Bí quyết hàn gắn trong mỗi gia đình (Phần 1)
Nicholeen Peck đã nổi tiếng trên toàn thế giới với việc hướng dẫn cách nuôi dạy con cái tốt và làm chủ bản thân, giúp các bậc cha mẹ dạy dỗ con mình trở thành những người giao tiếp điềm tĩnh. Khán giả trên toàn thế giới đã vô cùng kinh ngạc sau khi chứng kiến Peck xuất hiện trên một chương trình truyền hình thực tế của BBC cách đây một thập kỷ. Theo đó, hai đứa trẻ vị thành niên nổi loạn đã dành một tuần trong nhà của cô và khi rời đi chúng hy vọng trở thành người tốt hơn.
Triết lý về việc tự tạo động lực cho bản thân và sống có trách nhiệm thực sự là thứ đã soi sáng Peck trong những năm tháng vị thành niên của cô. Vào thời điểm đó, bản thân Peck cũng là một đứa trẻ 14 tuổi rất cứng đầu.
Peck nói: “Tôi thật sự đã từng là một đứa trẻ có ý chí rất mạnh mẽ.” Cha cô là một đạo diễn kịch, một giáo viên và một diễn giả trước công chúng, còn mẹ cô thì trông nom việc nhà, luôn nấu nướng, đóng hộp, trồng trọt, v.v. Ở độ tuổi mà những đứa trẻ thường xa lánh cha mẹ, Peck cũng liên tục đối đầu với cha. Sau đó, cô đã xa cách đến mức mối quan hệ của cô với cha mẹ trở nên rất tồi tệ.
“Lúc đó, cha mẹ tôi đã thực sự phải giới nghiêm tôi. Nói thật là họ đã không thể tin tôi, bởi vì tôi luôn tranh cãi với họ về mọi thứ. Nếu một đứa trẻ để cho cha mẹ thấy chúng bất đồng với họ, cha mẹ sẽ cảm thấy là họ phải giữ đứa trẻ an toàn hơn bằng cách không để chúng tự quyết định.”
Peck thông minh và có chính kiến nhưng cô luôn muốn làm theo cách của mình. Cô là người hòa đồng và tự cho mình là người nổi tiếng, nhưng lại có thói quen nói dối, điều này khiến người khác thiếu tin tưởng cô. Sự kết hợp của các yếu tố này đã đưa Peck đến con đường thú vị hiện nay.
“Tại sao tôi phải chọn làm theo cách nào khác?”
Peck có quan hệ khá tốt với thầy hiệu phó ở trường, và một ngày nọ khi ông đi qua hội trường, họ đã chào nhau. Khi cô hỏi thăm, ông nói: “Thầy đang rất hạnh phúc, cảm ơn em”. Câu trả lời này khiến cô thấy khó chịu, và sau đó cô đã đến văn phòng ông để hỏi làm thế nào ông có thể quyết định là mình hạnh phúc.
“Bởi vì thầy hạnh phúc,” ông trả lời, nhưng cô khăng khăng rằng không thể ngày nào ông cũng hạnh phúc được.
“Thầy là một cựu chiến binh trong Thế chiến thứ II, một người truyền cảm hứng, rất khôn ngoan, mọi người đều ngưỡng mộ và yêu mến thầy. Và thầy đã nhìn tôi rất nghiêm túc, tôi biết thầy đến từ đâu vì tôi biết về quá khứ của thầy, và đôi mắt thầy cứ như thể xuyên thấu tâm hồn tôi, và thầy nói: “Em nói đúng đấy Nicholeen, không phải ngày nào cũng là ngày tuyệt vời. Nhưng tại sao thầy lại phải chọn cách khác mà không phải là hạnh phúc?” Peck kể, “Nếu thầy tự nhủ rằng mình sẽ hạnh phúc, thì thầy có thể hạnh phúc thôi.”
Điều đó làm cô kinh ngạc: Trước mắt cô là một người đàn ông đã trải qua sự kinh hoàng của chiến tranh, ông tự quyết định và tự biết cách làm cho mình hạnh phúc. Ông cũng có ý chí mạnh mẽ, nhưng theo một hướng tích cực. Peck nói.“Thầy ấy đã học được cách hướng dẫn bản thân trở thành một con người tốt hơn chính mình trước đây,”
Không lâu sau đó, Peck và một người bạn lên kế hoạch cho một bữa tiệc lớn của khu phố, và tất cả những đứa trẻ trong khu vực đều được mời, nhưng đột nhiên mọi chuyện sụp đổ – cô sẽ không được tham gia vì bị cha mẹ quản thúc. Họ không thể tin tưởng cô.
“Mẹ của người bạn này đã hỏi tôi một câu và nó đã thay đổi toàn bộ cuộc đời tôi. Bà nói, ‘Nicholeen, cháu đã bao giờ nghĩ đến việc cứ nói OK chưa?’” Peck kể lại. Peck đã rất bối rối; thực tế đó là điều mà cô chưa từng nghĩ đến.
“Tôi nói với bà, ‘Điều đó sẽ không bao giờ có hiệu quả. Đó là điều họ muốn cháu nói!’ Bởi vì một người ngang bướng sẽ nghĩ rằng cách duy nhất để người khác làm theo cách của mình chính là ép buộc.” Ngay cả đối với việc tuân thủ thôi, chứ chưa nói đến việc trung thành với nó thì điều ấy đã chẳng bao giờ ở trong tâm của người ngang bướng và có tư tưởng tranh giành quyền lực.
Khi cố gắng để chứng minh mẹ bạn mình sai, Peck nói rằng cô ấy sẽ thử, rằng cô sẽ hợp tác với cha mẹ mình và thử xem liệu họ có cho cô tham dự bữa tiệc sau hai tuần nữa hay không.
Tối đó, như thường lệ, đến lượt Peck nấu ăn, và thói quen của cô là tìm mọi cách để trốn khỏi nhiệm vụ rửa bát. Nhưng thay vì tìm lý do để trốn việc, Peck đã nói OK và bắt đầu rửa bát mà không phàn nàn.
Peck nói: “Cha mẹ tôi đã nhìn nhau với vẻ mặt kinh ngạc.” Cô rất phấn khích về điều này và tự nhủ rằng cần có thêm bằng chứng về việc nghe lời có thể sẽ khiến bố mẹ cô thay đổi.
Vài ngày sau, mẹ của Peck nhắc cô dọn dẹp phòng mình — một yêu cầu mà Peck đã bỏ ngoài tai trong nhiều tháng theo đúng nghĩa đen. Nhưng lần này, Peck đã nói OK và bắt đầu thu dọn mọi thứ ngay lập tức.
Peck nói.
“Mẹ đứng đó, quan sát tôi, và tôi nhớ mẹ đã dựa vào thành cửa khi tôi dọn dẹp, còn tôi vẫn có chút thiếu trung thực nên đã giả vờ không thấy mẹ đang nhìn mình,”
“Nhưng khi tôi đang dọn dẹp, có một giọng nói như thế này vang lên trong đầu tôi. Nó nói: ‘Mình thật mạnh mẽ.’”
“Đột nhiên, tôi [nhận ra]: Tôi thật mạnh mẽ. Tôi hạnh phúc và tôi đang dọn dẹp và tôi [đã lựa chọn] hạnh phúc. Và sau đó tôi nói, ‘Tôi sẽ không bao giờ [chọn] trở thành bất cứ thứ gì khác ngoài hạnh phúc nữa.’ Tại sao tôi lại như vậy? Tôi đã tìm ra chân lý. Và điều đó rất quan trọng, bởi vì những người có ý chí mạnh mẽ sẽ luôn tìm kiếm chân lý, và khi họ tìm thấy nó, họ sẵn sàng chết vì nó.”
Peck vừa học được một kỹ năng vô giá và quyết tâm học thêm một kỹ năng khác: cô tự tạo cho mình một bộ kỹ năng để kiểm soát việc nói dối. Cô học cách nói dối khi còn nhỏ, như tất cả bọn trẻ, nhưng thay vì vượt qua hoặc đối mặt với nó, Peck liên tục nói dối cho đến khi cô nhận ra rằng mọi người không thích cô vì sự thiếu trung thực.
Peck nói “Tôi về nhà và nhận ra rằng không ai thích tôi cả, và mặc dù tôi là một người thực sự hoà đồng, hay tự nghĩ mình là một người nổi tiếng, tôi nhận ra rằng tất cả họ đều đang chịu đựng tôi, biết rằng tôi đang nói dối. Và tôi phải dừng việc này lại,”.
Peck đã suy ngẫm sâu sắc, nghĩ cách giải quyết vấn đề và đưa ra một quy trình từng bước một mà cô có thể nắm bắt được điểm mấu chốt để bảo đảm rằng cô sẽ nói lời trung thực thay vì nói dối. Cô quyết tâm chịu trách nhiệm về lời nói của mình và hậu quả xảy ra, đồng thời nhận ra đó hoàn toàn không phải là một gánh nặng. “Tôi tìm thấy một sự tự do vô hạn vào thời điểm đó.”
Nhận ra điều này khi còn là một thiếu niên, Peck đã gặt hái được nhiều công cụ mà cô cần sau này để nuôi dưỡng những đứa trẻ mới lớn đang gặp rắc rối.
Dạy những bộ kỹ năng chứ không phải thao túng
Khi Peck có đứa con đầu lòng, cô đã phải nỗ lực rất nhiều trong việc nghỉ làm để có thể ở nhà. Nhưng khi hai đứa con lớn của cô còn rất nhỏ, công việc của chồng cô thay đổi và gia đình cần có thêm nguồn thu nhập. Điều này dẫn đến việc Pecks biến ngôi nhà của họ thành một trung tâm trị liệu để nuôi dưỡng những thanh thiếu niên có vấn đề về hành vi và giải quyết những khó khăn; một số đã từng bị giam giữ, một số bị hội chứng nghiện rượu thai nhi, một số bị nghiện.
Quá trình đào tạo mà Peck đã trải qua tại trung tâm điều trị là rất chuyên sâu, và cô nhận ra cuốn sách lớn về các kỹ năng mà cô được tặng rất giống với những kỹ năng mà cô đã tự học từ năm 14 tuổi.
Mọi đứa trẻ đều phải đối mặt với nhiều vấn đề và thường dùng một loạt các loại thuốc để giải quyết chúng. Peck bắt đầu tự hỏi liệu cô có thể giúp bọn trẻ không cần dùng nhiều loại thuốc như vậy, và liệu chúng có thể được dạy để thực sự tự chủ hay không. Bất kể kết quả như thế nào, việc hướng tới những mục tiêu này sẽ mang lại lợi ích cho chúng.
Cô nói: “Tôi quyết định dạy chúng cách làm chủ bản thân. Chúng tôi sẽ tiến hành điều trị, nhưng tôi sẽ thực sự tập trung vào việc tạo động lực cho chúng không chỉ để hoàn thành việc điều trị và hạ mình xuống một chút, mà còn để tạo ra sự thay đổi cuộc sống mà chúng có thể có được trong suốt cả cuộc đời.” Cô ấy muốn chúng quay trở lại thế giới với tri thức rằng “Tôi có thể chinh phục bất cứ điều gì tôi muốn, bởi vì tôi đã chinh phục chính bản thân mình.”
Peck đã thành công; đến nỗi mọi người bắt đầu yêu cầu cô nói chuyện tại các nhà thờ, tại các cuộc họp của PTA và các nhóm hỗ trợ. Cô nghĩ những gì cô đang dạy là lẽ thường, và có thể những người khác không nhận thức được một số kỹ năng này.
“Việc rèn luyện bản thân là một quá trình bình thường của con người. Chỉ khi mọi người đưa ra nhiều thước đo bên ngoài, cho mình nhiều lý do và không yêu cầu mình kiểm soát bản thân, thì mọi người sẽ không tìm thấy sức mạnh tiềm ẩn bên trong,” cô nói. Những vấn đề của chính cô với thói quen nói dối khi còn là một thiếu niên đã cho cô một cái nhìn sâu sắc về cách mà hành vi bốc đồng của chúng ta phát triển và cách chúng ta có thể điều chỉnh bản thân.
Peck nghĩ rằng sự quan tâm đối với việc trị liệu thông qua chăm sóc nuôi dưỡng của cô sẽ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Nhưng ngược lại, sự quan tâm tăng lên theo từng năm và mọi người liên tục hỏi họ có thể mua sách của cô ở đâu (cô không có sách cũng như không có thời gian để viết). Sau đó, ai đó đã giới thiệu gia đình họ cho một chương trình thực tế của BBC, và mọi thứ như bùng nổ.
Peck ban đầu không muốn tham gia chương trình. Không phải cô lo lắng về những đứa trẻ ngỗ ngược trong nhà — cô đã quản lý tốt điều đó trong nhiều năm.
“Cha mẹ nghiêm khắc nhất thế giới” là một chương trình đưa các cặp thanh thiếu niên người Anh đến nhà của những chủ nhà nghiêm khắc trên khắp thế giới trong một tuần để cố gắng thay đổi hành vi của chúng. Đó là một yêu cầu đầy kịch tính, nhưng Peck biết rằng sẽ không có cuộc tranh giành quyền lực nào trong nhà cô. Cô đã phát triển một quy trình gồm sáu bước để có được sự bình tĩnh, và quy trình này luôn hiệu quả cho cả phụ huynh và bọn trẻ. Cho dù các thiếu niên này có làm gì đi nữa, gia đình Peck vẫn sẽ bình tĩnh.
Cuối cùng, Peck đồng ý thực hiện chương trình này, vì nghĩ rằng nó có thể giúp ích cho một số gia đình khác ngoài kia. Các nhà sản xuất liên tục cảnh báo cô rằng các hành vi của thanh thiếu niên sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát, nhưng cô biết điều mà họ không biết. Và thế là, Hannah và James đã đến ở với Pecks trong một tuần; khi chương trình được phát sóng, nó ngay lập tức trở thành tập được xem nhiều nhất của các chương trình nổi tiếng.
Peck nói “Mọi người không biết rằng bạn có thể có kiểu ảnh hưởng đó đối với thanh thiếu niên, khiến chúng muốn thay đổi hành vi, mà không tức giận hoặc là chỉ cho chúng những gì chúng muốn — mọi người nghĩ rằng chỉ có hai lựa chọn duy nhất, hoặc bạn là bạn của chúng và cố gắng cung cấp cho chúng những gì chúng muốn, hoặc bạn chống lại chúng và cố gắng uốn nắn chúng theo ý bạn. Nhưng đó không phải là hai lựa chọn duy nhất của bạn, trên thực tế, hai lựa chọn đó và mọi thứ ở giữa, tùy theo các mức độ khác nhau mà bạn trộn hai thứ đó với nhau, chỉ là sự khéo léo mà thôi,”.
“Điều tôi biết rằng cách duy nhất để thay đổi một trái tim là phải có những giá trị truyền thống, nghiêm khắc. Các nguyên tắc truyền thống, có nghĩa là: Tôi phải có các nguyên tắc và tự mình sống theo chúng”. Nếu cô ấy có bí quyết để nuôi dạy con cái thành công, thì đó chính là điều này, cô ấy nói.
cô nói “Sau đó, tôi phải trình bày những sự thật, nguyên tắc cũng như các kỹ năng cho bọn trẻ, và chúng sẽ thấy sự thật của những điều đó. Sau đó, khi tôi sửa sai cho chúng, sẽ không phải là nói về những cảm xúc hay sự tức giận, mà là về sự logic và những giá trị chân thực,”.
“[Khi] những đứa trẻ có ý chí mạnh mẽ này biết được sự thật của vấn đề, chúng nhận ra rằng chúng chỉ đang chiến đấu với chính mình, và chúng sẽ thoát khỏi nó. Đó là điều luôn xảy ra.”
Có lẽ nghe có vẻ quá tốt để trở thành sự thật, nhưng Peck đã hết lần này đến lần khác chứng minh rằng điều này có hiệu quả. Những cuộc nói chuyện bình tĩnh và cởi mở sẽ giải quyết vấn đề.
Sau khi quay chương trình, sự quan tâm tăng vọt và Peck biết rằng đã không còn đường lùi. Có một điều gì đó thiếu vắng trong văn hóa đã khiến cho ý thức chung và các giá trị truyền thống mà cô đang giảng dạy nghe có vẻ xa vời và mới lạ đối với nhiều người. Cô đã viết cuốn sách “Làm cha mẹ: Một gia đình đoàn kết” và sau đó viết thêm 10 cuốn nữa. Các chính phủ và nhiều nhà lãnh đạo tôn giáo sẽ nhìn thấy các vấn đề như bất ổn và thiếu trung thực trong văn hóa và nhận ra rằng các vấn đề bắt đầu từ sự tan vỡ của gia đình, và người ta sẽ nói với họ rằng họ cần phải nói chuyện với Nicholeen Peck. Cô bắt đầu xây dựng các chương trình và diễn thuyết trên khắp thế giới (luôn là những chuyến đi dành cho gia đình, điều này có thể thực hiện được vì họ đã dạy con tại nhà) và dẫn đầu đào tạo chuyên sâu.
Đại dịch, khiến tất cả các bậc cha mẹ đều phải dạy con ở nhà, cũng tạo ra một số lượng quan tâm tăng đột biến. Trong vòng một tuần kể từ khi phong tỏa, Peck đã khởi động một cuộc hội thảo trực tuyến về giáo dục tại nhà và bày tỏ mong muốn chân thành rằng tất cả các gia đình sẽ luôn vững mạnh.
Cô nói: “Cha mẹ muốn con cái tự quản lý bởi vì họ thích, ‘Tôi muốn chúng làm việc nhà mà không phải yêu cầu, tôi muốn chúng làm bài tập về nhà mà không phải yêu cầu’. Nhưng khi tôi bắt đầu dạy chúng về cách thiết lập môi trường nơi một người học được điều gì đó trong đó, nơi chúng học cách muốn kiểm soát bản thân, nơi chúng học cách thoát khỏi sự trói buộc về cảm xúc mà chúng có thể mang theo về những thứ khác nhau, các bậc cha mẹ luôn nhìn tôi với sự ngạc nhiên, và sự phấn khích thể hiện ngay trong giọng nói của họ, và họ nói: ‘Tôi vừa nhận ra rằng, nếu tôi định dạy con tôi tính tự lập, bản thân tôi cũng phải là người tự lập.’”
Chân Như biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
