Bí ẩn của nước Ý: Vùng đất Puglia
Những ngôi nhà thuộc về thế giới khác, những bãi biển hoang sơ, và phong cách kiến trúc Baroque đang chờ đợi du khách đến khám phá.
Khung cảnh thật kỳ lạ như thể thuộc về một thế giới hoàn toàn khác biệt. Tham quan địa phương này đem đến cho chúng ta một cảm giác giống hệt như là đang khám phá một ngôi làng của người ngoài hành tinh trong những bộ phim khoa học viễn tưởng ngoài không gian, chứ không phải là một khu dân cư được Unesco bảo tồn ở miền Nam nước Ý. Bước lên trên một không gian cao hơn, những chi tiết về các ngôi nhà tí hon trở nên khá rõ ràng – hình tròn, có mái hình nón được quét sơn trắng, một số trong đó được trang điểm với những biểu tượng của sự may mắn. Và tất cả những ngôi nhà này đều đã có hàng trăm năm tuổi đời.
Những ngôi nhà này được xây dựng bằng đá khô, và rõ ràng là khá chật chội để cho chỉ một gia đình nhỏ sinh sống, vậy tại sao người ta lại chọn sống trong một nơi kì quặc như vậy? Các chuyên gia không đồng ý với ý nghĩ này, tuy nhiên cô bạn hướng dẫn viên của chúng tôi đã kể về một giả thuyết đang phổ biến – rằng tất cả đều có liên quan đến chính sách thuế. Những ngôi nhà này, được gọi chung là “trulli”, được xây dựng để có thể nhanh chóng phá bỏ. Về tổng thể là chúng đều được xây dựng ở những khu vực xa xôi, cư dân sẽ được cảnh báo sớm hơn nếu các nhân viên thuế tiến đến nơi này, và họ sẽ không thể bị phạt bởi những điều không tồn tại. “Chỉ cần tháo ra một số viên đá, họ sẽ làm ngôi nhà đổ sập nhanh gọn, và sẽ xây dựng lại cũng rất nhanh chóng khi nhân viên thu thuế đã rời đi.” Cô hướng dẫn viên vừa cười vừa chia sẻ với chúng tôi.
Tôi đang có mặt tại Puglia, một vùng đất nằm tại vị trí “gót” của “chiếc giày” nước Ý [đất nước Ý có hình chiếc giày]. Khi lượng khách du lịch nhỏ giọt hiện tại sẽ nhanh chóng trở thành một dòng nước lũ trong mùa hè này, rất nhiều du khách sẽ tìm lại những địa điểm ưa thích của họ ở châu Âu. Và điều đó chắc chắn là bao gồm cả những địa điểm nổi tiếng nhất của nước Ý. Những phòng khách sạn ở Rome, Venice, và Florence đã bắt đầu khan hiếm, và rồi tất cả mọi nơi từ Piazza del Duomo đến Nhà Nguyện Sistine đều sẽ trở nên đông đúc và bận rộn một cách khó chịu.
Một số du khách thông thái hơn sẽ nhìn xa hơn một chút, trong trường hợp này, là đi xa hơn về phương Nam. Puglia (hay là Apulia) nhô ra ở phần cuối cùng của Bán Đảo Ý, một dải đất tương đối mỏng nằm giữa Biển Adriatic và Biển Ionian. Cô hướng dẫn viên chia sẻ với chúng tôi rằng sự sắp đặt địa lý này có một số ưu điểm rất thiết thực, đặc biệt là khi bạn đang tìm kiếm một ngày thư giãn trên bãi biển vào giữa mùa hè oi ả.
“Khi mà bên phía này gió quá lớn, bạn chỉ cần đi qua phía bờ biển còn lại,” cô nhắc chúng tôi.
Có quá nhiều điều tuyệt vời ở nơi đây. Puglia có đường bờ biển dài nhất so với bất kỳ vùng nào ở nước Ý, và nằm rải rác ở nơi đây là một số thị trấn bãi biển Địa Trung Hải đẹp như một bức tranh, những kiến trúc cổ kính nằm ngay trên những tảng đá, bên cạnh làn nước biển xanh trong trẻo nhẹ nhàng tấp vào bãi cát mềm mịn và trắng muốt ngay bên dưới. Đồng thời cũng là một vùng đất còn hoang sơ, địa lý tự nhiên còn rất nhiều để có thể khám phá. Ví dụ như, Công Viên Quốc Gia Gargano, một nơi có tồn tại những vách đá gồ ghề, những hòn đảo cũng như những cổng vòm tự nhiên bằng đá vươn cao lên đến một trong những khu rừng cổ xưa nhất trên toàn lục địa. Đi bộ đường dài trong rừng, rồi tìm kiếm bãi biển hoặc một trong rất nhiều hang động dành riêng cho mình để có thể trải nghiệm một cuộc sống nơi thiên nhiên hoang dã.
Và bạn sẽ tìm thấy lịch sử đa dạng và phong phú nơi đây. Trước những làn gió thương mại, rất nhiều dân tộc đã bị thổi bay đi trong suốt chiều dài lịch sử đến hàng ngàn năm, từ những người Hy Lạp thời kỳ Mycenae, một nền văn hóa thời kỳ đồ đồng đã định hình nên một trong những nền văn minh phức tạp nhất ở Châu Âu vào thời điểm hơn 1,000 năm trước công nguyên, cho đến người Sicily, và những người Hồi Giáo, những người đã thành lập nên Tiểu Vương Quốc Bari. Mỗi dân tộc đều để lại dấu ấn văn hóa của riêng mình.
Khám phá những thành phố
Bên cạnh việc tham quan những căn nhà Trulli, tôi cũng dành thời gian ở Lecce, một thành phố nhỏ với dân số ít hơn 100,000 người, đôi khi cũng được gọi là Florence của miền Nam. Là thành phố thứ hai của Puglia, ở đó có một đấu trường La Mã nhỏ và một số tàn tích khác nằm ngay ở trung tâm thành phố. Tuy nhiên, chính phong cách Baroque mới là điểm chính ở thành phố này – rất đậm chất Baroque, và rất dễ để phân biệt, Lecce Baroque (hoặc “Barocco Leccese”) thật sự là một phong cách kiến trúc riêng biệt.
Một vài trong số những công trình kiến trúc nổi tiếng nhất của thành phố đã được xây dựng (hoặc phục dựng) bởi những kiến trúc sư nổi tiếng nhất của nước Ý vào thế kỷ 16 và 17, thời kỳ hoàng kim của nghệ thuật Baroque. Đi dạo vòng quanh thành phố, giữa những quảng trường và lối đi nhỏ, tôi đã được chứng kiến một loạt những bất ngờ, mỗi tòa nhà thờ hoặc cổng vòm đá hoặc cung điện mới đều ấn tượng hơn là những cái cũ. Kiến trúc mặt ngoài của chúng, phủ đầy bởi từng mẫu nhỏ li ti, những chi tiết tương phản, đầu thú, hình người hay những sinh vật giả tưởng còn nhiều hơn nữa, truyền cảm hứng cho một số người và răn đe một số khác. Còn về nhà thờ Basilica di Santa Croce, có lẽ là ví dụ điển hình nhất về phong cách này, một nhà quan sát nổi tiếng đã nhận xét khá táo tợn rằng nó trông giống như một người mất trí đang gặp ác mộng.
Bari là là thủ phủ của Puglia, mặc dù tên gọi của nó có thể không gợi lên đến những hình ảnh sống động như những thành phố lớn khác của nước Ý. Bari tọa lạc cách khoảng 100 dặm về phía Bắc, đồng thời cũng là một trung tâm thương nghiệp. Thành phố 300,000 dân này có cách sống khá chậm rãi và dường như ưu ái cho những du khách dành nhiều thời gian để khám phá các đường phố và phố đi bộ bên trong nó. Đi bộ dọc theo một quảng trường với những hàng cây cọ được vuốt ve bởi những làn gió của vùng biển Adriatic, hướng dẫn viên nói với chúng tôi rằng một số trong các viên gạch ở nơi đây đã từng được xây dựng bởi những người La Mã vào thế kỷ thứ hai trước công nguyên.
“Hãy nhìn vào những chi tiết này,” cô nói và chỉ trên mặt đất. “Các bạn vẫn có thể thấy những vết bánh xe, từ những toa xe chạy qua trong hàng thế kỷ, hướng đến Rome.”
Chúng tôi đi ngang qua một cây ô liu, ngay ở giữa một quảng trường (“Chúng tôi có khoảng hơn 60 triệu cây ô liu ở vùng đất này – dầu ô liu là vàng của Puglia”, cô hướng dẫn viên chia sẻ), và sẵn sàng để tham quan một số địa điểm đặc sắc thu hút nhất của thành phố. Tất nhiên là bao gồm cả Nhà Thờ Giáo Hoàng St. Nicholas, chính là St. Nick. Tuy nhiên khác xa với một người đàn ông râu trắng trong bộ đồ màu đỏ tươi với cái bụng rung rinh như một cái bát đầy thạch, nhà thờ này, được xây dựng vào năm 1087, tiết lộ về một con người hoàn toàn khác. Trần nhà theo phong cách Baroque kể về câu chuyện của một người đàn ông gốc Hy Lạp [là Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay] vào thế kỷ thứ 3, người đã thực hiện rất nhiều phép màu và thường ban tặng những món quà bí ẩn. Ông vẫn là vị thánh bảo trợ cho rất nhiều người, gồm cả thủy thủ, trẻ em, thợ nấu bia và những kẻ trộm đã ăn năn hối cải.
Tuy nhiên có một số điểm nhấn nhỏ ở trong Khu Phố Cổ làm cho tôi cảm thấy rất phấn khích. Trên một con đường, một người phụ nữ đang làm nui sò tròn – nui Orecchiette, rất đặc biệt, nhìn tương tự như cái lỗ tai nhỏ. Sử dụng các thao tác thuần thục, họ trò chuyện với nhau trong khi tay vẫn cứ liên tục làm việc, nhào trộn và tạo hình cho hỗn hợp đơn giản gồm có nước, muối và bột mì. Không dùng trứng, bởi vì thời gian trước đây, rất nhiều người dân ở đây là quá nghèo để có thể mua được trứng.
Ở một lối đi ít người qua lại khác, có một cửa hàng nhỏ bé, ở đó một người đàn ông đang khắc những con búp bê bằng gỗ. Ông nói với tôi rằng ông đã làm công việc này hơn 25 năm rồi.
“Mất khoảng 2 ngày thời gian chỉ để làm xong cái đầu của búp bê”, ông nói bằng giọng Ý đặc sệt, trong khi vẫn chăm chú thực hiện công việc của mình.
Đó là búp bê liền khối, có chút lạ mắt, và chắc chắn là rất đáng yêu. Và có lẽ không quá ngạc nhiên để tìm thấy chúng tại vùng đất Puglia này, nơi mà những khám phá hiếu kỳ ở vùng đất bị xem nhẹ này là điều rất phổ biến.
Kinh nghiệm dành cho bạn
Máy bay: Sân bay quốc tế Karol Wojtyla của Bari (Mã số: BRI, được đặt theo tên của Giáo Hoàng John Paul II), được phục vụ bởi một số hãng chuyên chở lớn của Âu châu, các chuyến bay một chặng đến Luân Đôn, Paris, Frankfurt và một số điểm đến khác nữa. Một chuyến bay từ Hoa Kỳ luôn phải quá cảnh tại một trong số các thành phố ở trên.
Dạo quanh thành phố: Phương tiện công cộng hoặc taxi là một lựa chọn rất tốt tại các thành phố lớn, tuy nhiên bạn chắc chắn sẽ cần một chiếc xe cho thuê để có thể đến những địa điểm du lịch của vùng đất này như là khám phá các khu rừng, những bãi biển ít người qua lại, và những ngôi làng tí hon. Khi mà bạn muốn khám phá toàn bộ đất nước Ý, thì những chuyến xe lửa tốc hành luôn sẵn sàng để giúp bạn.
Lưu trú: Khách sạn Grande Albergo delle Nazioni kết hợp những tiện nghi của một thành phố và bãi biển, nằm ngay trên bờ biển Adriatic. Hãy tận hưởng khung cảnh hướng biển từ phòng nghỉ của bạn, hoặc là, thậm chí tuyệt vời hơn nữa là từ trên hồ bơi ở trên mái, sau đó tận hưởng một bữa tiệc hải sản ngay tại nhà hàng kề bên.
Lưu ý: Thị trấn Alberobello có bộ sưu tập nhà Trulli lớn nhất ở Puglia. Bạn vẫn có thể tự mình tham quan nơi này, hoặc tốt nhất là đăng ký một tour đi bộ, khi đó hướng dẫn viên sẽ kể cho bạn nghe những câu chuyện hấp dẫn về những ngôi nhà này. Nhân viên tại Italian Connection cung cấp các tour du lịch theo nhóm nhỏ diễn ra vào cuối ngày, khi các nhóm lớn hơn đã khởi hành
Nhà văn Tim Johnson, định cư ở Toronto, luôn đi du lịch khắp nơi để tìm kiếm và viết nên những câu chuyện tuyệt vời. Từng đến thăm hơn 140 quốc gia trên khắp 7 châu lục, ông đã theo dấu chân sư tử ở Botswana, đào bới tìm kiếm xương khủng long ở Mongolia, và đã từng đi bộ cùng với khoảng nửa triệu con chim cánh cụt ở Đảo Nam Georgia. Ông cộng tác với một số tờ báo lớn nhất của Bắc Mỹ, bao gồm cả CNN Travel, Bloomberg và The Globe and Mail.
Hoàng Long biên dịch
