Giới Tinh hoa Tự do là một Hội nhóm Cấm kỵ
Để gia nhập giới tinh hoa ở Mỹ ngày nay – và trong vài thập kỷ qua – bạn cần có điểm học tập tốt, điểm thi cử cao, bằng cử nhân của một trường đại học hàng đầu, và thường cũng cần có bằng cấp sau đại học. Sự ra đời của thời đại thông tin đã đánh giá cao những người giỏi xử lý từ ngữ và các con số. Trường lớp cũng như đại học là nơi bạn học được những kỹ năng đó và chứng tỏ khả năng của bạn.
Yêu cầu này đã là cố định, và bị bắt buộc hơn bao giờ hết.
Trong quá khứ, sự giáo dục mà một người có được ở những nơi như vậy đem lại cho họ các kỹ năng tư duy trừu tượng, các kỹ năng tư duy vốn không liên quan đến chính trị, tôn giáo hoặc đạo đức. Người tốt và người xấu đều có thể có được, cả những người vô thần và những người có tín ngưỡng, cũng như những người theo chủ nghĩa tự do [cấp tiến], cánh tả và theo phe truyền thống. Thể chế giáo dục vốn hiểu điều đó. Họ không hỏi những người muốn vào học đã bỏ phiếu cho ai, có quan điểm thế nào về các vấn đề sắc tộc, giới tính và hôn nhân, thuộc về tôn giáo nào, và định làm gì với các kỹ năng của mình sau khi học xong (ngoài các mục tiêu nghề nghiệp).
Những người tuyển sinh là những người theo trường phái tự do, theo nghĩa là họ giữ kín các vấn đề riêng tư và không động chạm đến tín ngưỡng của người khác. Họ không trộn lẫn khả năng làm việc – như chuẩn bị một vụ án, nối lại cánh tay bị gãy, hoặc dạy một lớp tiếng Pháp trung cấp—với những thứ bên ngoài. Đó là điều đã làm cho các cơ sở giáo dục này trở nên tự do theo nghĩa rộng. Họ tôn trọng sự khác biệt giữa năng lực chuyên môn và những đặc điểm hay tính cách khác, như tín ngưỡng của một người.
Nhưng tất nhiên sự thận trọng đó giờ đây không còn nữa. Các trường đại học thêm vào các yêu cầu tuyển dụng để các ứng viên phải nộp một tuyên bố về tính đa dạng-công bằng-hòa nhập, tương đương với một lời thề trung thành với các giá trị cấp tiến. Sinh viên phải trải qua các chương trình hướng dẫn nhằm sàng lọc những ai phản đối chính trị bản sắc. Sau cuộc bầu cử năm 2020, nhiều nhân viên của ông Trump đã thất nghiệp vì mối quan hệ của họ với chính quyền, ngay cả khi không có bằng chứng về hành vi phạm pháp hoặc kém năng lực của họ. Người ta sẽ mất việc nếu họ ủng hộ sai chỗ.
Đó là một sự thay đổi hoàn toàn so với trước đây, khi các đánh giá tự do tập trung vào năng lực, được hiểu theo nghĩa hẹp, mà một công việc cao cấp yêu cầu. Trong học thuật, vốn dựa trên các đánh giá của đồng nghiệp về con người và các ấn bản học thuật, người ta đã cố gắng tập trung vào các yếu tố phi chính trị và phi cá nhân. Bạn không nên xem xét ứng viên có khuynh hướng dân chủ hoặc cộng hòa hay không. Bạn chỉ cần đánh giá trình độ học thuật. Các công trình học thuật của anh ta có vững chắc, được nghiên cứu kỹ lưỡng và được trình bày hiệu quả không? Cô ta có xử lý bằng chứng một cách khéo léo và đưa ra kết luận đúng đắn không? Cách dạy của cô ta có hiệu quả không? Bạn phải chấp nhận tiền đề của anh ta, sau đó xác định xem anh ta đã theo đuổi chúng đến mức nào.
Sẽ là sai nếu nói rằng: “Cô ta là một nhà nữ quyền, và tôi không thích nữ quyền”. Thay vào đó, bạn sẽ nói: “Chủ nghĩa nữ quyền của cô ta có được thể hiện một cách thông minh không? Nó có được theo đuổi nhất quán không?”
Cách suy nghĩ vô định kiến đó không còn nữa. Giới tinh hoa kiểm soát quan điểm của nhau chặt chẽ, mặc dù những quan điểm đó không được đề cập ở nơi làm việc. Họ biết rằng để bước vào giới tinh hoa, họ phải làm nhiều hơn là chứng tỏ khả năng của mình với từ ngữ và các con số. Một danh sách các quan niệm xã hội đã được thêm vào trình độ chuyên môn, và là điều kiện bắt buộc. Những quan niệm đã thành tập quán và nhỏ nhặt đến mức tôi không cần phải liệt kê—những quan niệm thông thường liên quan đến sắc tộc, giới tính, nhập cư, ông Trump hay những người ủng hộ ông Trump. Không đồng ý với một trong số những quan niệm trên là chống lại toàn bộ cỗ máy tinh hoa. Phân biệt chủng tộc có hệ thống, chênh lệch lương theo giới tính, phân biệt người chuyển giới… có sức mạnh cấm kỵ. Chỉ cần thì thầm bất đồng quan điểm sẽ biến bạn thành một kẻ ngoại lai.
Điều này có nghĩa là giới tinh hoa tự do hiện đang hoạt động dựa trên các chuẩn mực không nhất quán, lộn xộn và phi lý. Họ nắm lấy và thực thi các chuẩn mực đó bằng cách bỏ qua các phương thức tự do cũ, như tranh luận, theo đúng thủ tục, các điều trần khách quan, và phán xét công bình. Tiêu chí phi chính trị về năng lực hiện giờ đứng sau tính đúng đắn về chính trị. Người giáo viên giỏi nhất trên toàn quốc sẽ không bao giờ được nhận vào một trường Ivy League nếu người ta biết cô ấy bỏ phiếu cho ông Trump vào năm 2020.
Chủ nghĩa tự do tự nhận là cơ sở của một xã hội mở, một thị trường nhộn nhịp của các ý tưởng, nhưng bạn nghe những nhân vật tự do hàng đầu trong giới học thuật, truyền thông và chính trị ngày càng ít nói về những giá trị đó. Họ đã chứng tỏ rằng họ sẵn sàng để chính trị xâm nhập vào việc vận hành các tổ chức, việc tuyển dụng và thăng chức nhân sự, cũng như việc đánh giá sản phẩm. Tính khách quan mà họ đã nỗ lực có được trong quá khứ, tính trung lập mà họ đã quý trọng, không còn sức mạnh để tồn tại một khi chính trị bản sắc đã có được chỗ đứng. Hoặc có lẽ thực tế là những người theo chủ nghĩa tự do chỉ đòi hỏi tính khách quan phi đảng phái khi các giá trị bảo thủ, truyền thống chiếm ưu thế.
Những người theo chủ nghĩa tự do tôn sùng sự bất đồng chính kiến, nhưng chỉ khi quyền lực nghiêng về cánh hữu. Còn bây giờ các thể chế đang nằm trong tay cánh tả (về các vấn đề xã hội và văn hóa), đã đến lúc chuyển từ bất đồng sang phục tùng.
Vì vậy, chúng ta còn lại một chế độ nhân tài mà ngoài các khả năng với từ ngữ và con số, cần trung thành một cách đáng khinh đối với bá quyền chính trị xã hội. Nếu bạn muốn vươn lên đỉnh cao và trụ lại ở đó, bạn phải cúi đầu trước những quan điểm về bản sắc. Chính những điều mà chủ nghĩa tự do phản đối trên nguyên tắc, như một xã hội ép buộc và giáo điều, thì giờ đây lại được họ duy trì và bảo vệ. Bạn có nhớ những cuộc nói chuyện của chủ nghĩa tự do vào những năm 60 về Hệ thống, Thể chế, Con người không?
Giờ đây họ chính là Thể chế, và họ thích điều đó. Giới tinh hoa dành thiện cảm cho những người không có bằng đại học như thiện cảm của quốc vương trong “Lịch sử thế giới, Phần I” (do Mel Brooks thủ vai) dành cho những nông dân Pháp. Cuộc nói chuyện ngày nay về sự đa dạng, công lý và bình đẳng là một mặt nạ, một bức bình phong, một sự né tránh.
Sự đúng đắn chính trị của giới tinh hoa là một chức năng thanh lọc. Nó thiên về sàng lọc xã hội hơn là nguyên tắc chính trị. Các cơ chế sàng lọc cũ như điểm SAT và trường đại học bạn từng theo học đã không còn đủ. Các giáo điều đã tạo thêm một rào cản mới cho tư cách thành viên của giới tinh hoa. Và nó là thứ thật sự quyết định. Chính trị là một công cụ tiện lợi để phân biệt ta với họ, để giữ cho danh sách khách mời đúng kiểu tinh hoa.
Sự thật là, hầu hết các thành viên của giới tinh hoa đều ít quan tâm đến chính trị hơn những gì họ thể hiện. Họ quan tâm nhiều đến địa vị cá nhân hơn là đường hướng chính trị của đất nước. Và khi địa vị đó bị đe dọa, như vào tháng 11/2016, họ sẽ chống trả. Phụ huynh tại các cuộc họp của hội đồng trường, các cuộc tuần hành ủng hộ ông Trump, một đoàn xe đang hình thành ở Hoa Kỳ… đó là các thách thức đối với giới tinh hoa. Trong những tháng tới, những thách thức đó sẽ được giải đáp bằng cách này hay cách khác.
Ông Mark Bauerlein là giáo sư danh dự về Anh Ngữ tại Đại học Emory. Các tác phẩm của ông đã được đăng trên The Wall Street Journal, The Weekly Standard, The Washington Post, TLS và Chronicle of Higher Education.
Quan điểm được trình bày trong bài viết này là của tác giả và không nhất thiết phản ánh quan điểm của The Epoch Times.
Joe Nguyễn biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
