Lưỡng đảng chỉ trích chính phủ TT Biden về Afghanistan tại phiên điều trần của NT Blinken tại Thượng viện
Hôm thứ Ba (14/09), Ngoại trưởng Antony Blinken đã có mặt tại Quốc hội lần thứ hai trong tuần này – lần này là để trình bày trước Ủy ban Ngoại giao Thượng viện. Hôm thứ Hai (13/09), sự xuất hiện của ông Blinken trước Ủy ban Ngoại giao Hạ viện đã trở thành tâm điểm tranh cãi, khi Đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hòa cáo buộc chính phủ của đảng đối lập. Trong khi các cuộc tranh luận ở Thượng viện ôn hòa hơn, điều này thể hiện rõ những bất đồng căn bản về việc nên quy trách nhiệm cuộc khủng hoảng cho cựu Tổng thống Donald Trump hay cho Tổng thống Joe Biden.
Ngoại trưởng Blinken biện minh cho chính phủ Tổng thống Biden
Sử dụng cùng một bài diễn văn được chuẩn bị từ trước cho Hạ viện hôm thứ Hai, Ngoại trưởng Blinken đã biện minh cho các hành động của chính phủ Tổng thống (TT) Biden ở Afghanistan.
Ông bắt đầu bằng cách nói rằng ngay từ đầu Hoa Kỳ đã có hai mục tiêu chính khi tham chiến ở Afghanistan: “đưa al-Qaeda ra công lý” vì vai trò của tổ chức này trong vụ tấn công khủng bố ngày 11/09, và bảo đảm rằng nước này không thể bị sử dụng như một điểm khởi phát cho một cuộc tấn công khủng bố khác tương tự. Ông Blinken nói, những mục tiêu này đã được “hoàn thành từ lâu.”
Tuy nhiên, ông Blinken chỉ ra rằng chính phủ đương nhiệm cảm thấy bị buộc phải tuân theo thỏa thuận giữa cựu TT Trump và Taliban. TT Biden có hai lựa chọn khi nhậm chức và kế thừa thỏa thuận này, đó là “kết thúc chiến tranh hoặc leo thang nó,” ông Blinken nói.
Ở đây ông Blinken đang đề cập đến thỏa thuận năm 2020 của cựu TT Trump với Taliban mà lẽ ra đã hoàn thành một trong những lời hứa trong chiến dịch tranh cử của tổng thống là đưa đất nước thoát khỏi chiến tranh.
Cựu tổng thống đã chỉ trích nặng nề cách giải quyết việc rút quân của TT Biden. Trong các cuộc thảo luận về tình hình [ở Afghanistan], cựu TT Trump đã không hề che giấu về thỏa thuận mà ông và cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo đã thực hiện với Taliban, nhưng vẫn khẳng định rằng thỏa thuận này sẽ phụ thuộc vào việc Taliban đáp ứng một số điều kiện và chính phủ của ông sẽ giải quyết tình hình khác đi nhiều.
Ngoại trưởng Blinken sau đó đã dẫn chứng những thành công của chính phủ trong cuộc khủng hoảng.
Ông cho biết hồi tháng Ba, chỉ vài tuần sau khi TT Biden nhậm chức, Bộ Ngoại giao đã yêu cầu người Mỹ rời khỏi Afghanistan và đề nghị trợ giúp họ làm điều đó. Đồng thời, ông tuyên bố, chính phủ đã làm việc để đẩy nhanh quy trình giải quyết thủ tục thị thực nhập cư đặc biệt (SIV), một quy trình mà theo pháp luật hiện hành thường phải tốn nhiều thời gian và công sức; và chính phủ TT Trump đã làm được rất ít về phương diện này, ông cho biết thêm.
Lặp lại một điệp khúc thường đưa ra, ông Blinken nói rằng sự suy thoái nhanh chóng của tình hình chính trị và quân sự của Afghanistan đã vượt ra ngoài mọi dự đoán. Ông Blinken cho hay “ngay cả những dự đoán bi quan nhất” cũng không có dấu hiệu nào cho thấy sự sụp đổ nhanh chóng đến vậy.
Các thành viên Đảng Dân Chủ chỉ trích chính phủ Tổng thống Biden
Phiên điều trần được mở đầu bằng lời của Thượng nghị sĩ Bob Menendez (Dân Chủ-New Jersey), chủ tịch ủy ban. Ngay sau khi Taliban chiếm được Kabul, ông Menendez đã hứa rằng ủy ban sẽ điều tra chính sách của Hoa Kỳ về vấn đề Afghanistan khi Thượng viện trở lại làm việc sau thời gian nghỉ vào tháng Tám.
Bất chấp việc có chung chí hướng với TT Biden về mặt chính trị, ông Menendez vẫn chỉ trích sự thất bại ở Afghanistan trong bài diễn văn mở đầu của mình. Ông Menendez nhận xét rằng “việc thực hiện cuộc rút quân của Hoa Kỳ có sai sót một cách rõ ràng và nghiêm trọng.” Về những sai sót đó, ông Menendez cho rằng ông Blinken với tư cách là đại diện của chính phủ sẽ phải đưa ra một lời giải thích đầy đủ cho Quốc hội về các quyết định của TT Biden.
Ông Menendez nói, sự sụp đổ nhanh chóng của Afghanistan đã cho ông thấy rằng “các chính phủ nối tiếp nhau đã nói dối Quốc hội” về tình hình các vấn đề ở Afghanistan.
Phản hồi về thông tin chính phủ TT Biden theo đuổi liên hệ ngoại giao với tổ chức khủng bố Taliban, ông Menendez khẳng định “không có cái gọi là một Taliban đã qua cải tổ.” Ông nói tiếp, nhóm Hồi giáo hà khắc này đang “mắc kẹt trong thế kỷ 14 và từ chối rời khỏi” [lối sống như thế].
Gạt quan điểm xây dựng liên hệ ngoại giao với nhóm khủng bố này sang một bên, ông Menendez lập luận rằng chính phủ nên duy trì các biện pháp trừng phạt hiện có đối với quốc gia này nhưng cũng nên gửi viện trợ nhân đạo cho công dân của họ, vốn thuộc nhóm những người nghèo nhất trên thế giới.
Ông Menendez cho biết, nếu chính phủ theo đuổi mối liên hệ này và công nhận Taliban là nhà cầm quyền hợp pháp của Afghanistan, thì nhóm này phải đáp ứng một số điều kiện trước khi một mối bang giao tích cực được xem xét. Trong số những điều kiện này, ông Menendez liệt kê việc từ bỏ hoàn toàn việc chứa chấp những kẻ khủng bố, bảo đảm quyền của phụ nữ và dân tộc thiểu số, từ bỏ buôn bán ma túy như một hình thức thu lợi cho nhà nước, và xây dựng một chính phủ thực sự dân chủ và hòa nhập.
Ông Menendez nói, thông tin mà Quốc hội nhận được từ Tòa Bạch Ốc của TT Biden là “mơ hồ và mâu thuẫn.”
Sau đó, Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen (Dân Chủ-New Hampshire) đã mở đầu bài diễn văn của mình bằng cách nói rằng bà “chia sẻ nỗi thất vọng với các đồng sự của [mình].”
Nhưng giống như bao thành viên Đảng Dân Chủ khác ở cả hai viện, bà Shaheen bày tỏ một thái độ rằng trách nhiệm không chỉ là của riêng TT Biden, mà còn là của cựu TT Trump cũng như các cựu tổng thống Barack Obama và George Bush. Bà nói, sự sụp đổ của Afghanistan đến từ “cả hai chính phủ Dân Chủ và Cộng Hòa.”
Bà đã chỉ trích các thành viên Đảng Cộng Hòa vì đã ngăn chặn Quốc hội đưa nhiều người nộp đơn xin thị thực nhập cư đặc biệt (SIV) hơn đến Hoa Kỳ theo sự hướng dẫn của cựu TT Trump. Bà nói rằng có “rất nhiều sự hối tiếc và rất nhiều lời buộc tội lẫn nhau đủ cho tất cả mọi người.”
Gần cuối phiên điều trần, Thượng nghị sĩ ôn hòa Tim Kaine (Dân Chủ-Virginia), cựu đồng sự tranh cử của bà Hillary Clinton, cũng bày tỏ một số nghi ngờ về cách giải quyết tình hình của chính phủ.
Chỉ trích tuyên bố của ông Blinken rằng “những dự đoán bi quan nhất” không cho thấy sự sụp đổ nhanh chóng đến vậy của Afghanistan, ông Kaine khẳng định, “Tôi không tin điều đó.” Ông thừa nhận những đánh giá tiêu cực như vậy có khả năng không phải là ý kiến của đa số, nhưng cho rằng điều này khó có khả năng không được bất kỳ nhà phân tích nào lường trước.
Mặt khác, ông Kaine nói rằng bất chấp những vấn đề trong cách giải quyết việc rút quân, ông cảm thấy rằng chính phủ TT Biden đã lựa chọn chính xác khi rời khỏi nước này và chấm dứt cuộc chiến dài nhất của Hoa Kỳ.
Ông Kaine nói, “Tôi cảm thấy nhẹ nhõm khi một đứa trẻ sinh ra ở Nova Fairfax ngày nay không ở trong một quốc gia đang có chiến tranh.” Ông Kaine nói tiếp, TT Biden “có đủ bản lĩnh để nói rằng ‘quốc gia này không phải là một quốc gia nên vĩnh viễn ở trong chiến tranh.’”
Tuy nhiên, trong khi một số thành viên Dân Chủ thừa nhận rằng TT Biden chịu một phần trách nhiệm và mắc sai lầm trong quá trình thực hiện việc rút quân, gần như tất cả đều đồng ý rằng cựu TT Trump cũng phải chịu một phần rất lớn trách nhiệm về tình hình này.
Các thành viên Đảng Cộng Hòa chỉ trích ‘sai lầm chiến lược tự nguyện’
Trong khi các thành viên Đảng Dân Chủ tìm cách đổ phần lớn lỗi của sự thất bại chẳng mấy ai mong muốn này lên thỏa thuận với Taliban dưới thời cựu Tổng thống Trump, thì Đảng Cộng Hòa lại chỉ trích chính phủ đương nhiệm nhiều hơn.
Thành viên cao cấp thuộc phe thiểu số, Thượng nghị sĩ James Risch (Cộng Hòa-Idaho) là người đầu tiên mở lời cho Đảng Cộng Hòa.
Giống như cách nhiều thành viên Đảng Cộng Hòa khác làm trong suốt phiên điều trần này, ông Risch thừa nhận rằng ông ủng hộ việc chấm dứt chiến tranh Afghanistan, nhưng không phải theo cách mà chính phủ TT Biden đã thực hiện công tác hậu cần cho việc kết thúc chiến tranh.
Ông Risch nói, việc rút quân một cách yếu kém của quân đội Hoa Kỳ là một “sai lầm chiến lược tự nguyện” với các hậu quả nghiêm trọng. Trong số này, ông Risch cảnh báo, cuộc rút quân và sự trở lại của Taliban đã tạo ra “nơi trú ẩn an toàn cho những kẻ khủng bố.” Hơn nữa, ông Risch nói rằng niềm tin của các đồng minh Mỹ vào Hoa Kỳ đã bị “phá vỡ.”
Ông Risch nói rõ rằng ông cảm thấy sự trách móc nên đổ dồn vào TT Biden với tư cách là tổng thống đương nhiệm hơn là đổ lên cựu TT Trump. Ông khẳng định rằng “thảm kịch có thể ngăn chặn đã xảy ra tại phi trường ở Kabul là một thảm họa của sự lãnh đạo và hành động của chính chính phủ này.” Ông nhấn mạnh thêm rằng “chỉ mình chính phủ TT Biden phải chịu trách nhiệm về sự thất bại này và các hậu quả của nó.”
Sau đó, Thượng nghị sĩ Marcio Rubio (Cộng Hòa-Florida) bày tỏ lo ngại về sự thiếu chuẩn bị của chính phủ đối với sự sụp đổ nhanh chóng của Afghanistan.
Ông đề cập đến một số đánh giá mà ông từng thấy qua, vốn chỉ ra rằng “sự thiếu chuẩn bị này sẽ trở thành một vấn đề.” Ông Rubio tiếp tục, nói rằng với những đánh giá này, “chúng ta đã có mọi lý do để lập kế hoạch cho sự sụp đổ nhanh chóng của chính phủ và quân đội Afghanistan.”
Ông Rubio cáo buộc TT Biden đã dựa vào một “dự đoán lạc quan một cách khờ khạo” để thúc đẩy kế hoạch rút khỏi đất nước này vào dịp kỷ niệm 20 năm vụ tấn công ngày 11/09. “Có người nào đó không thấy được điều này hoặc không muốn thấy điều này,” ông Rubio phán xét.
Thượng nghị sĩ Ron Johnson (Cộng Hòa-Wisconsin) cũng nói thêm rằng Ngoại trưởng Blinken và TT Biden đã nói về tình huống này như thể là “một thành công xuất sắc” chứ không phải là “một sự thất bại cực độ,” cho thấy một sự “xa rời thực tế” nghiêm trọng. Thượng nghị sĩ John Barrasso (Cộng Hòa-Wyoming) cũng nhận xét về chủ đề tương tự rằng sự lừa dối tích cực về cuộc khủng hoảng này là “sự dối trá của thế kỷ 21” và “sự ảo tưởng.”
Ông Barrasso cũng nói thêm với ông Blinken, “Ông gần như bị gãy vai khi tự vỗ về bản thân vì công việc tuyệt vời mà ông đã làm.”
Cuộc trao đổi nảy lửa giữa Thượng nghị sĩ Paul và Ngoại trưởng Blinken
Thượng nghị sĩ Rand Paul (Cộng Hòa-Kentucky), người từ lâu đã phản đối cuộc chiến Afghanistan và Iraq, lưu ý rằng ông rất vui vì cuộc xung đột kéo dài 20 năm này đã kết thúc. Tuy nhiên, ông tiếp tục, “chưa bao giờ trong cơn ác mộng tồi tệ nhất của tôi” mà một chính phủ lại có “sự bất tài khổng lồ” đến mức để lại hàng tỷ dollar thiết bị quân sự cho Taliban như vậy.
Một ví dụ khác của “sự bất tài khổng lồ” này, ông Paul nói, là quyết định đột ngột từ bỏ Căn cứ Không quân Bagram mà không hề báo trước. Ông gọi đó là “một trong những quyết định quân sự tồi tệ nhất trong lịch sử của chúng ta,” và cảnh báo ông Blinken rằng điều đó “sẽ được người dân ghi nhớ.”
Ông Paul cũng đề cập tới một bản tin của The New York Times rằng một cuộc tấn công bằng hỏa tiễn đã làm thiệt mạng một nhân viên cứu trợ sau khi anh này bị nhận định nhầm là một đặc nhiệm ISIS-K mang theo bom. Khi ông Paul hỏi ông Blinken về sự thật của câu chuyện này, ông Blinken đã từ chối bình luận ngoài việc nói rằng Bộ Ngoại giao đang xem xét tình hình.
“Chắc ông nghĩ rằng ông sẽ biết” liệu người đó có phải là một nhân viên cứu trợ hay một tên khủng bố ISIS-K không “trước khi sử dụng một hỏa tiễn săn mồi,” ông Paul châm biếm.
Ông Paul, người thường phản đối các vụ đánh bom bừa bãi như vậy, cảnh báo rằng nếu các bản tin là đúng sự thật và một nhân viên cứu trợ đã bị sát hại, thì chính phủ có thể “tạo ra hàng trăm hoặc hàng ngàn kẻ khủng bố mới.”
Ông Paul gợi ý rằng thay vào đó chính phủ nên tập trung vào việc đánh bom vào trực thăng và các thiết bị quân sự khác bị bỏ lại hơn là đánh bom vào một người mà không rõ danh tính của họ.
Ông Joseph Lord là một phóng viên Quốc hội cho The Epoch Times, tập trung đưa tin về Đảng Dân Chủ. Ông lấy bằng Cử nhân Triết học tại Đại học Clemson và là một học giả trong Chương trình Lyceum.
An Nhiên và Minh Ngọc biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Xem thêm:
