Khóa học dành cho cha mẹ (P.26): Đừng chuẩn bị những đồ chơi này cho trẻ em [1]

Đồ chơi của trẻ em thực ra rất đơn giản, những đồ chơi không phù hợp là loại đồ chơi vượt quá khả năng phát triển của trẻ.

Ngay từ khi còn nhỏ, cho trẻ nghe nhiều bài nhạc êm dịu là điều vô cùng quan trọng. Ngoài ra, còn có thể tăng thêm sự tiếp xúc cơ thể giữa cha mẹ và con cái, đồng thời hát cho trẻ nghe. Bạn có thể chuẩn bị đồ chơi cho trẻ ngay sau khi trẻ chào đời. Việc chọn đồ chơi nào cho trẻ rất quan trọng, không nên cho trẻ những món đồ chơi vượt quá năng lực phát triển của trẻ. Như vậy, cần chuẩn bị đồ chơi cho trẻ như thế nào? 

Đừng tốn tiền để mua đồ chơi cho trẻ

Sau khi trẻ chào đời, cha mẹ có thể chuẩn bị đồ chơi cho trẻ. Các bác sĩ ở khoa sơ sinh sẽ làm một số kiểm tra cho trẻ, một trong những danh mục kiểm tra là khả năng cầm nắm, đó là dùng ngón tay chạm vào tay của trẻ xem cháu sẽ có phản ứng hay không, trẻ sẽ bắt lấy ngón tay của bạn hay không. Nếu trẻ không có phản ứng, có thể sự phát triển thần kinh của trẻ ở chỗ nào đó vẫn chưa đạt được sự thuần thục của ở giai đoạn này. 

Ngoài việc chạm vào lòng bàn tay của trẻ, cũng cần chạm vào các ngón tay của trẻ nhiều hơn, đồng thời dùng ngón tay của bạn để luồn qua lại giữa các ngón tay của trẻ. Như vậy có thể tăng thêm xúc cảm cho trẻ, có hiệu quả tương tự như mat-xa, còn có thể khiến trẻ thích thú khi tiếp xúc với cha mẹ. Ngón tay của cha mẹ chính là món đồ chơi mà tiền không thể mua được.

Cách nhìn sâu sắc của vị bác sĩ lớn tuổi

Một bác sĩ có kinh nghiệm trong phòng cấp cứu sẽ chạm vào tay hoặc chân của bệnh nhân ngay khi thấy bệnh nhân bước vào. Vậy, ông ấy đang làm gì? 

Đây là một câu chuyện có thật. Có một ông cụ phải vào phòng cấp cứu vì bệnh tim. Vị bác sĩ trẻ làm một số kiểm tra cho ông cụ, kết quả kiểm tra cho thấy ông cụ không cần làm cấp cứu ngay lập tức nên anh ấy đề nghị ông cụ về nhà nghỉ ngơi, ngày mai quay lại đăng ký khám bệnh. Mặc dù ông cụ vẫn cảm thấy khó chịu, nhưng không còn cách nào, đành phải rời khỏi phòng cấp cứu và chuẩn bị về nhà. Lúc này, một vị bác sĩ lớn tuổi tình cờ bước vào.

Vị bác sĩ lớn tuổi nhìn ông cụ, sau đó nói với ông cụ, “hãy nói cho tôi biết ông muốn đi đâu?”. Ông cụ nói rằng mình phải về nhà, vị bác này này nói “không được, ông không thể về nhà, ông cần lập tức làm những kiểm tra chuyên sâu hơn”. Kết quả kiểm tra cho thấy ông cụ cần làm phẫu thuật ngay lập tức. Thì ra vị bác sĩ lớn tuổi nhìn thấy sắc mặt không ổn của ông cụ nên mới ngăn ông ấy quay về.

Ngay cả khi kết quả của một số kiểm tra về cơ bản có thể chấp nhận được, thì đó chưa hẳn đã chính xác. Cơ thể vốn dĩ đang sống, đôi khi kết quả kiểm tra một giây trước vẫn tốt, nhưng không ai có thể đảm bảo điều gì sẽ xảy ra trong một giây sau đó. Đây là khác biệt giữa người có kinh nghiệm và chưa có kinh nghiệm, gọi là “Thượng y trị vị bệnh” (tức là chữa trị khi bệnh chưa xuất hiện mới là tầng thứ cao)

Khoảng cách giữa tay, chân của một người với trái tim là khá xa. Người bác sĩ có kinh nghiệm sẽ sờ vào tay, chân của bệnh nhân, nếu phát hiện nhiệt độ không bình thường thì có thể bệnh nhân đã bị bệnh nặng, tuần hoàn máu đã gặp vấn đề rồi.

Tiếp xúc cơ thể và hát cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ 

Khi chơi cùng với trẻ, cha mẹ cần cử động ngón chân và ngón tay của trẻ nhiều hơn. Đây là nơi tập trung các dây thần kinh ngoại biên của đứa trẻ. Nếu trẻ có phản hồi tốt thì sự phát triển thần kinh của trẻ không có vấn đề gì.

Tôi có một người thân là bác sĩ nội trú bị đột quỵ. Khi tôi đến bệnh viện thăm anh ấy, anh ấy hoàn toàn không thể cử động, thậm chí phải hút đờm. Tôi đã nói với người chăm sóc rằng cần giúp anh ấy mát-xa các dây thần kinh ngoại biên, nghĩa là cần tăng tiếp xúc nhiều hơn và cường độ mạnh hơn, hơn nữa còn cần hát cho anh ấy nghe với tâm trạng vui vẻ. 

Sau đó, anh đã tỉnh lại. Đây là một việc rất quan trọng, nếu không thể tỉnh lại được thì anh ấy sẽ trở thành người thực vật. 

Cách này có hiệu quả với cả người già cũng như trẻ em và trẻ sơ sinh. Không chỉ mát-xa ngón tay, ngón chân mà còn cần tương tác với trẻ, hát và nói chuyện với trẻ. Hãy làm như vậy, ngay cả khi mọi người nhìn thấy bạn kỳ lạ hoặc giống như một kẻ ngốc. Đây là điều mà giáo sư của tôi đã nói với tôi rất nhiều khi tôi học ở Mỹ, để chăm sóc tốt cho đứa trẻ, chúng ta phải bắt đầu ngay từ khi trẻ còn nhỏ và chúng ta cần phải  tương tác với trẻ. 

Hãy điều chỉnh tâm trạng của bạn, đừng sợ người khác chê cười mình là đồ ngốc. Làm như vậy, bạn mới là người mẹ thông minh thực sự, và đây mới thực sự là cách giáo dục ưu tú.

Những món đồ chơi nào không nên cho trẻ?

Đừng cho trẻ chơi những món đồ chơi vượt quá khả năng phát triển của trẻ, và những thứ gây nguy hiểm cho trẻ. Không được cho trẻ nhỏ hoặc trẻ mới tập đi những vật sắc nhọn như dĩa, đũa, … 

Đối với đứa trẻ càng nhỏ, các vật cứng cũng gây nguy hiểm cho trẻ. Khi đó, trẻ có thể ăn hết mọi thứ vào bụng. Một người bạn của tôi đã từng nói với tôi rằng điều may mắn nhất từ trước tới nay của anh ấy, đó là “con trai của anh cuối cùng cũng đã đi đại tiện được”. Thì ra con trai của anh nuốt phải vật cứng, anh đợi hai ngày, cuối cùng con trai anh cũng đi đại tiện được. Nếu thứ đó không được bài xuất ra, thì có thể phải làm giải phẫu. 

Gần đây tôi có nghe một câu chuyện, có một cháu bé bụng trướng lên như cái trống, đến bệnh viện khám, làm các loại kiểm tra, chụp hình đủ kiểu đều không tìm ra được nguyên nhân. Nhưng trẻ rất khó chịu, cứ quấy khóc mãi, còn phát sốt. Các bác sĩ có kinh nghiệm khuyên rằng nên phẫu thuật để xem trẻ có ăn phải vật gì sắc nhọn, cứng và mắc kẹt trong ruột hay không. 

Sau khi phẫu thuật, người ta phát hiện nguyên nhân là do một hạt táo đã làm thủng thành ruột của trẻ, dẫn đến nhiễm trùng. Bà nội của trẻ thường cho trẻ ăn táo tàu, khi đó bà sẽ lấy hạt ra, nhưng hôm đó trẻ tự mình ăn táo mà không lấy hạt ra, và hạt táo sắc nhọn đã làm thủng thành ruột của trẻ. 

Sự nguy hiểm của nhạc điện tử

Tốt nhất không nên cho trẻ ăn những thứ có mùi vị đặc biệt, đôi khi trẻ có thể bị sặc và sợ hãi. Ngoài ra, những đồ chơi phát ra âm nhạc điện tử thì tốt nhất cũng không nên cho trẻ chơi. Ngày nay, những đồ chơi có thể phát nhạc điện tử vô cùng nhiều, tần số âm thanh do nhạc điện tử phát ra hoàn toàn khác với tần số âm thanh do nhạc cụ thật tạo ra. 

Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, những đồ chơi phát nhạc điện tử có tần số âm thanh tương đối cao sẽ dễ làm tổn thương dây thần kinh thính giác của trẻ nhỏ. Do đó, các bác sĩ không khuyến khích trẻ chơi đồ chơi phát ra âm nhạc điện tử. 

Đồ chơi thì trẻ không thể chỉ chơi trong vài ngày, mà có thể phải đến 2, 3 năm, có khi anh cả lớn lên thì em gái lại tiếp tục chơi. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, trẻ em thường xuyên nghe nhạc điện tử như vậy sẽ dễ bị kích động. Hơn nữa, khi người lớn nói chuyện với những đứa trẻ như vậy thì phải nói chuyện lớn tiếng, giống như đang tức giận vậy, nó sẽ có tác dụng phụ như thế. Một số nhà nghiên cứu cũng kiến nghị các bậc cha mẹ cố gắng không mua đồ chơi có tần số âm thanh cao cho con mình. 

Có thể dùng điện thoại để phát nhạc được không? 

Nếu cha mẹ chỉ cho con nghe âm thanh thì về cơ bản không có vấn đề gì. Nhưng nếu cha mẹ đưa iPad hoặc điện thoại trực tiếp cho trẻ chơi, thì sẽ có vấn đề xảy ra. 

Bây giờ một đứa trẻ 1-2 tuổi có thể rất thành thạo chơi iPad hoặc điện thoại và ấn vào các hình động khác nhau để xem. Bây giờ trẻ em không xem TV nhiều nữa, các cháu đều xem iPad hoặc điện thoại di động. 

Một số phụ huynh vì để con cái im lặng nên cho trẻ chơi iPad hoặc điện thoại di động, như vậy thì bản thân có thể đi lo việc riêng của mình. Trẻ em có thể liếm hoặc cắn các sản phẩm điện tử này, và các chất độc hại trên bề mặt của các sản phẩm này có thể chứa đầy trong dạ dày của trẻ. 

Ngoài ra, trẻ em có một khả năng then chốt rất quan trọng – khả năng bắt chước. Trước kia, chúng tôi đã từng đặc biệt thiết kế ra những đồ chơi yêu cầu trẻ cử động tất cả các ngón tay. Nhưng nếu trẻ chơi với điện thoại di động hoặc máy tính bảng hàng ngày, trẻ chỉ có thể cử động hai ngón tay là ngón cái và ngón trỏ, các ngón còn lại sẽ không cử động được nhiều. 

Điều này có thể không ảnh hưởng nhiều đến người lớn, nhưng đối với trẻ em cần sự phát triển cân đối của từng ngón tay thì chỉ cần một hoặc hai năm là các ngón tay sẽ có chỗ không bình thường. Đối với ngón tay của trẻ, dùng nhiều quá cũng không được, không dùng cũng không được. 

Có một cậu bé 2-3 tuổi khi đang ngồi tàu hỏa cùng với mẹ thì cậu nhìn thấy từ xa một đàn chim bay ngang qua cửa kính của xe. Người mẹ hào hứng nói với con trai, hãy nhanh đến xem. Đối với những đứa trẻ lớn lên ở thành phố, việc nhìn thấy những đàn chim bay qua là điều tương đối hiếm. Ngay khi cậu con trai nhìn thấy chúng qua cửa kính của xe, cậu đã đặt ngón tay cái và ngón trỏ lên cửa kính và dùng hai ngón tay để làm động tác phóng to như dùng máy tính bảng vậy. 

Vậy nên, đừng xem nhẹ các kiểu hành vi của trẻ khi chơi với đồ chơi, những điều này đều có thể ảnh hưởng rất sâu sắc đến thói quen nhận thức của trẻ. 

(Còn tiếp) 

Tiến sĩ Trần Ngạn Linh có hơn 30 năm kinh nghiệm giúp đỡ các bậc cha mẹ và giáo viên ở Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Indonesia, Hoa Kỳ,  Âu Châu, Úc Châu, và New Zealand. Cô đã giải quyết vô số vấn đề khó khăn. Nhiều phụ huynh và giáo viên xem cô Trần là nhà cố vấn trọn đời. Khả năng tư vấn của cô không chỉ giới hạn lĩnh vực nuôi dạy con trẻ và giáo dục, mà còn bao gồm nghiên cứu phát triển và thiết lập văn hóa doanh nghiệp cho các công ty tư nhân. Kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực khác nhau giúp cho cô Trần có cái nhìn toàn diện và tổng quát hơn trong việc hướng dẫn các bậc cha mẹ và các giáo viên khác bồi dưỡng nên những nhân tài khỏe mạnh.

 Tiến sĩ Trần có bằng tiến sĩ Tâm lý học chỉnh thể và Năng lượng y học của Đại học Y khoa Thân Tâm Hoa Kỳ (nay là Viện nghiên cứu Thân và Tâm), Thạc sĩ Học viện Đại học Y Đài Loan, Thạc sĩ Phát triển nhi đồng Đại học California (US), Thạc sĩ về Giáo dục năng khiếu của Đại học California và chứng chỉ lập trình máy điện toán. Video bài diễn văn trên truyền hình của cô được Thư viện Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc lưu giữ, và được China Airlines International phát sóng.

Mời quý vị xem video “Khóa học dành cho cha mẹ” – Tập 26 

CHIA SẺ

Chia sẻ bài viết này tới bạn bè của bạn

Chia sẻ