Thức uống tăng lực switchel độc đáo của người dân Hoa Kỳ
Trước khi loại nước uống thể thao của hãng Gatorade có mặt, những người nông dân thời thuộc địa đã giải khát bằng thức uống switchel được pha từ mật đường ngọt ngào và bột gừng cay nồng.
Khi ngài Benjamin Morrell trao tặng quyển hồi ký của mình cho Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ, lời đề xuất của ông trong đó khiến người khác hiếu kỳ. Vị thuyền trưởng đầu thế kỷ 19 này đã khuyến nghị rằng tất cả chuyến tàu có hành trình dài ngày cần được cung cấp nhiều mật đường và giấm. Thuyền trưởng Morrell, mặc dù nổi tiếng là người kể những câu chuyện khó tin, chắc chắn biết cách trữ thực phẩm bổ ích cho tàu. Hành trình của ngài từ Châu Nam Cực, xuyên qua biển Nam, lên xuống Thái Bình Dương, tới bờ biển Tây Phi, và ngài quan tâm cũng như chăm sóc thuyền viên của mình thật kỹ lưỡng.
Mật đường và giấm, kết hợp với gừng và nước, được pha chế thành đồ uống có tên gọi là switchel – một loại nước có vị vừa chua vừa ngọt mà thuyền trưởng đã tán dương vì lợi ích sức khỏe cho những thủy thủ. Thức uống từng được cho là có tác dụng ngăn ngừa bệnh thiếu vitamin C (thực sự là không có), bảo đảm nước uống an toàn hơn (thực sự là không có), xoa dịu các vấn đề về tiêu hóa (có khả năng), và tái tạo năng lượng cho người lao động vất vả (điều này là chắc chắn).
Dù không chắc là bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ có áp dụng lời khuyên của thuyền trưởng hay không, nhưng thật sự là bộ Hải Quân có dự trữ trên tàu nhiều mật đường và giấm cho thức uống switchel. Thông thường, một chiếc tàu có hành trình 6 tháng ngoài biển khơi cần dự trữ gần 900 gallons (3,407l) mỗi loại nguyên liệu trên. Switchel gồm có gừng hòa trộn với nước hoặc đôi khi là rượu rum cung cấp nhiều chất khoáng, dù thiếu nước lọc tinh khiết nhưng pha chế theo cách đó làm cho thức uống này ngon miệng hơn.
Một loại nước tăng lực cổ truyền
Không chỉ có những thủy thủ biết đến giá trị của nước switchel mà còn có cả các bác nông dân. Tác dụng giải khát sau một ngày lao động nặng nhọc dưới trời nắng nóng khiến cho thức uống này có biệt danh là “nước uống cho thợ phơi cỏ khô.” Nếu xét về hiệu quả tái tạo năng lượng và bù nước cho cơ thể, bạn có thể xem switchel là thức uống thể thao đầu tiên của người Mỹ.
Nếu pha chế theo cách xưa là hòa giấm, mật đường, bột gừng, và một nhúm muối với nước, thức uống này bổ sung các khoáng chất đã bị mất trong quá trình đổ mồ hôi và lao động vất vả. Một khẩu phần thông thường chứa một lượng calo tương tự như trong đồ uống thể thao Gatorate, nhưng điều đáng chú ý là switchel chứa nhiều chất điện giải và vitamin hơn: bổ sung magie, mangan, và đồng đáp ứng 30% liều được khuyến nghị hàng ngày, ngoài ra còn có 20% canxi, 10% sắt và 10% kali. Thức uống này cũng chứa một lượng nhỏ natri, kẽm, selen, và photpho. Các khoáng chất đặc biệt như kali, magie, canxi và natri bảo đảm cơ thể được bù nước hoàn toàn, và chuyển hóa những chất dinh dưỡng đến tế bào của bạn.
Ngoài việc bổ sung nhiều chất điện giải, switchel cũng là nguồn cung cấp vitamin B6 dồi dào. Chất dinh dưỡng này đóng vai trò quan trọng cho nguồn năng lượng và sự trao đổi chất của cơ thể, hỗ trợ hệ thống thần kinh trung ương, là nguyên liệu bổ sung thường có trong nước tăng lực vì lý do đó. Tương tự như các loại nước tăng lực ngày nay, đường trong switchel giúp bổ sung nhanh chóng năng lượng đã bị tiêu hao do làm việc nặng nhọc.
Gừng không chỉ tạo hương vị cho đồ uống, mà còn có nhiều tác dụng chữa bệnh. Từ lâu gừng đã được xem là loại thảo dược điều trị hiệu quả chứng khó tiêu, buồn nôn và các bệnh tiêu hóa khác. Hương vị cay nồng của gừng cũng được cho là để tăng bài tiết mồ hôi có tác dụng làm mát cơ thể.
Thức uống switchel hồi sinh
Khi mới du nhập vào Mỹ quốc*, mật đường được chọn là chất làm ngọt. Trong khi đường trắng khá hiếm và đắt đỏ, mật đường lại rẻ và dễ tìm. Trong nhà bếp lúc nào cũng có loại này, để tạo hương vị cho bánh mì, tạo độ ngọt cho món kem sữa trứng, và thậm chí mật đường còn được sử dụng trong phương pháp điều trị tại nhà cho các vết thương, vết bầm, và các chứng bệnh tiêu hóa. Trong hầu hết nhà bếp của mọi gia đình, bạn đều có thể tìm thấy nguyên liệu đó cùng với giấm táo và bột gừng tự làm tại nhà. Các công thức pha chế switchel kiểu cũ sử dụng ba nguyên liệu này, trong đó hầu hết chỉ dẫn tỷ lệ giấm và mật đường bằng nhau, và một số công thức khác chỉ yêu cầu lượng giấm vừa đủ để tạo hương vị cho thức uống.
Ngày càng có nhiều người quan tâm đến những kỹ thuật nấu nướng cổ truyền, kỹ năng pha chế kiểu cũ, và đồ uống lên men, vì vậy nước switchel được hồi sinh. Dù cho những công thức mới sau này giữ lại hai nguyên liệu chính từ công thức cũ là giấm táo và gừng, bạn sẽ vẫn tìm thấy nhiều điểm khác biệt. Ví như mật đường hiếm khi xuất hiện trong những công thức gần đây nhất, mà thường được thay thế bằng mật ong hoặc siro cây phong để tạo ngọt – mang đến một hương vị thân quen hơn, có thể ngon miệng hơn phù hợp ở thời đại ngày nay. Hầu hết những phiên bản đều bao gồm gừng tươi thay vì bột gừng, mà ở thời buổi này, bạn hầu như có thể tìm thấy ở mọi cửa hàng tạp hóa. Thậm chí, nhiều công thức khác còn thêm vào những nguyên liệu không chính thống như trái cây tươi và thảo mộc.
Cho dù lần đầu tiên bạn thử pha chế switchel theo kiểu cũ là bột gừng truyền thống với độ chua từ giấm và vị vừa ngọt vừa đắng từ mật đường, hoặc theo cách pha hiện thời, chắc chắn bạn luôn thấy dễ dàng khi làm thức uống tái tạo năng lượng này giúp bạn hạ nhiệt vào những buổi chiều oi bức nhất trong mùa hè.
Công thức pha switchel với gừng theo kiểu cũ
Với độ ngọt vừa phải, dễ chịu và xen lẫn thêm vị chua thanh thanh, thức uống tăng lực được pha theo kiểu cũ này trong một ngày hè nắng nóng là thật hoàn hảo. Những khoáng chất dồi dào giúp bổ sung các chất điện giải đã bị tiêu hao, cùng với một liều lượng nhiều vitamin B có thể gia tăng năng lượng cho cơ thể. Bạn hãy thử pha cùng với một ít nước có gas sẽ khiến bạn hồi tưởng về loại bia gừng* trong một buổi chiều thảnh thơi.
Nguyên liệu dành cho 6 người
- 1/4 cup mật đường
- 1/4 cup giấm táo
- 2 muỗng cà phê bột gừng
- 1/4 muỗng cà phê muối biển mịn
- 8 cup nước
Trước tiên bạn cho mật đường, giấm, gừng và muối biển vào nước và khuấy đều.
Sau đó, làm lạnh thức uống rồi lắc đều tay trước khi dùng. Bạn bảo quản trong tủ lạnh dùng đến 5 ngày.
Công thức pha switchel có quả mâm xôi đen
Phiên bản switchel này biến tấu từ công thức kiểu cũ bằng cách thay bột gừng thành gừng tươi, và thêm vào nhiều quả mâm xôi đen nhằm tạo ra màu hồng tuyệt đẹp, hương vị đậm đà thích hợp dùng trong mùa hè. Bạn trình bày thức uống này với một ít đá viên và một nhúm lá bạc hà.
Nguyên liệu dành cho 6 người
- 1/4 cup mật ong
- 1/4 cup giấm táo
- 1 củ gừng tươi cỡ 2 inch (5.08cm), băm nhỏ
- 2 cup quả mâm xôi đen
- 8 cup nước
Bạn cho tất cả nguyên liệu vào xoong và đun sôi ở lửa trên trung bình. Sau đó giảm lửa để sôi liu riu khoảng 15 phút. Rồi tán nhỏ những quả mâm xôi đen đã mềm và tiếp tục để sôi ở lửa nhỏ thêm 5 phút nữa.
Lược bỏ phần xác, còn lại là nước switchel. Bạn cất trong tủ lạnh qua đêm và sau đó dùng kèm với đá viên.
Ghi chú của dịch giả:
*Bia gừng: được sản xuất từ sự lên men tự nhiên của củ gừng, men và đường. Bia gừng có nguồn gốc từ Anh Quốc vào giữa thế kỷ 18.
Nam Anh biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
