Ngoại trưởng Blinken và ngoại trưởng Nga thảo luận về vụ Griner và Whelan
HOA THỊNH ĐỐN — Hôm thứ Sáu (30/07), Ngoại trưởng Antony Blinken đã có cuộc điện đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov trong cuộc tiếp xúc cấp cao nhất được biết đến giữa hai bên kể từ khi Nga xâm lược Ukraine. Ông Blinken đã thúc giục Nga chấp nhận một thỏa thuận để phóng thích hai công dân Hoa Kỳ đang bị giam giữ, cô Brittney Griner và ông Paul Whelan.
Các quan chức Nga không đưa ra gợi ý công khai liệu ông Blinken có đạt được tiến triển nào hay không, mà chỉ đưa ra một tuyên bố giận dữ sau đó thúc giục Hoa Kỳ nên theo đuổi quyền tự do của người dân Mỹ thông qua “ngoại giao thầm lặng, không công bố thông tin suy đoán.”
Trong những ngày gần đây, các quan chức Hoa Kỳ đã công khai nỗ lực của họ để đưa cô Griner, một ngôi sao WNBA và ông Whelan, một giám đốc điều hành an ninh doanh nghiệp mà những vụ án đang thu hút sự chú ý rộng rãi của cả nước, trở về quê nhà.
Ông Blinken không cung cấp chi tiết về phản ứng của Ngoại trưởng Lavrov đối với điều mà trước đây ông gọi là một “đề nghị quan trọng” để Nga phóng thích ông Whelan và cô Griner. Ông Blinken đã công khai yêu cầu cuộc điện đàm này và tiết lộ về đề nghị đó đối với phía Nga.
Ông Blinken đã mô tả cuộc điện đàm là “một cuộc trò chuyện thẳng thắn và trực tiếp”, chủ yếu tập trung vào những công dân Hoa Kỳ đang bị giam giữ này.
“Tôi đã thúc giục Ngoại trưởng Lavrov xúc tiến đề nghị đó,” ông nói. “Tôi không thể cung cấp cho quý vị đánh giá về khả năng xảy ra nhiều hơn hay ít hơn.”
Ông Blinken cũng cho biết ông đã thúc ép ông Lavrov về tầm quan trọng của việc Nga thực hiện một thỏa thuận cho phép các chuyến hàng ngũ cốc của Ukraine rời Hắc Hải và cảnh báo ông này về hậu quả nếu Moscow tiến hành các kế hoạch bị nghi ngờ là sáp nhập các phần phía đông và miền nam Ukraine.
Ông Blinken cho biết ông đã nói với Ngoại trưởng Lavrov rằng thế giới sẽ “không bao giờ công nhận” bất kỳ sự sáp nhập nào đối với lãnh thổ của Ukraine, điều mà ông nói là sẽ “dẫn đến những tổn thất đáng kể hơn nữa cho Nga.”
Ông từ chối bình luận về việc ông Lavrov đã phúc đáp thông điệp của ông như thế nào. “Tôi không muốn mô tả bất kỳ phản ứng nào của Ngoại trưởng Lavrov.”
Trong tuyên bố sau đó, Bộ Ngoại giao Nga cho biết Ngoại trưởng Lavrov “mạnh mẽ đề nghị” với ông Blinken “quay lại đối thoại chuyên nghiệp theo phương thức ngoại giao thầm lặng” về bất kỳ nỗ lực nào nhằm trả tự do cho những người bị Mỹ bắt giữ.
Bộ Ngoại giao cho biết ngoại trưởng Lavrov cũng lặp lại tuyên bố của Nga về việc sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi đạt được mục tiêu của họ ở Ukraine, lại chỉ trích rằng sự hỗ trợ của Hoa Kỳ và NATO đối với Ukraine đang kéo dài cuộc xung đột và cáo buộc Hoa Kỳ vẫn chưa tiến hành các mục tiêu trong thỏa thuận về các lô hàng ngũ cốc từ Ukraine.
Bình luận của ông Blinken vào đầu tuần này (25-31/07) đánh dấu lần đầu tiên chính phủ Hoa Kỳ tiết lộ công khai bất kỳ hành động cụ thể nào mà họ đã thực hiện để bảo đảm cho ông Griner được phóng thích. Vận động viên giành huy chương vàng Olympic hai lần và cũng là vận động viên chơi cho đội Phoenix Mercury trong giải WNBA đã bị bắt tại một phi trường ở Moscow vào giữa tháng Hai khi các thanh tra tìm thấy hộp thuốc lá điện tử có chứa dầu cần sa trong hành lý của cô.
Việc bắt giữ cô Griner diễn ra vào thời điểm căng thẳng giữa Moscow và Hoa Thịnh Đốn gia tăng trước khi Nga đưa quân vào Ukraine hôm 24/02.
Phiên tòa xét xử tội danh ma túy của cô bắt đầu tại một tòa án ở ngoại ô Moscow vào tháng này (tháng Bảy) và hôm thứ Tư, cô đã làm chứng rằng cô không biết làm thế nào mà những hộp thuốc lá điện tử đó lại nằm trong túi xách của mình nhưng cô đã được bác sĩ khuyến nghị sử dụng cần sa để điều trị các cơn đau liên quan đến nghề nghiệp.
Cầu thủ 31 tuổi này đã nhận tội nhưng nói rằng cô không có ý định phạm tội trong việc mang những hộp thuốc lá điện tử đó đến Nga và đóng gói gấp rút để trở lại thi đấu cho một giải bóng rổ của Nga trong mùa giải WNBA. Cô phải đối mặt với án tù 10 năm nếu bị kết tội vận chuyển ma túy.
Chính phủ Tổng thống Biden đã phải đối mặt với áp lực chính trị để trả tự do cho cô Griner và những người Mỹ khác mà Hoa Kỳ tuyên bố là “bị giam giữ vô lý” — một tuyên bố bị giới chức Nga bác bỏ.
Ông Whelan, một giám đốc điều hành an ninh công ty từ Michigan, đã bị kết án 16 năm tù vì tội gián điệp vào năm 2020. Ông và gia đình đã mạnh mẽ khẳng định ông vô tội. Chính phủ Hoa Kỳ đã lên án những cáo buộc này là sai sự thật.
Trong nhiều năm, Nga đã bày tỏ sự quan tâm đến việc phóng thích ông Bout, một nhà buôn vũ khí của Nga. Ông này bị kết án 25 năm tù vào năm 2012 với tội danh âm mưu buôn bán trái phép hàng triệu dollar vũ khí.
Trên các trang tin tức, các quan chức Điện Kremlin có vẻ như đang nói rằng Hoa Kỳ đã tập hợp các quốc gia thân hữu trên khắp thế giới để cắt đứt bang giao thương mại quan trọng với Nga nhằm gây áp lực buộc nước này rút khỏi Ukraine, nhưng hiện đang tìm cách trao đổi với Nga về một vấn đề riêng của họ.
Ông Ian Kelly, một nhà ngoại giao đã về hưu từng là đại sứ Hoa Kỳ tại Georgia dưới thời chính phủ Tổng thống Obama và Tổng thống Trump, cho biết: “Họ sẽ lôi chuyện này ra và cố gắng làm bẽ mặt chúng ta nhiều nhất có thể.”
Ông nói, “Tôi không nghĩ rằng chuyện này phù hợp với chính sách tổng thể của (chính phủ).”
Ông Kelly cho biết yêu cầu một cuộc điện đàm là “phản tác dụng đối với nỗ lực rộng lớn hơn của chúng ta nhằm cô lập Nga.”
