hoa Kỳ-Trung Quốc và thay vào đó ưu tiên chủ nghĩa đa phương, ngoại giao, và hợp tác với Trung Quốc để giải quyết mối đe dọa hiện hữu là khủng hoảng khí hậu.
Theo ông Bryce, các nhà môi trường này viết: “Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu thế giới về năng lực công nghiệp trong một số ngành năng lượng sạch,” và “việc hợp tác cùng nhau có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi khỏi nền kinh tế năng lượng bẩn.”
Ông Thomas Waller, Giám đốc điều hành của Trung tâm Chính sách An ninh, nói với The Epoch Times rằng từ năm 2002 đến 2021, ngoài máy biến áp, các công ty điện của Mỹ đã nhập cảng hơn 171 triệu bộ biến tần (inverter) từ Trung Quốc. Trong cùng thời gian này, Hoa Kỳ đã nhập cảng hơn 3 triệu đồng hồ điện từ Trung Quốc.
Trong một báo cáo hôm 14/04, ông Brien Sheahan, người từng phục vụ trong ban giám đốc của Hiệp hội Ủy viên Điều tiết Quốc gia, tuyên bố rằng “Hoa Kỳ và các đồng minh đã tự để mình trở nên phụ thuộc vào các tập đoàn Trung Quốc vốn kiểm soát việc sản xuất các linh kiện điện tử, nam châm công suất cao, bảng mạch in, máy điện toán, phi cơ không người lái, kim loại đất hiếm, tuabin gió, pin phong năng, điện thoại di động, và pin lithium vào một thời điểm mà việc kết hợp năng lượng tái tạo và xe điện trên quy mô lớn sẽ đòi hỏi các công nghệ sản xuất và quản lý tinh vi hơn bao giờ hết.”
“Trên thực tế,” ông Sheahan nói, “gần như mọi yếu tố của lưới điện thông minh kỹ thuật số dựa trên công nghệ đều phụ thuộc vào các thiết bị do Trung Quốc sản xuất với nguồn gốc không rõ ràng.”
Ông Puesh Kumar, giám đốc an ninh mạng tại Bộ Năng lượng Hoa Kỳ đã cho biết tại phiên điều trần của Thượng viện rằng “sản xuất trong nước sẽ không giải quyết được các vấn đề ngắn hạn; mà sẽ giải quyết các vấn đề trung và dài hạn.”
Ông Kumar cho biết chính phủ đã thảo luận về việc phân bổ tiền từ Đạo luật Sản xuất Quốc phòng năm 1950 để “bắt đầu khuyến khích xây dựng các máy biến áp tại Hoa Kỳ.”
Xe điện, tấm pin phong năng tạo ra các mối đe dọa mới cho lưới điện
Cái gọi là luật và quy định “xanh” từ cả chính phủ ông Biden và các tiểu bang thiên tả như California, New York, và Washington, đang buộc những thứ như xe hơi, hệ thống sưởi trong nhà, và bếp phải sử dụng lưới điện, và các chuyên gia năng lượng cảnh báo rằng lưới điện đang bị đẩy vượt quá khả năng của nó. Tuy nhiên, các chuyên gia mạng lo ngại rằng một số sản phẩm này cũng mang lại rủi ro bảo mật cho lưới điện.
“Người Mỹ đang mua các tấm pin phong năng trên mái nhà và xe điện với tốc độ nhanh chóng,” Thượng nghị sĩ Joe Manchin (Dân Chủ -West Virginia) cho biết tại phiên điều trần về năng lượng hôm 23/03. “Trong khi các chuyên gia vẫn đang xác định mức độ rủi ro, thì có lo ngại cho rằng những tài nguyên mới này có thể đóng vai trò là điểm vào bổ sung cho các kẻ thù không gian mạng nhằm vào lưới điện và có khả năng gây ra sự gián đoạn lớn cũng như các cuộc tấn công mạng vào hệ thống năng lượng của chúng ta.”
Một bản tin tháng Hai trên tờ Wall Street Journal đã trích dẫn các chuyên gia an ninh mạng đã tuyên bố rằng, vì xe điện được điều khiển bởi công nghệ dựa trên web nên loại xe này dễ bị tấn công mạng, không chỉ về mặt điều khiển xe mà còn ảnh hưởng đến các trạm sạc và lưới điện.
“Các xe điện được trang bị các vi mạch bán dẫn và nhu liệu kiểm soát mọi thứ từ pin và động cơ cho đến kiểm soát hành trình và thắng xe,” báo cáo cho biết. “Xe điện cũng được cắm vào bộ sạc gần như hàng ngày, gửi thông tin qua lại qua mạng lưới sạc hoặc Internet, và các xe liên lạc vô tuyến với các công ty sản xuất [xe điện], đại lý xe điện, mạng Wi-Fi di động và tại nhà cũng như các ứng dụng trên điện thoại của chủ sở hữu.”
Thượng nghị sĩ John Barrasso (Cộng Hòa-Wyoming) đã chỉ trích chính phủ Tổng thống Biden vì đã “buộc phải nhanh chóng áp dụng công nghệ vốn rất dễ bị tấn công và khai thác trên mạng hơn.”
Ông Barrasso cho biết: “Theo các chuyên gia an ninh mạng hàng đầu, xe điện tạo ra nhiều cơ hội cho các cuộc tấn công mạng hơn so với động cơ đốt trong tiêu chuẩn, vì vậy mức độ rủi ro cũng cao hơn.”
Và trong khi các công ty tiện ích trên khắp Hoa Kỳ đầu tư vào việc nâng cấp và công nghệ mới, thì ở một số phương diện sự hiện đại hóa này cũng làm tăng thêm các lỗ hổng của lưới điện và khiến các phân đoạn lưới điện lớn hơn bao giờ hết sẽ gặp phải rủi ro.
Theo một báo cáo năm 2020 (pdf) của Ridge Global, một công ty an ninh hệ thống, lưới điện của Mỹ đang trải qua một “sự hội tụ ngày càng tăng của môi trường Công nghệ Thông tin (IT) và Công nghệ vận hành (OT) trong ngành này, và sự ra đời của Công nghệ Lưới điện Thông minh vốn bao gồm cả sự phát triển của các công nghệ chủ chốt trợ giúp phân phối điện tại địa phương.”
Mặc dù lưới điện của Hoa Kỳ trước đây vốn đặc thù bởi một sự chắp vá của các hệ thống khu vực và địa phương, có nhiều loại thiết bị và công nghệ, nhưng ngày nay lưới điện của chúng ta đang trở nên thống nhất hơn và phụ thuộc nhiều hơn vào các hệ thống quản lý vốn được kết nối trực tiếp với Internet.
Trình bày tại phiên điều trần của Thượng viện hồi tháng Ba, ông Robert Lee, Tổng giám đốc của Dragos, một công ty an ninh mạng, cho biết “bối cảnh đe dọa trong ngành đã thay đổi không thể đảo ngược trong năm qua.”
“Bản chất không đồng nhất của cơ sở hạ tầng trong ngành này của chúng ta khiến kẻ thù khó tạo ra các cuộc tấn công lặp lại gây gián đoạn hoặc thiệt hại vật chất,” ông Lee cho biết. “Vì lý do được cho là chính đáng, ngành này đã hướng tới cơ sở hạ tầng đồng nhất với các gói nhu liệu, giao thức mạng, cơ sở vật chất, thiết kế, đào tạo, v.v. đều giống nhau. Tuy nhiên, tôi đã cảnh báo rằng một ngày nào đó sẽ có một kẻ thù lợi dụng điều này, và hồi năm 2022, kẻ thù đó đã xuất hiện.”
Ông Lee đã mô tả mối đe dọa gần đây của nhu liệu mã độc có tên là “giấc mơ đường ống” (pipe dream), “do một kẻ thù chiến lược của tiểu bang có năng lực cao phát triển” và được thiết kế để phá hoại cơ sở hạ tầng công nghiệp. “Giấc mơ đường ống” có khả năng lan tỏa sâu rộng khắp mạng lưới điện nước Mỹ.
Chính phủ TT Biden có ‘góc nhìn toàn diện’ về những rủi ro lưới điện
Trong phiên điều trần, Thượng nghị sĩ Josh Hawley (Cộng Hòa-Missouri) đã tuyên bố rằng “nguy cơ cài đặt cương liệu mã độc cao đến mức chính phủ [ông Trump] đã tịch thu một số máy biến áp Trung Quốc hồi năm 2020.” Ông Hawley chất vấn ông Kumar hiện nay có bao nhiêu phần trăm máy biến thế của Mỹ được sản xuất tại Trung Quốc.
Ông Kumar hồi đáp rằng “chúng tôi đang thực hiện phân tích đó ngay bây giờ để xem thiết bị nào tồn tại một số phương diện đáng lo ngại này.”
“Có vẻ như ông không hề biết,” ông Hawley nói. “Ông nghĩ khi nào ông có thể biết được?”
“Tôi rất vui được quay lại sau với ông về câu trả lời đó,” ông Kumar cho hay.
“Tôi thấy điều này thực sự khá khó hiểu,” ông Hawley phản ứng. “Điều này khiến tôi đặt câu hỏi tại sao chính phủ này lại đình chỉ sắc lệnh của chính phủ nhiệm kỳ trước vốn hạn chế mua sắm thiết bị điện của ngoại quốc.’
“Tại sao chúng ta lại cho phép Trung Quốc, một quốc gia bị nghi ngờ là đã thực hiện nhiều cuộc tấn công mạng nhắm vào Hoa Kỳ, cung cấp các thành phần chính cho lưới điện của chúng ta?” ông Hawley chất vấn.
Ông Kumar hồi đáp rằng “Chúng ta phải có một góc nhìn toàn diện hơn về an ninh chuỗi cung ứng. Chỉ cần có một danh sách được thông qua không phải là cách duy nhất để bảo đảm chuỗi cung ứng của chúng ta.”
Sắc lệnh của ông Biden “đang được xem xét,” ông Kumar nói, “nhưng hãy biết rằng đây là lĩnh vực ưu tiên hàng đầu của chúng ta tại bộ này.”
“Lưới điện là một trong những kỳ quan kỹ thuật vĩ đại nhất từng được thực hiện,” ông Weiss cho biết. “Tuy nhiên, nếu mất đi các máy biến áp và những thứ tương tự, thì quý vị không thể điều hành lưới điện, thế thôi.”
“Chúng ta có rất nhiều thiết bị thực sự quan trọng, và như mọi người đã nói, những người bảo vệ các thiết bị này không hiểu cách thức hoạt động của thiết bị đó,” ông nói. “Đó là một cách dẫn đến thảm họa.”
“Chúng ta không nên phụ thuộc vào Trung Quốc về bất cứ thứ gì để duy trì sự sống ở Hiệp Chủng quốc Hoa Kỳ, mà đặc biệt là trụ cột của cơ sở hạ tầng quan trọng nhất của chúng ta,” ông Waller cho hay. “Ở quốc gia của chúng ta, trụ cột đó là các máy biến áp cao thế; lưới điện không hoạt động nếu không có các loại thiết bị này.”
Nhóm biên dịch tin tức Anh ngữ Epoch Times Tiếng Việt
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
