Ngày càng có nhiều người Mỹ khước từ các sáng kiến kế hoạch hóa tập trung về phát thải ròng bằng không (net zero) của chính phủ Tổng thống Biden: điện khí hóa hoạt động giao thông vận tải và việc sưởi ấm trong nhà, trong khi chuyển đổi lưới điện của Mỹ sang phong năng và quang năng.
Gần đây, sự khước từ này đã xuất hiện dưới hình thức người dân miễn cưỡng mua xe điện (EV) bất chấp nhiều khoản trợ cấp và quy định bắt buộc của chính phủ, cũng như dưới hình thức các thị trấn và các quận cấm các dự án phong năng và quang năng trong các cộng đồng của họ.
Chăm chú theo dõi lượng xe điện tồn kho chưa bán được ngày càng tăng ở các khu trưng bày xe hơi của mình, các đại lý xe đã cùng nhau kiến nghị Tổng thống Joe Biden bãi bỏ các quy định bắt buộc, một phần trong kế hoạch của chính phủ nhằm buộc xe hơi và xe tải Mỹ phải là các phương tiện sử dụng lưới điện.
“Năm ngoái, đã có rất nhiều hy vọng và phấn khích xung quanh xe điện [và] những người thích ứng sớm với các phiên bản đầu tiên của xe điện đã xếp thành một hàng vào lúc ban đầu để sẵn sàng mua những chiếc xe này ngay khi chúng tôi có chúng trong tay để bày bán,” 3,882 đại lý viết trong bức thư của mình. “Nhưng sự nhiệt tình đó đã chậm lại. Ngày nay, lượng xe điện chạy bằng pin (BEV) chưa bán được đang tăng cao, vì những chiếc xe này không bán nhanh kịp như tốc độ chúng được giao cho các đại lý của chúng tôi — ngay cả với các mức giảm giá sâu, các ưu đãi của nhà sản xuất, và những chính sách khuyến khích hào phóng của chính phủ.”
Bức thư nêu rõ, “Thưa ngài Tổng thống, đã đến lúc phải dừng yêu cầu xe điện phi thực tế của chính phủ.”
Theo một báo cáo của Cox Automotive, giá bán xe điện trung bình đã giảm hơn 10,000 USD trong năm nay do người bán giảm giá và giảm chi phí nguyên liệu đầu vào. Nhiều chủ sở hữu xe điện đã rất hài lòng với sự tiện lợi và hiệu suất mà xe điện mang lại cho họ, đặc biệt là những người có quãng đường di chuyển ngắn, có thể sạc xe điện trong gara qua đêm hoặc tại nơi làm việc, và có chiếc xe thứ hai cho những chuyến đi dài hơn.
Theo một báo cáo của Cox Automotive, doanh số bán xe điện đang ngày càng tăng và có khả năng đạt 1 triệu chiếc bán ra vào năm 2023. Xe điện chiếm 7.9% số xe bán ra trong quý 3, tăng từ mức 6.1% của năm trước.
Người mua hoài nghi về xe điện
Nhưng bất chấp nhiều ưu đãi và trợ cấp của liên bang dành cho người mua xe điện, cũng như những lệnh cấm của các tiểu bang xanh đối với việc bán xe hơi và xe tải chạy bằng xăng, nhiều người tiêu dùng vẫn không muốn ‘mắc câu’.
Các đại lý xe kiến nghị với Tổng thống Biden cho biết họ sẵn lòng bán bất kỳ sản phẩm nào khách hàng muốn, nhưng hầu hết người mua xe vẫn chưa sẵn sàng chuyển đổi.
“Không có sự đón nhận đối với xe điện ở đó, và lý do duy nhất khiến việc này xảy ra là do sự bắt buộc của chính phủ,” một đại lý xe hơi ẩn danh ở Tennessee nói với The Epoch Times. “Có những năm chục lý do để không mua xe điện và chỉ có một lý do để sản xuất xe điện. Tỷ lệ chọi đó là khá tệ, quý vị có đồng ý không?”
Một trong những lý do mà các đại lý nêu lên là xe điện vẫn còn quá đắt đối với hầu hết người mua, nhiều người trong số họ không có gara để sạc, hoặc không tiếp cận được với trạm sạc công cộng.
Ngoài ra, họ cho biết, khách hàng còn lo lắng về việc mất hiệu suất quãng đường đi được khi thời tiết lạnh hoặc nóng. Và nhiều người phải di chuyển đường trường hàng ngày và không thể dành đủ thời gian để sạc pin.
“Những người mua xe tải đặc biệt lo lắng vì hiệu suất quãng đường đi được bị mất đáng kể khi kéo xe,” các đại lý viết. “Công nghệ hiện tại không đủ để đáp ứng nhu cầu của đa số người tiêu dùng.”
“Mỗi ngày trôi qua, tình hình ngày càng trở nên rõ ràng rằng nỗ lực áp đặt xe điện này là không thực tế, dựa theo nhu cầu hiện tại cũng như nhu cầu dự báo của khách hàng,” các đại lý cho biết. “Hiện tại, xe điện đang chất đầy trong các lô trưng bày của chúng tôi, đây là chỉ báo rõ ràng nhất đối với chúng tôi về nhu cầu của khách hàng trên thị trường.”
Một vấn đề khác mà chủ sở hữu xe điện có thể gặp phải là độ tin cậy. Theo một nghiên cứu hồi tháng Mười Một của Consumer Reports, nhiều xe điện có độ tin cậy kém hơn so với xe động cơ đốt trong hoặc xe hybrid. Nghiên cứu này đã thu thập dữ liệu về hơn 330,000 chiếc xe, những mẫu từ năm 2000 đến năm 2023, đồng thời xem xét cả số lượng cũng như mức độ nghiêm trọng của các vấn đề cần sửa chữa. Do số lượng xe điện chạy trên đường ngày càng tăng, nên báo cáo đã bao gồm được cả các hạng mục như động cơ điện, pin EV/hybrid, và hệ thống sạc xe điện.
Top 5 thương hiệu đáng tin cậy nhất là Lexus, Toyota (công ty sở hữu Lexus), Mini (thuộc sở hữu của BMW), Acura, và Honda (công ty sở hữu Acura). Mặc dù các hãng sản xuất xe hơi này cũng sản xuất xe điện, nhưng trong số các công ty cùng ngành thì Toyota đã tỏ ra hoài nghi về xe điện, nói rằng người tiêu dùng nên được chọn lựa công nghệ mà họ mong muốn, và công ty đã tập trung vào xe hybrid dành cho những người ưu tiên giảm lượng khí thải CO2.
Tesla, công ty xe điện bán chạy nhất, xếp thứ 14 trong nghiên cứu. Rivian, hãng sản xuất xe điện khác lọt vào top 30, đứng ở vị trí thứ 28.
“Nhìn chung, xe hybrid gặp vấn đề ít hơn 26% so với xe chạy bằng động cơ đốt trong,” báo cáo nêu rõ. “Tuy nhiên, báo cáo cho biết, xe điện có nhiều vấn đề hơn 79% so với xe chạy bằng xăng, và xe lai sạc điện hoạt động kém nhất, với nhiều vấn đề hơn 146% so với xe đốt trong.”
Pin trong xe hybrid được sạc lại thông qua động cơ chạy bằng xăng. Pin của xe lai sạc điện (plug-in hybrid battery) là nguồn năng lượng chính cho xe và cần được sạc lại bằng cách cắm vào nguồn điện bên ngoài.
Và mặc dù xe điện được cho là rẻ hơn để bảo trì vì có ít bộ phận chuyển động hơn, nhưng xe điện có xu hướng đắt hơn nhiều để sửa chữa nếu gặp tai nạn. Điều này khiến phí bảo hiểm cho xe điện đắt hơn trung bình 23% so với phí bảo hiểm cho xe chạy bằng xăng.
Kế hoạch hóa tập trung mục tiêu phát thải ròng bằng không
Bất chấp điều này, chính phủ Tổng thống Biden vẫn tiếp tục mở rộng chính sách công nghiệp quốc gia của mình để chuyển người Mỹ từ xe xăng sang xe điện. Chính sách này bao gồm các giới hạn cứng rắn mới về lượng khí thải CO2 qua ống xả đối với các nhà sản xuất xe, do Cục Bảo vệ Môi trường (EPA) đề ra để buộc khoảng ⅔ số lượng xe hơi và xe tải mới phải đạt mức phát thải bằng không vào năm 2032.
Chính sách này cũng cung cấp các khoản đầu tư do người đóng thuế tài trợ cho các trạm sạc xe điện, cũng như các khoản trợ cấp của liên bang và tiểu bang để xây dựng các nhà máy sản xuất xe điện. Ngoài ra, nhiều công ty điện lực đang đầu tư xây dựng các trạm sạc xe điện và chuyển chi phí đó sang người tiêu dùng dưới dạng hóa đơn tiền điện cao hơn.
Hôm 17/04, Tòa Bạch Ốc đã công bố mục tiêu “50% tổng doanh số xe mới bán ra là xe điện vào năm 2030” của Tổng thống Biden, bao gồm “các cam kết công và tư nhằm trợ giúp quá trình chuyển đổi lịch sử của Mỹ sang xe điện trong Thử thách Tăng tốc Xe điện.”
Một tờ thông tin do Tòa Bạch Ốc phát hành hôm 23/06 nêu rõ: “Nhờ nghị trình Đầu tư vào Hoa Kỳ của Tổng thống Biden, nhu cầu về xe điện, và đầu tư từ các công ty tư nhân, khu vực công, và các công ty tiện ích điện ngày càng tăng, gần 24 tỷ USD đã được cam kết cho cơ sở hạ tầng sạc công cộng cho tới năm 2030.”
“Chúng tôi đang trên đà đạt được mục tiêu nhìn xa trông rộng 500,000 bộ sạc công cộng của Tổng thống Biden và chúng tôi sẽ tiếp tục tiến xa hơn nữa bằng cách khai thác đầu tư tư nhân để đáp ứng nhu cầu sạc xe điện của quốc gia như đã xác định trong nghiên cứu,” Tòa Bạch Ốc cho biết. “Điều này cho thấy Chính phủ của Tổng thống Biden và Phó Tổng thống Harris đã thúc đẩy đầu tư tư nhân hiệu quả như thế nào trong cuộc chạy đua trang bị các trạm sạc công cộng cho các tuyến đường cao tốc và đường bộ của chúng ta.”
Một nghiên cứu cho thấy do các chương trình kế hoạch hóa tập trung này, người Mỹ đang phải trả trung bình 48,000 USD cho mỗi chiếc xe điện được bán ra, cho dù họ có mua hay không. Một báo cáo hồi tháng Mười của Tổ chức Chính sách Công cộng Texas, có tiêu đề “Những Kỳ Vọng Bị Định Giá Quá Mức: Phơi Bày Chi Phí Thực Sự Của Xe Điện” (Overcharged Expectations: Unmasking the True Costs of Electric Vehicles) cho biết chi phí thực tế của xe điện đang bị che khuất bởi một loạt các khoản trợ cấp được “xã hội hóa,” các khoản chuyển giao, và các chi phí khác vốn được chuyển sang cho công chúng nói chung.
Ông Brent Bennett, đồng tác giả của báo cáo, nói với The Epoch Times rằng, “nếu những khoản trợ cấp này được tính vào giá bán lẻ của xe thay vì được xã hội hóa cho những người còn lại trong chúng ta,” thì một chiếc xe điện trung bình với giá niêm yết hiện vào khoảng 53,000 USD sẽ có giá khoảng 100,000 USD.
Tuy nhiên, bất chấp nhiều khoản trợ cấp, nhiều nhà sản xuất xe và đại lý vẫn tiếp tục thua lỗ với xe điện. Ford tiết lộ hồi tháng Mười rằng bộ phận xe điện của hãng đã lỗ 1.33 tỷ USD trong quý 3 và lỗ 1.08 tỷ USD trong quý trước. GM thông báo rằng khoản lỗ trong bộ phận xe điện đã góp phần làm giảm 1.5 tỷ USD lợi nhuận trong quý này.
Các nhà sản xuất xe đang phản ứng bằng cách cắt giảm sản xuất xe điện. Ford cho biết việc sản xuất Mustang Mach-E chạy điện đang bị tạm dừng và họ đang tạm dừng khoản đầu tư 12 tỷ USD theo kế hoạch vào sản xuất xe điện mới. Giám đốc điều hành của GM Mary Barra thông báo rằng GM đang lùi mục tiêu sản xuất 500,000 xe điện lại trong 12 tháng tới.
Hôm 26/10, Giám đốc tài chính hãng xe Mercedes Harald Wilhelm cho biết thị trường xe điện là “một không gian khá gay gắt.”
Một số nhà phân tích trong ngành đặt câu hỏi liệu mục tiêu của chính phủ Tổng thống Biden về hơn 60% doanh số xe mới bán ra là xe điện có thể đạt được trong thập niên tới hay không.
Theo một cuộc thăm dò hồi tháng Hai của Viện Chính sách Năng lượng của Đại học Chicago, chỉ 19% số người được hỏi cho biết họ “rất” hoặc “vô cùng” có khả năng mua xe điện. Khoảng một nửa cho biết họ sẽ không mua xe điện vì chi phí cao, phạm vi hoạt động hạn chế, và lo lắng về việc không thể sạc cho xe điện một cách đáng tin cậy.
Một số nhà phân tích trong ngành cho rằng xe điện là sản phẩm thích hợp dành cho người giàu và xe điện sẽ gặp khó khăn để thống trị được ngành công nghiệp xe hơi. Loại xe này thuận tiện cho những người lái xe sống ở ngoại ô có quãng đường di chuyển ngắn và có thể sạc qua đêm tại nhà hoặc tại văn phòng vào ban ngày, thường dùng xe điện như một chiếc xe thứ hai.
Thu nhập trung bình của người mua xe điện hiện là 150,000 USD, gấp đôi mức thu nhập trung bình 75,000 USD của một gia đình ở Mỹ.
Theo một cuộc khảo sát gần đây của J.D. Power, phần lớn người mua xe điện là nam giới thuộc thế hệ Y, với điểm tín dụng trung bình là 788. Chỉ có 28.5% người mua xe điện trong năm 2022 là nữ.
Trong khi đó, theo Cơ sở dữ liệu Từ chối Năng lượng tái tạo do ký giả và tác giả Robert Bryce biên soạn, hơn 600 thị trấn trên khắp Hoa Kỳ cho đến nay đã chặn hoặc cấm các dự án lớn về quang năng và phong năng cũng như các dự án năng lượng tái tạo khác mà họ tin rằng sẽ gây hại cho môi trường địa phương. Chỉ trong tháng Mười, bả thị trấn đã phê chuẩn các biện pháp tạm dừng các dự án phong năng và quang năng ở Ohio, Kentucky, và Pennsylvania.
“Việc cấm này xoay quanh giá trị tài sản, xoay quanh sự duy trì đặc tính của các khu dân cư trong các thị trấn của họ, trong các quận của họ,” ông Bryce nói với The Epoch Times. “Và đây là điều đã xảy ra từ Maine đến Hawaii.”
Ông nói, “Việc cấm đã xảy ra được một thập niên, nhưng quý vị sẽ không đọc được thông tin này trên tờ The New York Times bởi vì những tin tức như thế không phù hợp với câu chuyện về năng lượng xanh.”
Châu Âu phanh gấp
Sự thúc đẩy của Tổng thống Biden đối với xe điện và các yêu cầu về phát thải ròng bằng không khác diễn ra khi nhiều chính phủ Âu Châu, vốn đi trước Hoa Kỳ hàng thập niên trong quá trình chuyển đổi, đang lùi bước.
Hồi tháng Chín, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã trì hoãn một lệnh cấm xe chạy bằng xăng và nồi hơi chạy bằng gas vì những mục tiêu khí hậu về phát thải ròng bằng không đã gây ra “chi phí không thể chấp nhận được” đối với các gia đình Anh. Cũng trong tháng Chín, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã bãi bỏ lệnh cấm sử dụng nồi hơi gas của Pháp vì “chúng tôi không thể để đồng bào của mình, đặc biệt là ở những vùng thôn quê nhất không có giải pháp.”
Và trong khi một số tiểu bang, bao gồm California, Maryland, Massachusetts, New Jersey, New York, Oregon, Rhode Island, và Washington, đang thực hiện lệnh cấm bán xe chạy bằng xăng, thì Connecticut đã từ bỏ nỗ lực áp đặt yêu cầu đó.
Hôm 28/11, Thống đốc thuộc Đảng Dân Chủ của tiểu bang Connecticut Ned Lamont cho biết ông sẽ rút lại kế hoạch ràng buộc các quy định của tiểu bang mình với các quy định của California, nơi cấm bán xe động cơ đốt trong vào năm 2035. Theo Quy tắc Xe hơi Sạch Tân tiến II (Advanced Clean Cars II) của California, 35% xe hơi và xe tải nhẹ mới bán ra vào năm 2026 phải không có khí thải ở ống xả; 68% phải không phát thải vào năm 2030; và 100% phải không phát thải vào năm 2035.
Nếu người Mỹ chuyển sang sử dụng xe điện với số lượng đáng kể, thì còn có vấn đề là liệu họ có thể sạc điện cho những chiếc xe này hay không. Theo Công ty Độ tin cậy Điện lực Bắc Mỹ (NERC), sạc một chiếc xe điện cần một lượng điện tương đương với 2.5 thiết bị HVAC tại nhà. Hiện nay, nhu cầu cao điểm về các tiện ích của Mỹ diễn ra vào mùa hè khi mọi người dùng máy điều hòa không khí.
Một báo cáo từ Kevala, một công ty phân tích lưới điện, tuyên bố rằng California sẽ phải chi tới 50 tỷ USD vào năm 2035 để bổ sung đủ công suất nhằm đáp ứng các mục tiêu về xe điện, làm tăng thêm hóa đơn tiền điện của người dân California, vốn đã cao gấp đôi mức trung bình toàn quốc. Và nhiều phân tích về việc sử dụng năng lượng cho biết, để lưới điện có thể đáp ứng nhu cầu gia tăng dự kiến, người lái xe điện chỉ nên sạc vào ban đêm khi nhu cầu tổng thể thấp hơn, có khả năng làm hạn chế việc sử dụng xe điện chỉ nội trong những người có thể sạc tại các gara hoặc những người hoạt động về đêm.
Bất chấp những gì người dân được chính phủ bảo phải làm, hoặc được trả tiền để làm để chuyển sang trạng thái phát thải ròng bằng không, người Mỹ dường như có suy nghĩ của riêng mình.
