Đài Loan cũng đang tách rời khỏi Trung Quốc
Các doanh nghiệp Đài Loan, có thể là Đài Bắc, dường như đang theo chân Hoa Thịnh Đốn rời xa Trung Quốc
Những hành động gần đây của Mỹ nhằm tách rời nền kinh tế của mình khỏi Trung Quốc dường như đã tìm thấy một tấm gương ở Đài Loan.
Không phải chính sách chính thức của Đài Bắc đã ủng hộ đường lối ngày càng thù địch của Hoa Thịnh Đốn đối với Bắc Kinh, mà ngược lại, Đài Bắc dường như đã tuân thủ một đường lối ngoại giao cân bằng thận trọng. Thay vào đó, chính các doanh nghiệp Đài Loan, theo lợi ích riêng của mình, đã nới lỏng mối quan hệ chặt chẽ với Trung Quốc, vốn một thời không thể bác bỏ. Một số hành động của các doanh nghiệp Đài Loan phản ánh những lo ngại về ý định quân sự của Bắc Kinh. Hầu hết, việc nới lỏng này phản ánh những đánh giá vô tư về lợi nhuận và rủi ro. Trên cơ sở đó, hành động tách rời dường như sẽ tiếp diễn.
Bằng chứng rõ ràng nhất xuất hiện trong các dòng đầu tư. Đầu tư trực tiếp của Đài Loan vào Trung Quốc đã giảm mạnh từ mức tương đương 9.0 tỷ USD trong năm 2017 xuống dưới 1.7 tỷ USD trong năm ngoái, vốn là giai đoạn gần đây nhất có dữ liệu đầy đủ. Đó là mức giảm 81% chỉ trong 5 năm. Cũng không phải là các doanh nghiệp Đài Loan đã ngừng đầu tư nói chung. Thay vào đó, họ đã chuyển các nỗ lực đầu tư sang nơi khác. Đông Nam Á và Ấn Độ đã chứng kiến những dòng vốn mà trước đây có thể chảy vào Trung Quốc. Ngay cả Hoa Kỳ và châu Âu cũng thu được lợi ích từ những tổn thất tương đối này của Trung Quốc. Trong khi trước đây, Trung Quốc thường xuyên chiếm hoàn toàn 2/3 tổng số đầu tư ra ngoại quốc của Đài Loan, vị thế tương đối của Trung Quốc đã giảm xuống chỉ còn 1/3 tổng số đầu tư [ngoại quốc] của Đài Loan, ít hơn một chút so đầu tư vào riêng Singapore, và ngang bằng với đầu tư của Đài Loan hiện nay vào Hoa Kỳ.
Do phần lớn hàng xuất cảng của Đài Loan sang Trung Quốc là các linh kiện để lắp ráp trong các doanh nghiệp Đài Loan có uy tín, nên sự chuyển dịch đầu tư đã làm chậm tốc độ tăng trưởng xuất cảng hàng điện tử từ Đài Loan sang Trung Quốc. Trong khi xuất cảng như vậy tăng 24% trong năm 2020, thì năm 2022 chỉ tăng có 11%.
Ngoài sự thận trọng tự nhiên thôi thúc bởi các cuộc diễn tập quân sự đầy đe dọa và gây bối rối của chính quyền Trung Quốc xung quanh Đài Loan, còn có hai lý do khác mang tính kinh doanh hơn, đã định hướng sự thay đổi trong trọng tâm đầu tư này. Chi phí sản xuất là chủ yếu. Tiền lương của Trung Quốc đã tăng so với tiền lương ở nơi khác. Bên cạnh sự tương đồng về văn hóa, các doanh nghiệp Đài Loan ưa chuộng các hoạt động của Trung Quốc vì họ cung cấp khả năng tiếp cận với lực lượng lao động rẻ và có kỷ luật. Doanh nghiệp của Mỹ và Âu Châu cũng gần như vậy.
Nhưng khi Trung Quốc đã phát triển, mức lương của nước này đã bắt đầu bắt kịp mức lương ở những nơi khác. Từ năm 2010 đến năm 2021, mức lương trung bình tại nhà máy ở Trung Quốc đã tăng khoảng 247.0%, khoảng 12% một năm — nhanh hơn nhiều so với mức tăng lương ở châu Âu hoặc châu Mỹ. Tiền lương ở Ấn Độ và Đông Nam Á cũng tăng nhanh hơn ở châu Âu và Hoa Kỳ, nhưng không bằng ở Trung Quốc. Về lợi nhuận, Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn hơn với tư cách là một điểm đến cho các hoạt động chế tạo. Một nhà quan sát Đài Loan lưu ý rằng chỉ riêng câu hỏi về mức lương tương đối đã đe dọa vị thế “công xưởng thế giới” của Trung Quốc.
Đóng góp vào sự chuyển dịch của các doanh nghiệp Đài Loan là tác động của thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc vào Hoa Kỳ. Do cựu Tổng thống Donald Trump áp đặt theo từng giai đoạn trong năm 2018 và 2019, Tổng thống Joe Biden, mặc dù có xu hướng hủy bỏ tất cả những gì ông Trump đã làm, nhưng đã giữ nguyên mức thuế quan này. Bởi vì phần lớn đầu tư của Đài Loan vào Trung Quốc sau đó trợ giúp cho hàng hóa được vận chuyển đến Hoa Kỳ, nên thuế quan khiến cho các hoạt động ở Trung Quốc kém hấp dẫn hơn rất nhiều đối với các doanh nghiệp Đài Loan so với trước đây.
Theo đó, các nhà đầu tư Đài Loan đã bắt đầu quá trình dịch chuyển dòng vốn đầu tư sang các nền kinh tế không bị áp thuế trên, như Ấn Độ và Việt Nam. Từ năm 2019 đến năm 2022, dòng công nghệ Đài Loan vào Hoa Kỳ có nguồn gốc từ Việt Nam đã tăng gấp đôi. Những dòng sản phẩm từ Ấn Độ đã tăng 72%. Hiện sự ưu tiên cho Ấn Độ chắc chắn sẽ đạt được động lực khi Apple có kế hoạch chuyển 50% sản lượng iPhone của mình sang Ấn Độ vào năm 2027, tăng từ mức 5% hiện tại.
Mặc dù các hành động này phản ánh các quyết định kinh doanh cá nhân hơn là chính sách do Đài Bắc đặt ra, nhưng Bắc Kinh đã đe dọa sẽ trả đũa bằng cách chấm dứt Thỏa thuận Khung hợp tác Kinh tế (ECFA) mà họ có với Đài Loan. Bên cạnh đó, thỏa thuận này hiện chỉ áp dụng cho 5% tổng số sản phẩm của Đài Loan chảy vào Trung Quốc. Với hành vi gần đây của Quân Giải phóng Nhân dân [Trung Quốc], sự đe dọa này dường như nằm ở mức thấp trong thang độ đe dọa.
Thay vì cảm thấy bị đe dọa trên mặt trận thương mại, có vẻ như Đài Loan đang trên đường đa dạng hóa hoàn toàn khỏi sự phụ thuộc vào Trung Quốc, trong khi Trung Quốc vẫn phụ thuộc nhiều vào dòng chất bán dẫn của Đài Loan. Thật vậy, sự ưu tiên gần đây của Trung Quốc đối với các cuộc thao diễn quân sự và những toan tính công khai về hành động quân sự, có thể phản ánh mức độ giới lãnh đạo ở Bắc Kinh hiểu được sự bất cân xứng về kinh tế này có lợi cho Đài Loan nhiều như thế nào.
Yến Nhi biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
