Tiền tiết kiệm của người Canada đang dần cạn kiệt do lãi suất tiền gửi tụt hậu xa so với lạm phát
Tài khoản tiết kiệm của người dân Canada đang bị rò rỉ.
Khi lạm phát lên đến 8%, bất kỳ ai có tiền trong ngân hàng sẽ thấy tiền tiết kiệm của họ bị giảm đi với tốc độ kỷ lục nhanh chưa từng thấy vì lãi suất cho các tài khoản tiết kiệm, phần lớn vẫn chưa theo kịp, đang ở mức khoảng 1%.
Bà Claire Celerier, giáo sư phụ tá tài chính tại Trường Quản lý Rotman của Đại học Toronto, cho biết: “Họ sẽ mất tiền. Giá trị của các khoản tiết kiệm đang giảm.”
Tình hình này trái ngược hẳn với lần trước lạm phát tăng cao như thế này. Năm 1981, lạm phát đạt đỉnh điểm hơn 12%, nhưng dữ liệu của Cơ quan Thống kê Canada cho biết các tài khoản ngân hàng đang trả lãi 19%, và thậm chí vào năm 1990 khi lạm phát đang ở mức dưới 5%, các tài khoản đã trả hơn 9%.
Bà Celerier cho biết có một số lý do dẫn đến sự tụt hậu, nhưng một phần của vấn đề là sự tập trung của lĩnh vực ngân hàng của Canada.
“Khi có sự cạnh tranh thấp hơn giữa các ngân hàng, thì họ sẽ mất nhiều thời gian hơn để điều chỉnh lãi suất trên tài khoản tiền gửi.”
Bà nói, các ngân hàng không có nhiều động lực để thay đổi lãi suất trừ khi họ phải làm vậy.
“Khi các ngân hàng không tăng lãi suất tiền gửi, họ đang tạo ra nhiều lợi nhuận hơn… Đó là một cách rất dễ dàng để tạo ra lợi nhuận, để có một lãi suất thấp trên tài khoản tiền gửi.”
Một phần của nguyên nhân thúc đẩy lãi suất vào đầu những năm 1980 là sự ra đời của các quỹ tương hỗ trên thị trường tiền tệ, cung cấp một giải pháp thay thế cạnh tranh cho tài khoản ngân hàng cho những người tiết kiệm trung bình.
Ngày càng có nhiều ngân hàng trực tuyến và liên minh tín dụng với mức phí cạnh tranh. Cô Natasha Macmillan, giám đốc hoạt động ngân hàng thường nhật của Ratehub.ca cho biết, sau khi ngân hàng trung ương Canada (Bank of Canada) tăng lãi suất cơ bản thêm một điểm phần trăm vào tháng Bảy, Oaken Financial đã tăng lãi suất từ 1.65% lên 2.25%, trong khi liên minh tín dụng Duca tăng lãi suất từ 3.1% lên 3.25%,
Tuy nhiên, người Canada không có xu hướng chuyển ngân hàng thường xuyên. Một cuộc khảo sát của Accenture từ năm 2020 cho thấy ít hơn 4% người tiêu dùng cho biết họ đã chuyển tài khoản ngân hàng chính của mình trong năm ngoái.
Một số ngân hàng cũng đã bắt đầu tăng lãi suất, mặc dù thường là thông qua các chương trình khuyến mãi ngắn hạn và các hạn chế khác, và hành động này không rộng rãi.
Cô Macmillan cho biết: “Các ngân hàng rất nhanh chóng thông qua mức lãi suất cao hơn đối với khoản vay nhưng chậm hơn nhiều đối với những người đang tìm cách tiết kiệm.”
Scotiabank đang cung cấp một mức lãi suất tạm thời lên đến 4.05% nhờ một số khoản tiền thưởng có giới hạn thời gian (một số được ràng buộc với các khoản tiền gửi mới) trên mức 1.35% thông thường của họ. CIBC đang cung cấp lãi suất lên tới 3.55%, sau đó giảm xuống 0.8% sau 120 ngày, tăng từ mức khuyến mại 1.5% của tháng Hai mà sẽ giảm xuống còn 0.3%.
Trong khi đó, TD Bank cung cấp lãi suất 0.05% cho số dư trên 5,000 USD cho tài khoản tiết kiệm lãi suất cao của mình (ngân hàng này cung cấp một tài khoản riêng trả 1% cho số dư trên 10,000 USD), RBC cung cấp 0.8% cho tài khoản lãi suất cao và BMO có tùy chọn tiết kiệm 1%.
Cô Macmillan nói rằng việc nhiều người chuyển sang các công ty cho vay thay thế có thể gây áp lực nhiều hơn cho các ngân hàng lớn.
“Khi nhiều người Canada ngày càng thoải mái hơn khi tìm kiếm hoặc chuyển đến một ngân hàng mà họ có thể không quen biết, năm, sáu ngân hàng lớn sẽ bắt đầu cảm thấy áp lực cạnh tranh đó và ngày càng bắt đầu thay đổi lãi suất của họ cho phù hợp.”
Tuy nhiên, một phần của thách thức là các ngân hàng không quá tuyệt vọng với các khoản tiền gửi sau khi người dân Canada chứng kiến các khoản tiết kiệm tăng lên trong thời kỳ đại dịch.
Ông Carl De Souza, Phó chủ tịch cao cấp của các tổ chức tài chính Bắc Mỹ tại DBRS Morningstar cho biết: “Các ngân hàng hiện đang có rất nhiều tiền mặt và thanh khoản, và mức tiền gửi của họ vẫn đang ở mức cao.”
“Vì vậy, có ít áp lực hơn để tăng lãi suất tiền gửi, trừ khi tiền gửi bắt đầu giảm đáng kể hoặc một đối thủ cạnh tranh tăng lãi suất.”
Ông De Souza lưu ý rằng các liên minh tín dụng đưa ra mức lãi suất cao hơn một phần vì chúng được thiết kế để phục vụ các thành viên và không chỉ tạo ra lợi nhuận cho các cổ đông như ngân hàng, mà vẫn còn một số do dự giữa người tiêu dùng.
“Một số cá nhân có thể không muốn gửi tiền vào các liên minh tín dụng vì họ cho rằng họ có rủi ro cao hơn các ngân hàng lớn, mặc dù lãi suất cao hơn mà các liên minh tín dụng đó trả.”
Tuy nhiên, nhiều liên minh tín dụng cũng không tăng lãi suất nhiều. Giám đốc tài chính Clayton Buckingham cho biết Vancity vẫn đang cung cấp lãi suất 0.75% trên các tài khoản chính của mình vì họ cũng không có nhu cầu có nhiều tiền gửi hơn.
“Thực sự cách chúng đang tôi đặt lãi suất là xem xét nhu cầu tài trợ tổng thể cho tổ chức.”
Ông Buckingham cho biết, tiền gửi của khách hàng cao hơn đã giúp đáp ứng nhu cầu cho vay cao hơn và thúc đẩy nhu cầu của liên minh tín dụng về nhiều vốn hơn, nhưng điều đó có thể thay đổi nếu thị trường thay đổi nhiều hơn.
“Điều quan trọng là thị trường cạnh tranh. Điều đó đang thúc đẩy phần lớn phong trào, vì vậy nếu lãi suất tại các ngân hàng và liên minh tín dụng còn lại ở đó tăng lên, thì chúng tôi cần phải làm theo.”
Ông cho biết thay vào đó, khách hàng đang tập trung vào các khoản tiền gửi có kỳ hạn của Vancity, tương tự như một chứng chỉ đầu tư bảo đảm. Các sản phẩm gắn chặt hơn với lãi suất trái phiếu, đã tăng nhanh hơn nhiều so với lãi suất tiền gửi, với một số tổ chức đưa ra mức lãi suất trên 5% cho các cam kết dài hạn.
Ông Buckingham lưu ý rằng vẫn trong giai đoạn đầu đối với lạm phát nói chung với sự không chắc chắn to lớn ở phía trước, vì vậy các tổ chức tài chính đang tiến hành một cách thận trọng. Nếu tiền gửi tiếp tục giảm khi mọi người viện đến khoản tiết kiệm của họ để trang trải chi phí ngày càng tăng thì các tổ chức tài chính có thể sẽ phải tăng lãi suất để thu hút tiền gửi, nhưng nếu nhu cầu cho vay giảm do lo lắng về kinh tế thì các tổ chức cho vay này có thể không cần nhiều vốn trong tay đến vậy.
“Chúng ta chỉ đang thấy tác động ban đầu của những gì có thể xảy ra trong môi trường lạm phát cao… hiện tại, mọi người vẫn đang tính toán về điều này.”
