Bí ẩn về tượng Nhân Sư: Điều gì đã xảy ra vào 13,000 năm trước?
Tượng Nhân Sư đã tồn tại vào 13,000 năm trước và từng bị ngập lụt? Sự kiện gì đã khiến thế giới bước vào kỷ băng hà? Trước cả khi có các kim tự tháp, ai đã xây dựng đền Göbekli Tepe ở Thổ Nhĩ Kỳ?
Kỷ băng hà mini – Younger Dryas
Vào thời điểm đó, do một sự kiện bất ngờ xảy ra nên nhiệt độ toàn cầu đã đột ngột giảm mạnh, các sông băng ở Bắc Cực xâm lấn xuống phía nam dẫn đến một kỷ băng hà kéo dài khoảng 1,300 năm. Thời kỳ này được gọi là Younger Dryas. Còn trước đó, nhiệt độ toàn cầu đang dần tăng cao.
Vậy tại sao lại gọi là Younger Dryas? Bởi vì khi nghiên cứu về sông băng Greenland, các khoa học gia đã phát hiện ra phấn hoa của một loài thực vật thuộc chi Dryas từng mọc ở các vùng đất Bắc Âu vào thời điểm đó, và chúng đều có thể được tìm thấy ở các khu vực vĩ độ thấp, cho thấy rằng khí hậu lạnh giá vào thời điểm đó đã dẫn đến một cuộc xâm lấn lớn về phía nam của loài này.
Trong đoạn thời gian này, nhiệt độ ở khu vực Greenland của Bắc Mỹ đã giảm mạnh khoảng 20 độ C, dẫn đến sự tuyệt chủng nhanh chóng của hầu hết các loài động vật khổng lồ ở Bắc Mỹ và nền văn hóa Clovis của người Maya. Tại Âu Châu, nhiệt độ ở các vùng phía nam của Vương quốc Anh cũng giảm hơn 8 độ C. Lúc đầu, người ta cho rằng kỷ nguyên Younger Dryas chỉ xảy ra ở Âu Châu và Bắc Mỹ, nhưng khi nghiên cứu ngày càng tiến triển, ở các khu vực khác trên thế giới cũng đã phát hiện bằng chứng về nhiệt độ lạnh hơn tại thời kỳ đó. Ví dụ, trầm tích tro sinh vật ở Biển Đông và đồng vị oxy-18 (18O) trong các sông băng trên cao nguyên Thanh Hải-Tây Tạng đã ghi lại một cách trung thực sự lạnh đi bất thường của khí hậu trong thời kỳ đó, cho thấy đây là kỷ băng hà có phạm vi trên toàn thế giới.
Vậy chính xác thì điều gì đã xảy ra vào 13,000 năm trước?
Giới khoa học thiên về giả thuyết cho rằng có một ngôi sao chổi hoặc tiểu hành tinh có đường kính hơn 4km đã va vào Trái Đất tại thời điểm đó, và các mảnh vỡ của nó rơi xuống Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Âu Châu và Tây Á, từ đó dẫn đến đại hồng thủy và những thay đổi mạnh mẽ về khí hậu, cuối cùng là kỷ băng hà kéo dài hàng nghìn năm, hay còn gọi là kỷ nguyên Younger Dryas.
Vào năm 1694, nhà thiên văn học nổi tiếng Edmond Halley (người tính toán ra quỹ đạo của sao chổi Halley và dự đoán rằng nó sẽ quay trở lại sau mỗi 75-76 năm) đã nói rằng, có một sao chổi nào đó mà chúng ta chưa biết đã gây ra trận đại hồng thủy trong lịch sử.
Một nhà thiên văn học nổi tiếng khác, Pierre-Simon Laplace, cũng từng nhắc đến trong kiệt tác Exposition Du Systême Du Mond (1796) của ông rằng: “Rất nhiều người và động vật đã thiệt mạng trong những trận đại hồng thủy và động đất trên khắp thế giới, mọi loài, mọi tàn tích của con người đều bị tiêu diệt: mà đây chính xác là những gì mà một lần va chạm của sao chổi có thể gây ra”.
Tại cuộc họp của Liên minh Địa vật lý Hoa Kỳ ở Acapulco vào năm 2007, Firestone và West cùng khoảng 20 khoa học gia khác đã lần đầu tiên chính thức đề xuất giả thuyết va chạm của sao chổi, nhóm chuyên gia này sau đó đã xuất bản một bài báo liên quan trong Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia (PNAS).
Sau đó vài năm, đã có thêm nhiều bằng chứng ủng hộ giả thuyết này được phát hiện.
Vào năm 2013, một báo cáo khoa học chỉ ra rằng, họ đã trắc định được nồng độ cao dị thường của bạch kim trong lõi băng Greenland hình thành cách đây khoảng 12,900 năm, nồng độ này cao gấp hàng trăm lần so với bình thường. Các khoa học gia cho rằng sự dị thường này đến từ vụ va chạm của một thiên thạch sắt lớn có đường kính khoảng 800 mét. Đến năm 2017, các nhà nghiên cứu đã phát hiện nồng độ bạch kim bất thường tại 11 địa điểm khác trên lục địa, cũng có niên đại từ kỷ nguyên Younger Dryas. Tính đến năm 2019, các nhà nghiên cứu đã phát hiện sự bất thường về nồng độ bạch kim tại 28 địa điểm trên khắp thế giới trong cùng một niên đại. Điều này cho thấy lúc đó nếu thực sự đã có một sao chổi va vào Trái Đất, thì thảm họa gây ra có thể là mang tính toàn cầu.
Bí ẩn niên đại của tượng Nhân sư
Liên quan đến trận đại hồng thủy và khí hậu dị thường vào thời điểm đó, giới khảo cổ và địa chất đã có rất nhiều cuộc thảo luận sôi nổi. Một trong những chủ đề khiến người ta chú ý nhất là về tượng Nhân sư Ai Cập.
Tượng Nhân sư nằm gần Kim tự tháp Khafre là một trong những bức tượng nổi tiếng nhất thế giới, nhưng vẫn còn rất nhiều bí ẩn về người xây dựng nó và thời điểm mà nó được xây dựng. Bởi vì cho đến hiện tại, trong bất kỳ bia ký Ai Cập cổ đại nào đã được phát hiện, người ta đều không tìm thấy văn bản nào mô tả về nó, ai đã xây dựng, nó được xây dựng như thế nào, mục đích ban đầu là gì, v.v., không có tài liệu nào. Ngay cả cái tên Nhân sư cũng là được người Hy Lạp cổ đại đặt cho nó vào cách đây 2,000 năm, vì bức tượng có thân hình giống như Nhân sư trong truyền thuyết Hy Lạp cổ đại.
Mặc dù mọi người đều cho rằng vì tượng Nhân sư đứng cạnh Kim tự tháp Khafre, nên tự nhiên nó được xây dựng bởi Pharaoh Khafre, do đó nó có lẽ đã được xây dựng vào khoảng 2,500 năm trước Công nguyên. Tuy nhiên, vào năm 1857, ông Mariette, người sáng lập Bảo tàng Cairo, đã phát hiện ra một bia tưởng niệm, có lẽ là từ Vương triều thứ 26 của Ai Cập, tức là khoảng năm 500 trước Công nguyên, tấm bia này đã thuật lại việc Pharaoh Khafre tìm thấy tượng Nhân sư bị chôn vùi trong cát. Vì vậy, tượng Nhân sư cổ hơn Kim tự tháp Khafre nhiều. Nhưng nó có thể cổ hơn bao lâu đây?
Phần thân của tượng Nhân sư có những vết lõm hình sóng rất rõ ràng. Các nhà địa chất đã luôn cho rằng đây là dấu vết do gió bào mòn. Tuy nhiên, nó lại không giải thích được tại sao những vết lõm này không xuất hiện trên mặt của bức tượng. Vào những năm 1950, một số nhà Ai Cập học đã đề xuất rằng các vết lõm này là dấu vết xói mòn của lũ lụt, do nước chỉ phủ lên phần thân nên phần mặt không bị bào mòn. Vào những năm 1990, nhà địa chất Robert M. Schoch của Đại học Boston cũng ủng hộ giả thuyết này, đồng thời suy luận rằng thời gian của trận Đại hồng thủy là vào thời kỳ cuối của Kỷ Băng hà, không sai biệt mấy so với kỷ nguyên Younger Dryas mà chúng ta vừa đề cập ở trên.
Vào năm 2008, hai nhà địa chất người Ukraine, Vjacheslav I. Manichev và Alexander G. Parkhomenko, đã đưa ra một luận văn ủng hộ quan điểm của ông Schoch. Họ đã chứng minh từ quan điểm địa chất học rằng các vết xói mòn trên tượng Nhân sư là do năng lượng dạng sóng gây ra chứ không phải là do gió bào mòn, bởi vì chúng rất tương tự với các vết lõm hình sóng trên vách đá ở bờ Biển Đen. Mà những tảng đá gần đó bị gió và cát bào mòn rõ ràng có hình dạng khác với vết tích trên tượng Nhân sư. Vì vậy, hai nhà khoa học này cho rằng đúng là tượng Nhân sư đã bị nhấn chìm trong nước trong một khoảng thời gian dài.
Trên thực tế, không chỉ ở Ai Cập mà ở tận Bắc Mỹ xa xôi, nhà địa chất học J Harlen Bretz cũng đã phát hiện ra địa hình gợn sóng bí ẩn trên Cao nguyên Columbia ở độ cao khoảng 1,500m. Ông cho rằng đây có thể là do một trận đại hồng thủy kinh hoàng gây ra, nhưng vì không giải thích được nguồn nước đến từ đâu thì trận hồng thủy mới có thể lớn đến mức làm ngập cao nguyên cao tới 1,500m, cho nên giới học thuật lúc bấy giờ không chấp nhận tuyên bố của ông. Tuy nhiên, Bretz vẫn không nản lòng, ông đã xuất bản 30 bài báo trong vòng 30 năm, mãi cho đến năm 1965, cuối cùng ông đã giành chiến thắng trong cuộc tranh luận với hơn 30 người chất vấn.
Vào năm 1974, hình ảnh vệ tinh đã đưa ra xác nhận cuối cùng cho giả thuyết về trận Đại hồng thủy. Năm năm sau, ông Bretz, khi đó 97 tuổi, đã nhận được Huân chương Penrose, danh hiệu cao quý nhất của Hiệp hội Địa chất Hoa Kỳ. Trong bài phát biểu khi nhận giải, ông nói rằng: “Mặc dù giả thuyết về trận Đại hồng thủy đã có sự tranh luận từ lâu, nhưng một bức ảnh được chụp bởi vệ tinh cách Trái Đất 900 km đã cung cấp bằng chứng rõ ràng về phạm vi và tính chất của thảm họa tiền sử này”.
Cho dù như thế nào, nếu tượng Nhân sư thực sự đã bị ngập lụt trong một thời gian dài vào hơn 10,000 năm trước, thì điều này dẫn đến một câu hỏi rất quan trọng. Vì mọi người đều biết rằng con người thời đó còn ở thời kỳ đồ đá, sử dụng công cụ bằng đá, quấn người bằng hai mảnh da thú và đi đuổi thú dữ khắp nơi, làm thế nào có công cụ và khả năng xây dựng một bức tượng khổng lồ như tượng Nhân sư? Cần biết rằng bức tượng này dài hơn 70 mét và rộng 19 mét, là một bức tượng khổng lồ cao như tòa nhà 6 hoặc 7 tầng.
Đền Göbekli Tepe
Có người nói rằng, chỉ cần bạn chấp nhận có sự tồn tại của nền văn minh thời tiền sử, thì điều này không phải là không thể. Nền văn minh hiện đại công nghệ cao của chúng ta đã phát triển trong vòng 200 năm. Với lịch sử dài 4.6 tỷ năm, Trái Đất lẽ nào không phát triển ra được một vài nền văn minh tiên tiến như thế?
Nói về điều này, chúng ta hãy cùng nhìn vào những gì còn lại từ một nền văn minh tiền sử khác – đền Göbekli Tepe ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Đền Göbekli Tepe nằm cách thành phố Urfa ở miền đông Thổ Nhĩ Kỳ gần 10km, và được phát hiện bởi một người chăn cừu người Kurd vào năm 1994. Đến năm 1995, nhà khảo cổ học người Đức Klaus Schmidt đã chủ trì hoạt động khai quật ở đây và xác định rằng, đền Göbekli Tepe có niên đại ít nhất 12,000 năm tuổi, và là một trong những di tích văn minh sớm nhất được con người phát hiện trên Trái Đất cho đến hiện nay.
Tính đến thời điểm hiện tại, nhóm của ông Schmidt đã khai quật được 45 tảng đá hình chữ nhật hoặc hình chữ T, chúng quây quanh thành một vòng tròn và cách nhau từ 5 đến 10 feet. Hình chạm khắc trên hơn nửa số phiến đá chủ yếu là lợn rừng, vịt, rắn, tôm càng và sư tử, chủ yếu là từ thời săn bắn. Trong đó có một tảng đá chạm khắc một bức tranh bí ẩn, bao gồm một con kền kền, một con sói, một con bọ cạp và một con rắn, mà không một học giả nào có thể giải mã được ý nghĩa của nó kể từ khi khai quật. Bí ẩn này chỉ mới được giải đáp gần đây.
Vào ngày 28/6/2021, chuyên mục “Tiêu điểm Khoa học” (science focus) của đài BBC đã giới thiệu kết quả nghiên cứu của nhóm khảo cổ học của ông Martin Sweatman thuộc Đại học Edinburgh, Vương quốc Anh, họ cho rằng đền Göbekli Tepe là một đài thiên văn cổ đại. Các sinh vật khác nhau trên những bức chạm khắc trên đá thực ra là đại diện cho các chòm sao khác nhau, trong đó có chòm Nhân Mã, Thiên Bình, Bò cạp, Xà phu, Sài lang, Song Ngư, Song Tử và Xử Nữ. Bởi vì có sự sai khác về niên đại, nên các thời đại khác nhau có các chòm sao ở các vị trí khác nhau trên bầu trời. Mà vị trí tương đối của các chòm sao được khắc trên đá này tương ứng với bầu trời sao vào năm 10,950 trước Công nguyên, cũng tức là khoảng 13,000 năm trước.
Các hình vẽ trên đá còn có cả một người đàn ông không đầu và thứ giống như là một làn sóng xung kích trên bầu trời, có lẽ là đang mô tả một sự kiện thảm khốc. Tiến sĩ Sweetman cho rằng đây có lẽ là ghi chép về hiện tượng sao chổi va vào Trái Đất tại thời điểm đó. Ông nói: “Thảm họa vũ trụ trọng đại này dường như đã được tưởng niệm trên những cột đá khổng lồ ở đền Göbekli Tepe”.
Vậy là vào 13,000 năm trước, những người Thổ Nhĩ Kỳ đã thích ngắm bầu trời vào ban đêm và có thể phân chia rõ ràng các chòm sao, họ có một nền văn minh phát triển như thế nào, và làm thế nào mà họ thoát khỏi thảm họa này?
Chúng ta có thể thấy rằng, đối với vũ trụ bao la, nền văn minh nhân loại của chúng ta chỉ giống như một ngọn cỏ nhỏ trên Trái Đất, khô héo mỗi năm rồi tươi tốt. Từ đông sang xuân, cỏ cây mới sinh ra có thể không biết mảnh đất này từng có những vinh quang gì, nhưng lịch sử sẽ không bởi vì bị người ta lãng quên mà không tồn tại.
Tổ chế tác chương trình “Bí ẩn chưa có lời giải“
