Các quyết định của ĐCSTQ gây ra tình trạng khô cạn của sông Dương Tử
Kể từ hồi tháng Bảy, các tỉnh phía nam của Trung Quốc đã phải hứng chịu những đợt nắng nóng và hạn hán đang diễn ra. Đa phần sông Dương Tử đang cạn kiệt, tác động đáng kể đến hoạt động canh tác, sản xuất và đời sống của người dân địa phương.
Dương Tử là con sông dài nhất ở Trung Quốc và dài thứ ba trên thế giới.
Bắt nguồn từ Cao nguyên Tây Tạng, sông Dương Tử uốn lượn theo hướng đông, đi qua các thành phố như Thành Đô, Trùng Khánh, Vũ Hán và Nam Kinh, và cuối cùng đổ ra Biển Đông gần Thượng Hải. Những thành phố này là một trong những thành phố lớn nhất ở Trung Quốc, và dân số của họ chiếm gần 1/3 dân số cả nước.
Mùa hè thường là mùa ẩm ướt ở lưu vực sông Dương Tử. Theo Bộ Tài nguyên Nước Trung Quốc (CWRM), mùa lũ chính của Trung Quốc ở miền nam chính thức bắt đầu vào ngày 01/06, và giới chức đang chuẩn bị ứng phó lũ lụt như thường lệ trong tháng Sáu năm nay.
Theo đài truyền hình CCTV, cơ quan ngôn luận tuyên truyền lớn của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), hai tháng trước, các cuộc diễn tập khẩn cấp về kiểm soát lũ lụt đang được thực hiện trên sông Hoàng Hồ, một nhánh ở hạ lưu sông Dương Tử vốn đang đầy nước với chiều rộng 300m (328yd). Nhưng trong tháng Tám, video của CCTV cho thấy sông Hoàng Hồ khô cạn với lòng sông đầy cát và một ít cỏ mọc xuyên qua đất.
Ông Ji, một người dân ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, cho biết mực nước đã rút xuống dưới các dốc bùn vốn rất ít xảy ra vào mùa hè.
Hôm 24/08, ông Ji nói với ấn bản Hoa ngữ của The Epoch Time rằng, “Tôi chưa từng thấy mực nước thấp đến vậy trong đời mình, các thế hệ lớn tuổi trong gia đình cũng chưa từng thấy chuyện này.”
Một cư dân mạng tên HanDeSome vốn là một nhiếp ảnh gia chuyên về cuộc sống và phong cảnh ở Vũ Hán, đã đăng ảnh mực nước sông Dương Tử ở Vũ Hán trong tháng Sáu và tháng Tám, nói rằng mực nước đã giảm 7 mét (23 feet) trong vòng hai tháng qua.
Một khu vực rộng lớn của lòng sông lộ ra tại nơi hợp lưu của sông Gia Lăng và sông Dương Tử gần thành phố Trùng Khánh, và hai cư dân mạng được nhìn thấy đang lái xe băng qua lòng sông khô cạn trong cảnh quay trực tuyến do một cư dân mạng tên là Li Nanfeng đăng tải hôm 18/08.
Ông Vương Duy Lạc (Wang Weiluo), một nhà thủy văn học nổi tiếng người Trung Quốc hiện đang sống ở Đức, nói rằng thời tiết đóng một vai trò trong tình trạng hạn hán này.
“Lý do đầu tiên là lượng mưa ít. Lý do thứ hai là nhiệt độ cao làm tăng lượng bốc hơi nước,” ông Vương nói với ấn bản Hoa ngữ của The Epoch Time hôm 23/08. “Mực nước sông thấp hơn một chút một phần do những điều kiện khí hậu này.”
Tuy nhiên, ông chỉ ra rằng các quyết định của ĐCSTQ là lý do chính dẫn đến tình trạng hạn hán này.
Trung Quốc kiểm soát nước theo quy hoạch
Ông Vương nói rằng tình trạng hạn hán hiện nay ở Trung Quốc là một thảm họa do con người gây ra, vì chính quyền Trung Quốc “muốn nước tuân theo mệnh lệnh của họ.”
Theo ông Vương, hiện nay Trung Quốc dựa vào các con đập để kiểm soát lưu lượng nước của các con sông vốn do Bộ Tài nguyên Nước (MWR) điều phối. Kể từ khi ĐCSTQ lên nắm quyền vào năm 1949, chính quyền này đã xây dựng 90,000 con đập chứa nước, chiếm một nửa số đập trên thế giới.
Ông Vương cho biết, “Mỗi tháng Sáu, MWR ra lệnh xả nước từ tất cả các con đập,” vì các cơ quan quản lý nước tin rằng lũ lụt và mưa sẽ xảy ra vào tháng Sáu, Bảy và Tám.
“Năm nay, họ đã tính toán sai và quy hoạch sai. Đây là một trong những lý do chính dẫn đến tình trạng hạn hán năm nay.”
Theo trang web chính thức của MWR, các trách nhiệm chính của cơ quan này bao gồm: bảo đảm sự phát triển và sử dụng hợp lý tài nguyên nước; xây dựng kế hoạch cung cầu nước dài hạn của quốc gia và liên vùng, kế hoạch phân bổ nước và giám sát việc thực hiện; và phân bổ tài nguyên nước trên các lưu vực, vùng sông quan trọng và các đại dự án vận chuyển nước.
“Khi MWR và Bộ Quản lý Khẩn cấp dự đoán về tình trạng nước, hạn hán và thảm họa ở Trung Quốc trong năm nay, họ không xét đến tình trạng hạn hán nghiêm trọng. Trước đó, họ đã nói rằng sông Dương Tử sẽ có một trận lũ lớn và sông Hoàng Hà, sông Liêu Hà và sông Hải Hà cũng sẽ trải qua những trận lũ lớn,” ông Vương nói.
Để ứng phó với tình trạng nhiệt độ cao và hạn hán, hôm 16/08, Ủy ban Bảo tồn Nước sông Dương Tử trực thuộc MWR đã ra lệnh chuyển 500 triệu m3 (khoảng 654 triệu yd3) nước từ Đập Tam Hiệp (Three Gorges) đến trung và hạ lưu sông Dương Tử.
Tuy nhiên, ông Vương cho hay các đập nước khiến tình trạng mất nước diễn ra nghiêm trọng hơn.
Hôm 18/08, Đài truyền hình Deutsche Welle (DW) đưa tin cho biết, trong ngày 15/08, 51 con sông ở Trùng Khánh đã ngừng chảy và 24 hồ chứa đã cạn kiệt.
Các con đập làm giảm lượng nước
Trung Quốc quản lý hệ thống nước của họ bằng cách xây dựng một số lượng lớn các con đập ở các vùng khác nhau của đất nước trên tất cả các con sông của Trung Quốc, nhưng các con đập gây ra tình trạng lũ lụt trong mùa mưa như ông Vương đã giải thích chi tiết trong bài viết hồi năm ngoái (2021).
Vào mùa khô, các hồ chứa là nguyên nhân chính làm giảm lượng nước do bốc hơi và sử dụng nước.
“Có dữ liệu để chứng minh điều này: việc xây dựng một số lượng lớn các hồ chứa đã khiến dòng chảy thường niên của sông Dương Tử giảm 11%. Cụ thể, tại Nghi Xương (Yichang), một thành phố ở tỉnh Hồ Bắc nằm ở hạ lưu sông Dương Tử, gần 40 tỷ m3 (52,3 tỷ yd3) nước đã bị giảm xuống,” ông Vương nói với ấn phẩm này.
Ông trích dẫn một ví dụ về sông Vĩnh Định (Yongding) của Bắc Kinh trong những năm trước đó.
Trước đây, Bắc Kinh chủ yếu dựa vào nguồn nước ở sông Vĩnh Định, với lưu lượng thường niên là 2 tỷ m3 (2.6 tỷ yd3).
“Đầu tiên, ĐCSTQ xây dựng đập Quan Đình (Guanting) và sau đó là đập Sách Điền (Cetian) ở thượng nguồn sông Vĩnh Định, rồi sau đó họ xây dựng tổng cộng gần 500 hồ chứa. Lượng nước bốc hơi tăng lên với mỗi con đập được xây lên, và cuối cùng thì sông Vĩnh Định cũng khô cạn,” ông Vương nói và cho biết thêm rằng hiện nay nước ở sông Vĩnh Định được chuyển từ sông Hoàng Hà.
Ông nói rằng nhiều khoa học gia Trung Quốc nhận thức được thực tế là lượng mưa ở Tam Hiệp đã giảm 10% sau khi con đập này được xây dựng.
